Білім беру мен ғылымды дамытудың қазіргі заманғы және тиімді жүйесін құру

Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 11 қазандағы

Балаларды қамту 1 жастан 6 жасқа дейінгі балалардың жалпы санының 41,6 %-ын құрайды, оның ішінде 47,5 – қалаларда және 20,1 – ауылдарда,

Бұл ретте мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен ең көп қамту Қостанай облысына келеді – 90,8 %, Ақтөбе облысы – 85,3 %, Қарағанды облысы – 81,1 %.

Есепті кезеңде мектепке дейінгі қамту 88,9 %-ды құрады (2009 жылы – 83 %). 6 515 жалпы білім беретін мектепте және 1 383 мектепке дейінгі ұйымда 293,7 мың баланы мектеп алдында дайындау ұйымдастырылған.

2010 жылы іске қосу жоспарланған, құрылысы республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылған 30 балабақшадан 19 балабақша пайдалануға берілді.

Республикада 7 755 жалпы білім беретін мектеп жұмыс істеуде,
2 525 514 оқушы білім алуда.

Зияткерлік әлуетті дамыту мақсатында мектептердің жаңа типтері құрылуда. Дарынды балаларға арналған әр түрлі бағыттар бойынша 115 білім беру ұйымы, дарынды балалармен жұмыс істеу мәселелері бойынша 8 өңірлік ғылыми-практикалық орталық жұмыс істейді.

«Тұңғыш Президенттің 20 зияткерлік мектебі» жобасы шеңберінде
3 681 баланы қамтыған 6 Зияткерлік мектеп жұмыс істейді:

- Астана, Семей, Көкшетау, Талдықорған қалаларында физика-математика бағытында;

- Астана, Өскемен қалаларында химия-биология бағытында.

Тұтастай алғанда, мектептердің жаңа модификациядағы пәндік кабинеттермен орташа қамтамасыз етілуі 2010 – 2011 оқу жылында мыналарды құрады: негізгі және орта мектептердің жалпы санының физика – 46,7 %, химия – 18,6 %, биология – 27,8 %.

3 571 мектепте интерактивті жабдық бар. Олардың ішінде 1 721 мектепте бес кабинеттен (2 әмбебап, 1-физика, 1-химия, 1-биология) белгіленген.

2010 жылы 27 жоспарланған және қаржыландырылған жалы білім беретін мектептердің 18 мектеп пайдалануға берілді, 5 объект 2011 жылға көшіріледі,

Астана қаласында 800 оқушы орнына арналған, Оңтүстік қазақстан облысы Бәйдібек ауданының Шаян ауылында 360 оқушы орнына арналған кәсіптік лицейді, Екібастұз қаласында Отын-энергетика саласы үшін техникалық еңбек қызметін көрсетуші кадрларды даярлау және қайта даярлау жөніндегі өңіраралық орталықты салу жүргізілуде.

Өскемен қаласында Машина жасау саласы үшін техникалық еңбек қызметін көрсетуші кадрларды даярлау және қайта даярлау жөнінде өңіраралық орталық салу басталды.

2009 – 2010 оқу жылында 125 мамандық бойынша 105,5 мың адам біліктілік деңгейін тәуелсіз бағалаудан (БТБ) өтті (2008 – 2009 оқу жылында – 70 мамандық бойынша 65,2 мың адам). БТБ тапсыру сапасының көрсеткіші 65,1 %-дан 77,7 %-ға дейін ұлғайды.

Жоғары дайындық деңгейін Батыс Қазақстан облысының –
93,4 %, Шығыс Қазақстан облысының – 91,3 %, Қарағанды облысының – 90,2 % түлектері көрсетті.

2010 жылы 1 ЖОО (Л. Гумилев атындағы ЕҰУ – 431-орын) Times Higher Education (Ұлыбритания) халықаралық жоғары оқу орындарының рейтингі бойынша әлемнің үздік 500 университеті тобының қатарына кірді.

60 ЖОО «Русский Регистр» АҚ, IQNet Қазақстандық сапа орталығы, Bureau Veritas Certification, «Moody International Sertification» халықаралық компаниясы, «Сараптама мен сертификаттау ұлттық орталығы» АҚ және басқалары сияқты әр түрлі агенттіктерде сапа менеджменті жүйелерінің сертификатталған аудитінен өтті.

2 ЖОО (әл-Фараби атындағы ҚазМУ, Қ. Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ) білім беру бағдарламаларын халықаралық мамандандырылған аттестаттаудан өтті.

24 қазақстандық жоғары оқу орны ұлттық институционалдық аккредиттеуден өтті.

135 ЖОО-да оқу кредиттік технология бойынша жүзеге асырылады.

Жоғары білімі бар мамандар даярлауға арналған мемлекеттік тапсырыстың жалпы көлемі 2010 – 2011 оқу жылында 35 425 грантты құрады, оның ішінде 1 000 грант педагогикалық мамандықтар бойынша сырттай оқу. 2009 – 2010 оқу жылымен салыстырғанда мемлекеттік тапсырыс 1 085 бірлікке ұлғайды.

Магистратураға мемлекеттік тапсырыстың көлемі 2 739 орынды құрады, бұл 2009 жылдың деңгейінен 100 орынға жоғары (2009 – 2010 оқу жылында – 2 639 орын).

Доктурантураның білім беру бағдарламасы шеңберінде мемлекеттік тапсырыс бойынша оқу Қазақстанның 13 ЖОО-да жүргізілуде. 2010 – 2011 оқу жылына докторантурада кадрлар даярлауға мемлекеттік тапсырыс 200 орынды құрады.

Шетелдің жетекші жоғары оқу орындарында кадрлар даярлау жалғасуда. Есепті кезеңде «Болашақ» халықаралық бағдарламасы бойынша 933 стипендия тағайындалды.

Дамуында шектеулі мүмкіндіктері бар балаларды білім берумен қамту 2009 жылмен салыстырғанда арнайы топтар мен сыныптар ашу есебінен
1,2 %-ға өсіп, 42,6 %-ды құрады.

Арнайы түзету ұйымдарының желісі 101 бірлікті құрайды.

Мектептердің жанындағы арнайы сыныптардың саны 57 бірлікке ұлғайды (2009 жылы – 1 098, 2010 жылы – 1 155).

Арнайы білім беру ұйымдарының желісі 62 бірлікке көбейді.

Инклюзивті білім беру дамуда.

98 (4,3 %) мектепке дейінгі мекемелерде және 1 286 мектепте (17,1 %) инклюзивті білім алу үшін жағдай жасалған, онда 17 мыңнан астам мүмкіндігі шектеулі бала өздерінің қалыпты дамып келе жатқан құрдастарымен бір ортаға біріктірілген, оның ішінде 1 429 бала (3,9 %) – мектепке дейінгі жастағылар және 15 721 (14,1 %) мектеп жасындағылар.

Қосымша білім беру ұйымдарының желісі мектепте оқитын балалардың жалпы санының 21,6 % жеке, әлеуметтік, дене және шығармашылық дамуын қамтамасыз етеді.

Өткен оқу жылымен салыстырғанда техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындарының желісі 12 бірлікке артты: 26 оқу орны ашылды, оның ішінде 2 мемлекеттік кәсіптік лицей (Астана қаласындағы № 7 кәсіптік лицей, Қостанай қаласындағы № 18 кәсіптік лицей), Павлодар қаласында 1 жеке кәсіптік лицей және 23 жеке колледж (Алматы облысы – 3, Ақтөбе – 1, Атырау – 1, ШҚО – 3, Жамбыл – 4, Қостанай – 2, Қызылорда – 2, Астана қаласы – 4, Алматы қаласы – 3).

Техникалық және кәсіптік білімі бар мамандарды даярлауға мемлекеттік тапсырыстың көлемі 2010 жылы республикалық бюджеттен 1 781 орынды құрады, олардың ішінде техникалық мамандықтар бойынша, оның ішінде жоғары технологияларға байланысты кәсіптер бойынша – 1 005 орын.

Жол картасы шеңберінде 2010 жылы шетелдік жұмысшы кадрларды алмастыру үшін еңбек нарығында қажет етілген мамандықтар бойынша

Қазақстан Республикасының ғылымын дамытудың 2007 – 2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде 2010 жылы жоспарланған 14 іс-шараның 10 іс-шарасы іске асырылды.

Қазақстанның және шет елдердің кәсіпорындарында 30-дан астам әзірленім енгізілді.

2010 жылы Бағдарламаны іске асыру шеңберінде 90 460 орынға арналған 1 878 мектепке дейінгі ұйым, оның ішінде 344 балабақша мен 1 534 шағын орталық іске қосылды.

Желі 35 балабақша салу, 1 534 мектепке дейінгі шағын орталық құру есебінен ұлғайтылды.

Тұтастай алғанда, білім беру органдарының деректері бойынша

Бұдан басқа, бұрын жекешелендірген мектепке дейінгі ұйымдарды қайтару, тұрғын үйлердің 1-қабаттарында ашу, коммуналдық меншіктің жалға берілген жеке тұрған ғимараттарын босату, өзге де ғимараттар мен

Жеке мектепке дейінгі ұйымдар желісінің өсу серпіні байқалады.

Заңды және жеке тұлғаларды жеке мектепке дейінгі ұйымдар ашуға тарту проблемасы Алматы (23 бірлік), Оңтүстік Қазақстан (23 бірлік), Қызылорда

Балаларды «Балапан» бағдарламасы бойынша мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтамасыз ету мақсатында 1 347 шағын орталық пен 144 жеке мектепке дейінгі ұйым мен білім беру бөлімі басшыларының арасында мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыруға шарттар жасалды. Ағымдағы жылдың 1 қаңтарында мемлекеттік тапсырысты орналастыру есебінен республикалық бюджеттен 90,8 мың орын іске қосылды.

Қабылданған шаралардың нәтижесінде 2011 жылдың басында
6 446 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істейді, оның ішінде 2 261 балабақша және 4 185 мектепке дейінгі шағын орталық. Балабақшалар мен шағын орталықтардың қызметтері 446,4 мың балаға көрсетіледі.

Тұтастай алғанда, 2010 жылы 3-тен 6 жасқа дейінгі балаларды қамту

Бұл ретте қамтудың ең жоғары көрсеткіштері Қостанай (90,8 %), Ақтөбе (85,3 %) Қарағанды (81,1 %), төмен көрсеткіштер – Алматы (25,1 %), Оңтүстік Қазақстан (17,7 %) облыстарында.

5 – 6 жастағы балаларды мектеп алдындағы даярлықпен қамту есепті кезеңде 88,9 %-ды құрады.

Топтардың толуының орташа көрсеткіші 26 адамды құрайды.

Ақсу қаласында 300-ден астам ауыл баласын қамтитын 5 мектепке дейінгі шағын орталық ашылды, аула клубтары жұмыс істейді, мемлекеттік тілде оқытатын 175 орынға арналған сәбилерге арналған балабақша ашылды, балаларға арналған жаңа қалалық емхана, 75 орынға арналған мектепке дейінгі шағын орталығы бар 1200 оқушыға арналған мектеп пайдалануға берілді.