Шешімі: Радиоактивті ыдырау заңын пайдаланамыз:, мұндағы,N – t уақыттағы ыдырамаған атомдар саны, λ– ыдырау тұрақтысы. Орташа өмір сүру уақыты τ = 1/λ.
Сонда
немесе
Осыдан N = 0,37N0 және
5. Егер 55Со радионуклидтің активтігі t0 = 60 мин ішінде η = 4% – ға азаятын болса, оның орташа өмір сүру уақыты қандай болады?
Шешімі: Радиоактивті ыдырау заңы:.
Ал А активтілік:
. (1)
Есеп шарты бойынша:
η = (A0 – A)/A0 = 1 – e-λt. (2)
Радиоактивтіктің λ = 1/τ ыдырау тұрақтысын пайдаланып,
ln (1-η) = – λt0 (3)
теңдеуін алуға болады.
(3) теңдеуінен
τ = -t0/ln(1-η) ≈ t0/η = 1 сағ/0,04 = 25 сағ
6. Қазіргі кезде табиғи уранның құрамы (уран – 238) η1 = 99,28 % және(уран – 235) η2 = 0,72 % -дан тұрады. Жер пайда болған уақытта уран изотоптары бірдей болды деп есептеп, Жердің жасын анықтау керек. 238U және 235U ядроларының орташа өмір сүру уақыттары: τ1 = 4,56·109 жыл және τ2 = 0,71·109 жыл.
Шешімі: Радиоактивті ыдыраудың негізгі заңын пайдаланамыз:
,
мұндағы, N(t)–t уақыт өткеннен кейінгі ыдырамаған ядролар саны, N0 – бастапқы уақыт кезеңіндегі ыдырамаған ядролар саны, τ–берілген ядролардың орташа өмір сүру уақыты. Уақыттың бастапқы кезеңі, есептің шарты бойынша – Жердің пайда болу кезеңі. N0 – Жердің пайда болу уақытындағы әрбір табиғи уранның изотопындағы ядролар саны болса, қазіргі t уақыттағы осы ядролардың саны:
және болады.
Бір теңдеуді екіншісіне бөліп,
теңдігін алуға болады.
Логарифмдегеннен кейін шығатыны:
Жауабы: t = 6·109 жыл
7. атомының жартылай ыдырау периоды шамамен
5,3 жылға тең. Осы изотоп ядроларының бастапқы санының қандай бөлігі 5 жылдан кейін ыдырайтынын анықтаңыз.
Берілгені: Т=5,3 жыл. t = 5 жыл
Табу керек: λ, τ.
Шешімі: Радиоактивті ыдырау заңы:
мұндағы,
.
Ыдыраған ядролар саныN0-N, ал бұлардың үлесі
болады.
немесе 48 %, яғни бастапқы ядролар санының 48%-і 5жылдан кейін ыдырайды.
8. Бір жылда қайсыбір бастапқы радиоактивті элементтің 60% ыдыраған. Осы элементтің жартылай ыдырау периодын анықтаңыз.
Берілгені: t = 1 жыл,.
Табу керек:T1/2.
Шешімі: Радиоактивтік ыдырау заңы:
мұндағы, N0–радиоактивті ядролардың бастапқы саны, N–ыдырамаған ядролардың t уақыт мезетіндегі саны, λ – радиоактивті ыдырау тұрақтысы, λ жартылай ыдырауT1/2периодымен мына қатынаспен байланысқан
Есептің шарты бойынша:
Сонда:
.
9. 1г тритийдегі ядролардың қаншасы осы изотоптың орташа өмір сүру уақыты ішінде ыдырайды?
Берілгені: m = 10-3 кг, t = τ
Табу керек: N’.
Шешімі: Радиоактивті ыдырау заңына сәйкес:
(1)
Радиоактивті изотоптың орташа өмір сүру уақыты ыдырау тұрақтысына кері шама:
(2)
Есептің шарты бойынша t = τ. (1)-ге t орнына (2)-дегі τ мәнін қойып, табамыз:
. (3)
t = τ уақыт ішінде ыдыраған атом саны мынаған тең:
. (4)
изотоптың m = 1 г массасындағы N0атом санын табамыз:
, (5)
Мұндағы, μ=3·10-3 кг/моль -изотопының мольдік массасы, NA – Авогадро саны.
(5)-ті ескергенде (4) өрнегі
(6)
түріне келеді.
осыншама ядро ыдырайды.
Достарыңызбен бөлісу: |