3 – курс күндізгі оқу бөлімінің арналған

15.1 Сұрыптау тәсілдерін жіктеу

15.2 Өсімдіктердің көбею және тозандау тәсілдеріне байланысты сұрыптау тәсілдері
15.1 Сұрыптау тәсілдерін жіктеу
Органикалық дүниенің эволюциялық даму теориясында Ч. Дарвин ауыл шаруашылығында жаңа асыл мал тұқымдары мен өсімдік сорттарының және жаңа түршелер мен түрлердің пайда болу негізі бір ғана ортақ бағыт сұрыптау екендігін анықтады. Ч. Дарвин табиғи және қолдан сұрыптау ғылымының негізін салды.Табиғи сұрыптау ұзақ мерзім ішінде жүретін құбылыс. Қоршаған табиғи жағдайда, осы ортаның әсерінен түрлі өзгерістерге ұшырап, бейімделе алатын, икемділік қасиеттері бар тіршілік қана ұрпақ беріп, тірі қалады. Икемделіп, бейімделе алмаған организмдер құрып кетеді.

Даму құбылысының ең кішкенебірліғі—бір үрпақтың өмірі. Бір немесе бірнеше ұрпақта қосылыстарында(популяцияда) жүргізілген сұрыптаулар болашақ үрпақтарда аса анық болмаса да белгілі әсер жасап, із қалдырды.

Табиғи сұрыптау қоршаған ортада екі бағытта жүреді: олар үнемі даму және тұрақты немесе тоқталған сұрыптау.