Сұрақтар мен тапсырмалар бойынша конспект жасап, жазбалар жасау

1) Берілген заттардың электролиттік диссоциациялануының теңдеуін жазыңыз және қай жағдайда диссоциация сатылап жүреді: AlCl₃, Cu(NO₃)₂, Ca(OH)₂, H₃PO₄, H₂SO₃, NaOH.

2) Берілген гидраттанған иондардың қайсысы түсті:

Н⁺, ОН^-, Со²⁺, Са²⁺, Аg⁺, Cu²⁺, MnO₄^-, Cl^-.

3) Молекулалық және иондық реакция теңдеулерін жазыңыз:

CuCl₂ + NaOH →

Zn(OH)₂ + HCl →

H₃PO₄ + Ca(OH)₂ →

CuSO₄ + H₂S →

4) Молекулалық реакция теңдеуімен өрнекте:

Pb²⁺ + SO₄^2- = PbSO₄

H⁺ + OH^- = HOH

CO₃^2- + 2H⁺ = CO₂ + H₂O

Fe³⁺ + 3OH^- = Fe(OH)₃

Тұздар түзілу табиғатына қарай мынадай топқа бөлінеді:

1. 
   Күшті негіз бен күшті қышқылдан тұратын: KCl,K₂S0₄, NaN0₃, NaCl;
   
2. 
   Күшті негіз бен әлсіз қышқылдан тұратын: Na₂S,Na₂C0₃,K₂S0₃,Na₃P0₄;
   
3. 
   Әлсіз негіз бен күшті қышқылдан тұратын: Al₂(S0₄)₃,FeS0₄,ZnCl₂.
   

I.Натрий хлориді (NaCl) — NaOH күшті негіз (к.н.) және HCl күшті қышқыл (к.қ.) әрекеттескенде түзілетін тұз.

NaCl →Na⁺+CI^-

НОН →Н⁺+ОН^-

С (Н⁺) ═ С (ОН^-)

Сондықтан күшті негіз бен күшті қышқылдан түзілген тұздар гидролизге ұшырамайды, оның ортасы бейтарап болады.

IІ. Натрий карбонаты Na₂CO₃ – NaOH күшті негіз (к.н.) бен әлсіз көмір қышқылы(Н₂СО₃) әрекеттескенде түзілген тұз.

Na₂CO₃→ 2Na⁺+ CO₃^2-

НОН → Н⁺+ OH^-

NaOH→ Na⁺ + OH^-

CO₃^2- + HOH → HCO₃^- + OH^-

Күшті негіз бен әлсіз қышқылдың тұзы гидролизденгенде тұз құрамындағы қышқыл қалдық анионы су құрамынан сутек катионын қосып алып, ерітіндіге гидроксид ионы босап шығады, сондықтан орта негіздік (сілтілік) болады.

C(H⁺) ≤ C(OH^-)
Гидролиздену реакциясының молекулалық теңдеуі:
Na₂C0₃+ НОН = NaHC0₃+ NaOH
IІI. Алюминий хлориді АlСl₃- Аl(ОН)₃ әлсіз негіз (ә.н.) бен HCl күшті қышқыл (к.қ.) әрекеттескенде түзілген тұз.

АlСl₃ → Аl³⁺+ 3Cl^-

НОН → Н⁺+ОН^-

Al³⁺ + HOH ↔ Al(OH)²⁺ + H⁺

АlСl₃ ерігенде түзілген Аl³⁺иондары судың ОН^- иондарымен бірігіп (Аl0Н)²⁺ ионын түзеді, сутек ионы ерітіндіде қалады, ал түзілген қышқыл иондалады.

Тұздардың гидролизге ұшырауы және олардың судағы ерітіндісіндегі ортасы тұздың құрамындағы иондардың қасиеттеріне тәуелді. Гидролизге тек ерімтал тұздар ғана түседі, гидролиз қайтымды үдеріс. Бейтараптану реакциясы тек күшті қышқылмен күшті негіздің әрекеттесу реакциясы, яғни осы жағдайда ғана С(Н⁺) = С(ОН^-) орындалып, орта бейтарап болады.