6М020500 –«Филология: түркі тілдері»

1. 
   Емтиханның мақсаты мен міндеттері
   

Талапкерлерге арналған емтиханның міндеттері:

• 
  Талапкерлердің тіл теориясы мен лингвистикадағы жаңа бағыттар бойынша білім деңгейін анықтау;
  
• 
  Талапкерлердің кәсіби-бағытталған курстар бойынша теориялық білім деңгейін анықтау;
  
• 
  Шетел тіліне (ағылшын тіліне) жазбаша аударудың практикалық дағдыларын анықтау;
  
• 
  Талапкерлердің ғылыми-зерттеу жұмысына дайындығын анықтау;
  
• 
  Аудармашылық міндеттерді атқаруда талапкерлердің білімін, дағдыларын қолдана алу қабілетін анықтау.
  

1. 
   Аударма теориясының (жалпы аударма теориясы, жеке аударма теориясы, арнайы аударма теориясы), мәдениетаралық қарым-қатынас, аудармашының кәсіби қызметі, оқытылатын тіл (ағылшын) теориясының (теориялық грамматика, теориялық фонетика, лексикология және ағылшын тілі тарихы) негізгі ережелері мен түсініктері;
   
2. 
   Тіл білімінің негізгі ережелері мен ұғымдары ( лингвистика ілімінің тарихы, салыстырмалы-салғастырмалы тіл білімі, тілдік қарым-қатынас теориясы);
   
3. 
   Арнаулы-кәсіби ағылшын тілінің шет тілі мәдениетінің өкілдерімен байланыс орнатуға негізделген мәдениетаралық-қарым-қатынас біліктілігі дағдылары;
   

4. 
   ақпараттық/көркем мәтінді жазбаша аударудың ерекшеліктері, түрлері, технологиялары жөнінде түсінік;
   
5. 
   әртүрлі жанрдағы мәтіндердің ана тілінен шет тіліне (және керісінше) жазбаша балама аудармасын жүзеге асыру дағдылары;
   
6. 
   аудармашылық әмбебап жазуды қолданып және қолданбай ана тілінен шет тіліне (және керісінше) ауызша (ізбе-із) аударма жасау дағдылары.
   

- аударма ісі (ағылшын тілі);

- шетел филологиясы (ағылшын тілі);

- шетел тілі: екі шет тілі (ағылшын тілі бірінші шет тілі ретінде).

6М020700- «Аударма ісі» мамандығы бойынша магистратураға түсу үшін келесі пререквизиттер қарастырылған:

- Аудармашының кәсіби қызметінің негіздері (2 кредит);

- Аударма теориясы мен практикасы (3 кредит).

1. 
   Тіл – семиотикалық жүйе ретінде. Лингвистика мен семиотика. Таңба ұғымы. Таңбалардың түрлері. Семиотикалық жүйелердің типтері.
   
2. 
   Тіл біліміндегі жүйе мен құрылым ұғымдары. Тілдік жүйенің құрылымы. Тілдік жүйенің деңгейлері.
   
3. 
   Туыстас тілдер, тайпа тілдері, халықтар тілдері, ұлттық тілдер. Халықаралық тілдер.
   
4. 
   Әдеби тіл мен аймақтық тілдер. Жаргон, арго, сленг түсінігі.
   
5. 
   Тілдердің шығу тегі мен жекелеген тілдер мәселелерінің зерттелуі. Туыстас және туыстас емес тілдер.
   
6. 
   Тіл біліміндегі синхрония мен диахрония мәселелері. Тіл тарихы және оның қазіргі жай-күйі.
   
7. 
   Фонетика және фонология. Олардың зерттеу нысандары мен әдіс-тәсілдері, ара қатынасы.
   
8. 
   Морфология. Морфология мен синтаксис. Морфология мен сөзжасам.
   
9. 
   Морфема. Әлем тілдеріндегі морфеманың түрлері.
   
10. 
    Әлем тілдерінде грамматикалық мағынаның берілу амалдары.
    
11. 
    Лексикология. Оның нысаны мен әдіс-тәсілдері.
    
12. 
    Әлем тілдерінің морфологиялық (типологиялық) жіктелімі.
    
13. 
    Салыстырмалы-тарихи тіл білімі, оның алғышарттары, негізгі ұғымдары мен мәселелері.
    
14. 
    Тілдің генеалогиялық жіктелімі: «негіз тіл» және «ата тіл» ұғымдары.
    
15. 
    Ежелгі дәуір (антикалық) тіл білімінің жалпы сипаттамасы.
    
16. 
    XVI – XVIIғғ. Европалық тіл білімі. Пор-Рояль грамматикасы мен оның мәні.
    
17. 
    ХІХ ғасырдың І жартысындағы салыстырмалы-тарихи тіл білімі.
    
18. 
    Вильгельм фон Гумбольдт.
    
19. 
    А. Шлейхер. Тіл біліміндегі натуралистік бағыт.
    
20. 
    Младограмматизм.
    
21. 
    Мәскеу лингвистикалық мектебі.
    
22. 
    Казан лингвистикалық мектебі.
    
23. 
    Функционалдық лингвистика. Прага лингвистикалық үйірмесі.
    
24. 
    Дескриптивті лингвистика.
    
25. 
    Глоссематика.
    
26. 
    Ленинград (Петербург) мектебі.
    
27. 
    Тілдердің қоғамдық қызметі. Әлемдік және аймақтық тілдер.
    
28. 
    Типология нысаны. Оның басқа пәндермен сабақтастығы (тіл теориясы, сипаттама тіл білімі, лингвомәдениеттану, этнолингвистика т.б.).
    
29. 
    Психолингвистика. Психолингвистиканың нысаны мен пәні, зерттелуі.
    
30. 
    Әлеуметтік лингвистика. Әлеуметтік лингвистиканың нысаны мен пәні, зерттелуі.
    
31. 
    Салыстырмалы-тарихи тіл білімі.
    
32. 
    Тілдер қатынасы теориясы.
    
33. 
    Халықаралық көмекші тілдер. Халықаралық жасанды тілдер.
    
34. 
    Контрастивті (салғастырмалы) тіл білімінің қалыптасу тарихы, оның мақсаты мен міндеттері.
    
35. 
    Құрылымы әртүрлі тілдердің лексико-семантикалық жүйесіндегі ұқсастықтары мен айырмашылықтары.
    
36. 
    Қазіргі заман лексикографиясы.
    
37. 
    Аудармадағы грамматикалық трансформациялар.
    
38. 
    Аудармадағы лексикалық трансформациялар.
    
39. 
    Аудармашының тілдік тұлғасы.
    
40. 
    Жалпы аударма теориясының қалыптасуы және дамуы.
    
41. 
    Ілеспе аударманың қалыптасу тарихы. Ілеспе аудармаға тән ерекшеліктер.
    
42. 
    Аударма теориясын қалыптастырушы ғалымдар. Аударма туралы ғылымның қалыптасуы. Аударма теориясы жеке ғылым ретінде.
    
43. 
    Коммуникакация компоненттері. Оларға тән ерекшеліктер. Мәдениетаралық коммуникация және аударма.
    
44. 
    Мәтіннің ақпараттылығы. Ақпараттың түрлері және аударма.
    
45. 
    Аударма бірлігі ұғымы. Мәтін және аударма. Аудармадағы дайын бірліктер.
    
46. 
    Аударманың түрлері және олардың ерекшеліктері.
    
47. 
    Аудармашы жұмысындағы сөздіктің рөлі. Сөздіктің түрлері. Сөздікпен жұмыс.
    
48. 
    Аудармадағы барабарлық түсінігі. В.Н. Коммисаровтың жіктелімі бойынша барабарлықтың түрлері.
    
49. 
    Аудармадағы сәйкестіктің түрлері.
    
50. 
    Баламасыз лексика, оның болу себептері. Баламасыз лексиканы аударудың жолдары.
    
51. 
    Сөзбе-сөз аударма. Аудармашының «жалған достары».
    
52. 
    Аудармадағы трансформацияның түрлері.
    
53. 
    Аудармашының кәсіби құзіреттілігінің компоненттері.
    
54. 
    Аударматанудың Қазақстанда қалыптасуы мен дамуы.
    
55. 
    Әртүрлі жанрдағы және стильдегі мәтіндерді аударудың ерекшеліктері.
    
56. 
    Аудармадағы қысқартып жазудың қалыптасу тарихы.
    
57. 
    Аударма үдеріс ретінде. Оны сипаттау әдістері. Аударма моделі ұғымы. Аударма теориясының негізгі моделдері.
    
58. 
    Аудармашы қызметінің негізгі фазалары.
    
59. 
    Аударманың әдістері мен стратегиясы.
    
60. 
    Аударманың нормалары мен стратегиясы.
    
61. 
    Аударманың психолингвистикалық классификациясы.
    
62. 
    Аударманың мәдени моделі.
    
63. 
    Аударманың психолингвистикалық моделі. Аударма үдерісінде есте сақтаудың рөлі.
    
64. 
    Қазіргі заман аудармасы. Машиналық аударма және жасанды интеллектті қалыптастыру мәселелері.
    
65. 
    Мәтін түсінігі. Мәтіннің құрылымы. Мәтіннің түрлері. Мәтіннің аудармада берілуі.
    
66. 
    Көркем аударманың теориясы мен практикасы.
    
67. 
    Аудармадағы семиотикалық аспект.
    
68. 
    Аудармадағы прагматикалық аспект.
    
69. 
    Аударманың жанрлық-стилистикалық жіктелімі.
    
70. 
    Аударматанудағы әдіс-тәсілдер.
    

1. 
   Алпатов В.М. История лингвистических учений. – Москва: Языки славянской культуры, 2005.–368с.
   
2. 
   Амирова Т.А., Ольховиков Б.А., Рождественский Ю.В. Очерки по истории лингвистики. – Москва: Академия, 1975.
   
3. 
   Березин Ф.М. История русского языкознания. – М.,1979.
   
4. 
   Кашкин Б.Б. Сопоставительная лингвистика. Учебное пособие для вузов. Воронеж 2007.–87 с. 
   
5. 
   Вержбицкая А. Семантические универсалии и описание языков.- М.,1999 
   
6. 
   Виноградов В.В. История русских лингвистических учений. – М., 1978.
   
7. 
   Гречко В.А. Теория языкознания М., 2003
   
8. 
   Грамматические концепции в языкознании XIX в. – Л., 1985.
   
9. 
   Исаев М.К. Нуркенова Г.А. Сопоставительная типология казахского и русского языков. А.,2000
   
10. 
    Кочергина В.А. Введение в языкознание. – 2 изд. – М., 1991.
    
11. 
    Кочергина В.А. Введение в языкознание.- М., 1987
    
12. 
    Маслов Ю.С. Введение в языкознание. – М., 1987.
    
13. 
    Мечковская Н.Б. Структурная и социальная типология языков.-Москва: Флинта, 2008.–312 с.
    
14. 
    Манакин В.Н. Основы контрастивной лексикологии: близкородственные и родственные языки, Киев; Кировоград, 1994.
    
15. 
    Новое в зарубежной лингвистике. Вып. ХХУ. Контрастивная лингвистика. – М., 1989
    
16. 
    Ору Сильвен. История. Эпистемология. Язык. М., 2000.–408с.
    
17. 
    Общее языкознание / под. Ред. А.Е. Супруна.- Минск, 1995.
    
18. 
    Реформатский А.А. Введение в языковедение. – М.,1996.
    
19. 
    Степанов Ю.С. Основы общего языкознания.-2 изд.-М.,1975
    
20. 
    Супрун А.Е. Лексическая типология славянских языков. – Минск, 1993
    
21. 
    Супрун А.Е. Принципы сопоставительного изучения лексики // Методы сопоставительного изучения языков
    
22. 
    Супрун А.Е. Лекции по теории речевой деятельности. Минск, 1996
    
23. 
    Сулейменова Э.Д. Контрастивная лингвистика. А., 1998
    
24. 
    Сопоставительный анализ восточнославянских языков / под.ред. а.А. Лукашанца и А.М. Мезенко. – Минск., 2005
    
25. 
    Тронский И.М. Вопросы языкового развития в античном обществе. – Л., 1973.
    
26. 
    Хрестоматия по курсу «Введение в языкознание». Для студентов филологического факультета / Сост. А.В. Блинов, И.И. Богатырева, В.П. Мурат, Г.И. Рапова.- М.: МГУ, 1996
    
27. 
    Хрестоматия по истории русского языкознания / Под ред. В.М.Березина. – М., 1973.
    
28. 
    Шайкевич А.Я. Введение в лингвистику.- М.,: РОУ, 1995.
    
29. 
    Широков О.С. Введение в языкознание.- М.,1985
    
30. 
    Егорова М.А. Дискурс и текст в аспекте перевода. Воронеж, 2003
    
31. 
    Жақыпов Ж.А. Аударманы аңдату. Астана, 2005.–142 б.
    
32. 
    Теория перевода/ Сдобников В.В., Петрова О.В. – М.:АСТ:Восток-Запад, 2006.- 448с.
    
33. 
    Комиссаров В.Н. Теория перевода. Москва:Высшая школа, 1990.–252 с.
    
34. 
    Федоров А. Основы общей теории перевода. Москва: Филология, 2002.–348 с.
    
35. 
    Алексеева И.С. Введение в переводоведение. М., “Академия”, 2004 – 352 с.
    
36. 
    Латышев Л.К. Технология перевода. М., “Академия”, 2004 – 320 б.
    
37. 
    Латышев Л.К., Семенов А.Л. Перевод: теория, практика и методика преподавания. М., “Академия”, 2005– 192 б.
    
38. 
    Слепович В.С., Курс перевода. Минск., 2004.- 320с.
    
39. 
    Катфорд Дж.К. Лингвистическая теория перевода. Москва: Либроком, 2009.–208 с.
    
40. 
    Сорокин Ю. Переводоведение статус переводчика и психогерменевтические процедуры. Москва:ИТДГК “Гнозис”, 2003. –160 с.
    
41. 
    Бархударов Л.С. Язык и перевод. Вопросы общей и частной теории перевода. Москва: Международные отношения.–2008.
    
42. 
    Комиссаров В.Н. Слово о переводе. Москва: Международные отношения. 1973.–216 с.
    
43. 
    Комиссаров В.Н. Современное переводоведение. Москва: ЭТС, 2002.–424 с.
    
44. 
    Миньяр-Белоручев Р.К.Общая теория перевода и устный перевод. Москва: Воениздат, 1980.–237 с.
    
45. 
    Швейцер А.Д. Теория перевода: Статус, проблемы, аспекты. Москва:Наука, 1988.–215 с.
    
46. 
    Алдашева А. Аударматану: лингвистикалық және лингвомәдени мәселелер.Алматы: “Арыс” баспасы, 1998.–161 б.
    
47. 
    Алтайбаева Д.Мир перевода. Учебное пособие. – Астана, 2008. – 128 с.
    
48. 
    Тер-Минасова С.Г. Язык и межкультурная коммуникация. М., 2000
    
49. 
    Садохин А.П. Этнология. М., 2004