3 – курс күндізгі оқу бөлімінің арналған

жүктеу 308,67 Kb.

бет	49/100
Дата	26.01.2022
өлшемі	308,67 Kb.
	#35140
түрі	Лекция

1 ... 45 46 47 48 49 50 51 52 ... 100

Аш селекциясымен тұқым ш лекция

Өскіндерді өңдеу. Ең карапайым тәсіл - өскіндерді колхициннің судағы ерітіндісіне толық батыру немесе оларды колхицинмен ылғалданған сүзгі қағазға орналастру ( концентрациясы 0,01 – 0,2 проценті, өңдеу уақыты 3 – 12 сағатжәне одан да көп).
Сеппе шыбықтарды өңдеу. Жас сеппе шыбықтардың өсу нүктелерін тамшы әдісімен өңдеу үнемді де тиімді ( 0,1 -04пр. ,8 – 14 күнге деиін). Полиплоидтар пайда болу тегіне қарай негізгі екі түрге автополиплоидтар (аутополиплоидтар) және аллополиплоидтар деп бөлінеді.
Автополиплоидия. Бір түрдің геномдарының көбеюі негізінде пайда болатын полиплоидтар автополиплоидтар деп аталады. Егер хромосомалардың негізгі санын (геномды) А әрпімен белгілесек, онда А гаплоидқа, АА – автодиплоидқа, ААА – автотриплоидқа, АААА – автотетраплоидқа және т.с. сәйкес келеді.Табиғи автополиплоидия ауыл шаруашылығы үшін құнды түрлер берген жоқ.Құнды түрлер бергендер ретінде беденді,тарғақты, арахисті, қарақұмықты келтіруге болады.
Аллополиплоидия. Әр түрлі геномдердің көбеюі негізінде пайда болған полиплоидтар аллоплоиплоидтар немесе амфидиплоидтар деп аталады. Аллополиплоидтар әркелкі түрлерді будандастыру негізінде түзіледі Мысалы , егер түраралық буданда және геномдары үйлесетін болса, онда одан алынған аллотетраплоид (амфидиплоид) аавв болады. Аллополиплоидияны басқаша буданды полиплоидия деп атайды.Бидайдың гексаплоидты түрін қара бидаймен будандастырудан алынған сомалық жасушаларында хромосома саны 56 октаплоидты амфидиплоидтар , содай-ақ тетраплоидты бидайды қара бидаймен будандастырудан шыққан хромосома саны 42 гексаплоидты амфидиплоидтар болып табылады.
Көбіне алыс будандар бедеу( ұрықсыз) болады. Бұл құбылс себептерінің бірін қарастырайы. Шомыр мен капустаның геномдары А және В үйлеседі делік, онда шомыр – капуста буданында әр түрлі екі а геном және в болады.Шомырдан будан зиготасына 9 хромосоадан тұратын а геномы, капустадан да 9 хромосоадан тұратын в геномы енеді. Мұңдай алыс буданның 1 сомалық жасушаларында хромосомалардың жалпы саны 18 болады.Мұндай буданда аналық гаметалардың да , аталық гаметалардың да бір бөлігінде 18 хромосомадан « 9Р *9В)болады.Бұл гаметалар редукциаланбаған деп аталады. Ұрықтану процесінде екі түрдің де хромосомалар жиыны екі еселенген зигота – аллотетраплоид түзеді. Онда шомыр ( 9Р+9Р) + капуста (9В+9В) барлығы 36 хромосома болады да ұрықты болып шығады.
11.2 Гаплоидия.

Түрлі өсімдіктердің түұқымынан көбею кезінде тұрақты гомозиготалық формалар алу әдісі ретінде тәжрибелік гаплоидияның маңызы ерекше.Мұндай гомозиготалық формалар гаплоидтардағы хромосомалар жиынын екі еселеу арқылы алынуы мүмкін.Гаплоидтардың арасынан зиянды рецессивті гендері бар формаларды тауып,оларды аластау(жарамсыз) оңтайлы.Гаплоидтардың диплоидтардан айырмашылығы мынада: аласалау , жасушалары ұсақ, ұрықсыздығы күмәнсіз.

Гаплоидтарды алудың әдістері:1.Осы түрдің жұмыртқа жасушаларын ұрықтандыруға қаблетсіз , бірақ партеногенездік дамуға түткі болатын басқа түрдің тозаңдаымен тозаңдандару.2.Рентген сәулелерімен тозаңдандыруды ұрықтың партеногенездік дамуына әсер етеді.3. Тозаңданған өсімдіктерге жоғары және төмен температурамен әсер ету нәтижесіндғе ұрықтау болмайды да ,партогенздік даму жүреді.

жүктеу 308,67 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 45 46 47 48 49 50 51 52 ... 100