Жаңа сөздерді оқып, естеріңе сақтаңдар

ата-баба – предки

туып-өскен – родились

айнадай жарқыраған – блестящий как зеркало

қыр – возвышенная местность

үлес – вклад, часть

Біздің ата-бабаларымыз, әкелеріміз Қазақстанда туып-өскен. Сондықтан оны біз Отанымыз дейміз. Біз де осында туып, ана тілімізде сөйлейміз. Дүние жүзінде Қазақстаннан басқа да елдер көп. Бірақ, Отан әр адамда біреу-ақ.

Қазақстанның көп бөлігін далалы жерлер алып жатыр. Жеріміз бай және алуан түрлі. Елімізде биік таулар, суы мол өзендер, айнадай жарқыраған көлдер, қырлар мен кең далалар бар.

Отанымыздың табиғаты қандай тамаша! Оны қорғауымыз керек. Табиғатты қорғап, сақтау үшін біз өз үлесімізді қосамыз.

1 -тапсырма. Әр абзацқа ат қойыңдар.
2 -тапсырма. Кесет бойынша жаңа сөздермен сөз тіркестерін құрастырыңдар.
1.Сын есім + зат есім.

2. Зат есім + етістік.

3 -тапсырма. Туған өлкенің табиғаты туралы суретті қолданып, әңгіме құрастырыңдар.

Қазақстан қалалары

Сөздік

даңқ – слава

ғарыш аймағы – космодром

Ұлы Жібек жолы–Великий Шелковый путь

қорғасын – свинец

мырыш – цинк

құрлық – суша

Қазақстан Республикасында 14 облыс және 85 қала бар.

Маңғыстау облысынның бас қаласы – Ақтау. Бұл өлкеде мұнай мен газ өндіріледі.

Батыс Қазақстан облысының басты қаласы – Орал. Ол екі құрлықтың – Еуропа мен Азияның үстімен өтеді.

Ақтөбе облысы хром, никель, фосфорит қорларымен даңқы шыққан. Қостанай, Ақмола, Солтүстік Қазақстан облыстарында астық көп өсіріледі. Қарағанды – шахтерлер астанасы.

Екібастұз қаласында жылу электростанциялары салынған.

Шығыс Қазақстан облысында қорғасын, мыс, мырыш, күміс бар. Алматы облысы таулы, сулы аймақ.

Жамбыл облысында Тараз қаласы бар. Оңтүстік Қазақстан жерімен Ұлы Жібек жолы өткен. Қызылорда облысында Байқоңыр ғарыш аймағы бар.

Деңгейлік тапсырмалар:

III- деңгей

Мәтінді аударып, диалог құраңдар.

II- деңгей

Сызбаны толықтырып, мазмұнын айтып беріңдер.

Қазақстанның қалалары

I-деңгей

«Павлодар облысы» туралы қосымша мәлімет жинаңдар.

Алматы – менің сүйікті қалам

Жаңа сөздермен танысып, сөздік дәптерлеріңе жазып алыңдар.

бұрынғы – здесь: старая зәулім - высокий

демалыс орындары – места для отдыха жаңарғандай - обновленная

бойында – вдоль оранған – укрытый

Алматы – Қазақстанның бұрынғы астанасы. Алматыда көптеген зәулім үйлер, демалыс орындары, жоғары оқу орындары бар. Көшелері ұзын әрі кең. Көшелерінің екі бойында үлкен ағаштар бар. Алматы көктемде әдемі болып кетеді. Себебі жеміс ағаштары гүлдеп, бүкіл дала жаңарғандай болады. Алматы – жасыл кілемге оранған бақ қала.

1-тапсырма. Мәтінді оқыңдар, орыс тіліне аударыңдар.

2-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақ құрастырыңдар.

3-тапсырма. Мына өлеңді жаттап алыңдар.

Сағындым Алматымды

Қосамын әнге атыңды,

Тосамын әр хатыңды.

Сағындым алма бағын,

Арайлы Алматымды.

Қайырмасы:

Сағындым аққу үнді,

Сағындым ақ гүліңді.

Алматым сыйладың сен,

Шабытты шаттығымды.

Қайырмасы:

Еске алам Көктөбені,

Жаныма от береді.

Алғашқы махаббатқа,

Куәгер көк терегі.
4-тапсырма. Өз туған қалаларың туралы әңгімелеп беріңдер.

Қазақстан – тәуелсіз мемлекетіміз

Қазақстан – біздің сүйікті атамекеніміз. 1991 жылғы желтоқсанның 16-сы – оның тарихындағы ұлы күн! Сол күні Қазақстан өзінің тәуелсіздігін жариялады. Қазақ халқы ғасырлар бойы аңсаған арманына жетті. Еліміз егемен мемлекет болды.

Қазіргі қазақ мемлекетін жер жүзі біледі. Оның көгілдір туы Нью-Йорктегі әлем елдері туының арасында желбіреп тұр. Мемлекеттік Әнұранымыз дүние жүзінің әр қиырында қазақ тілінде шырқалды. Бұл біздің жүрегімізді мақтаныш сезіміне бөлейді! Біз ана тілімізді ардақтаймыз. Ұлы Отанымыз – Қазақстанды шексіз сүйеміз! Еліміздің жас ұрпағы оның даңқын аспандатуды армандайды.

1-тапсырма. Мәтінді тиісті дауыс ырғағымен оқыңдар.

2-тапсырма. Деңгейлік тапсырмаларды орындаңдар.

ІІІ деңгей

1. Мәтінге сөздік құрастырыңдар.

2. Мәтін бойынша сұрақтар дайындаңдар.

3. Мына сөздерді тәуелдеңдер: Елтаңба, Әнұран, Ту

ІІ деңгей

Сөйлем ішіндегі бас әріппен жазылған сөздерге назар аударыңдар. Олардың не себепті солай жазылғанын түсіндіріңдер.

Көгілдір, қоршау, бейнелеу сөздерінен сөйлем құраңдар.
І деңгей

Мәтінді оқып, мазмұнын орысша айтып беріңдер.

Мәтін бойынша мазмұндама жазыңдар.

Қазақстан – көп ұлтты мемлекет



Сөздік

өзара – между собой үйрену – изучать

ұлт өкілдерімен – представители наций тырысу – стараться

Қазақстан – көп ұлтты мемлекет. Қазақстанда 130 астам ұлт өкілдері тұрады. Олар: қазақтар, орыстар, украиндар, немістер, татарлар және т.б.. Қазақстандағы ұлт өкілдері бір-біріне көмектесіп, өзара тату-тәтті тұрады. Олар Қазақстанды өз елі санайды. Сондықтан қазақ тілін үйренеді және өз ана тілдерін ұмытпауға тырысады.

Біздің қаламызда Достық үйі бар. Онда адамдар әртүрлі тілдер үйренеді және басқа ұлт өкілдерімен кездеседі.

Тапсырмалар:

1. Мәтінді түсініп оқып, сұрақтар құрастырыңдар. 2. 2. Етістіктердің шақтарын анықтаңдар. 3. «Үйрену» сөзін өткен шақта жіктеңдер.

Қазақ халқының ұлттық тағамдары

жүктеу 3,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: