Будандастырудың күрделі сатылы тәсілі

Осы тәсілдің үш түрі бар: үздіксіз, үзілді-кесілді және толық немесе бэккросс.

Бірде-бір селекциялық төсіл, осы бэккросс сияқгы материалдьщ көлемі аз болғанның өзінде де жоғары нәтиже бере алмайды.

Мысалы Академик А.Сапегин бэккроссты сорттарды ремонттау тәсілі деп атайды.

Одессадагы селекция, генетика ғылыми-зерттеу институтындағы мамандар, күздік қатты бидай сорттарын шығаруда конвергентті баккросс тәсілін қолданады. Онда канықгыра будаңдастырудың әрбір кезеңі әртүрлі донор формасымен будандастырылу арқылы іске асьфылады.

Бэккросстың мұндай нобайы кең онтогенетикалық негіздегі бастапқы материал алуға мүмкіңдік береді.

Конвергентті будандастыру. Әсіресе түр аралық будаңдастырылу арқылы буданда көптеген ата-ананың белгілері үйлесімділіктабады. (А х В) х (С х Д) х (Е х Н) х (К х М).

Әуелі бастапкы формадан жай будандар алынады, содан соң бір бағытта будандастыру мен жоғарғы дәрежелі будандық популяция құрастырып, максимум рекомбинация жасауға мүмкіндік туады. Трансгессивті рекомбинация іске асып күрделі будандардың түрі пайда болады. Мысалы, (А х В) х (А х С) х (А х Д) х (А х Е) түрлері.

Конвергентті будандастыруды үздіксіз және толық емес бэккросспен біріктіруге болады. Ол үшін қанықтырушы будандастыру жұмыстарын парелльді жүргізіп, олардан 2-4 сала алады, содан кейін ең жақсы белгілерді біріктіру үшін бір түтас буданға қосылады.

Өсімдіктерді аталықсыздандыру мен еріксіз тозандандыру өте көп уақытты талап ететін және өнімсіз жұмыстар. Жұмыс тиімділігін арттыру үшін П.П.Лукьяненко (1934) аналықты тобымен тозаңдандыру әдісін ұсынды. Көптеген мекемелерде бір аталық сорты, баска аудаңдастырылған сортпен еркін жолмен тозаңдану әдісі пайдаланылады.

СИММИТе (Мексика) аталықсыздандырылған дәнді дақылдардың масақтарын твел - әдісі мен тозандандыру қолданылды. (Бір жұмыс сағатында 50 масақтың тозандандыра алады, түйінделуі 90-95% жетеді (А. Мережко, Әрохин, Юрин (1973).

Сұрыптаудың бірнеше түрлері бар, бірақ ең негізгісі - педигири мен жинактау (кайталап себу немесе акори тәсілі).

Педигири тәсілінің әртүрлі варианттары бар.