2. АҒымдағы жағдайды талдау

Дерекккөз: http://kazlogistics.kz/ru/useful/maps/

2014 жылы облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарының 44,2 км-не күрделі және орташа жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Жолаушылар қатынасының автокөліктерімен қамтылмаған ауылдық бекеттердің саны әлі де болса жоғары және 61% құрайды (55-ші кесте).

55-кесте – Жолдар және көлік бойынша көрсеткіштер

Автомобиль жолдарының жергілікті желісінің көлік инфрақұрылымын, ауылдық елді мекен және Ақтөбе қ. көшелерін дамытуға 9 596 886,0 мың теңге бөлінді.

2014 жылы пайдаланушылардың кең тобы үшін облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдары бойынша ақпаратты бейнелеумен облыстар арасында жалғыз www.doraktobe.kz интернет-ресурсын әзірлеумен қоса облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарын паспорттау бойынша жұмыстар жүргізілді.
Автомобиль көлігі

Ақтөбе облысында 2009-2014 жж. аралығында көліктің негізгі көрсеткішінің өскендігі– жолушылар тасымалы мен жүк айналымының өсуі байқалады (56-шы кесте).

Қазіргі таңда жолаушыларды автомобиль көлігі бойынша тасымалдау 85 тұрақты бағдарда жүзеге асырылады, олардың:

50 – қалаішілік;

20 – облысішілік халааралық және қала маңы бағдарлары;

6 – ауданаралық;

3 – Астана, Қостанай, Орал қалаларымен байланысты қамтамасыз ететін облысаралық;

6 – халық қоныстанған облыс бекеттерін Ресей – Орск, Орынбор, Самара, Новотроицк, Қазан, Санкт-Петербург қалаларымен байланысын қамтамасыз ететін халықаралық бағдарлар.

Халық қоныстанған ауылдық елді мекендерді жолаушылар тасымалымен толық қамту үшін жұмыстар жүргізілуде. Облыста 100 адамнан көп 338 тұрғындар қоныстанған бекеттердің 206 тұрғындар бекеті автобус қатынасымен қамтылмаған, ол 61 % құрайды. Облыс орталығына дейін жолдағы орташа уақыт 57-ші кестеде көрсетілген.

Облыста 1 сапаржай (Ақтөбе қаласында) және 3 автостанса (Ақтөбе, Хромтау және Қандыағаш қалаларында) қызмет көрсетеді.

Сондай-ақ облыстың сапаржайлары мен автостансаларын бірыңғай белгіленген талаптар мен стандарттарға сәйкестендіру бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Жергілікті бюджет есебінен қалаішілік бағыттар бойынша жолаушылар тасымалын жүзеге асыруға байланысты тасымалдаушының шығындары субсидияланады.

Қалалық бағдарлардағы тариф 55 теңгені құрайды.

Теміржол көлігі

Ақтөбе облысындағы темір жол ұзындығы 1514,4 км, республикалық маңызы бар екі жолды темір жолдың ұзақтығы 531,7 км құрайды, 8 темір жол вокзалы қызмет етеді.

Темір жол арқылы Ақтөбе облысы:

- Сексеуіл станциясы бойынша Қызылорда облысына;

- Сағыз станциясы бойынша Атырау облысына;

- Әйтеке би станциясы бойынга Қостанай облысына;

- Жайсаң станциясы бойынша Батыс Қазақстан облысына;

- Никельтау станциясы бойынша РФ Оңтүстік Оралға шығады.

Ақтобе облысы - «Қазхром» ТҰК АҚ, Дөң ТБК, Ақтөбе ферроқорытпалар зауытына, қиыршық тас шығарушы зауыттарға және мұнай өндіруші кәсіпорындарға, олардың ішінде «СНПС-Ақтөбемұнайгаз»АҚ сияқты негізгі кәсіпорындарға қызмет көрсетуші батыс өңірдегі көшбасшылардың бірі.

Жүк операциялар үшін жүктің түрі бойынша әр түрлі жүктерді тиеуді-түсіруді жүзеге асырушы 38 станса ашылған.

Жолдың бөліктеріне тиеу жүктердің көптеген атауларынан қалыптасады, оның ішінде хромды кен, мұнай, қара металл, металл сынықтары, химикаттар, құрылыс жүктері, өндірістік шикізат, бидай, саудалық тауарлар және т.б. қалыптасады.

Ақтөбелік жол бөлігінің шекарасында 6 қиылысу бекеті бар: Жайсаң станциясы , Орск – Жаңа қала, Әйтеке би, Сағыз, Сексеуіл, Тассай, олардың ішіндегі Орск – Жаңа қала мемлекетаралық қиылыс болып табылады және Оңтүстік-Орал темір жолына (Рессей Федерациясы РТЖ), ал Сексеуіл Қызылордалық, Сағыз Атыраулық, Жайсаң Оралдық, Әйтеке би Қостанайлық және Тассай Маңғыстаулық жол бөліктері болып табылады. 96 жекел бекет орналасқан, оның ішінде станса – 54, разъез - 36, бекеттер блогы - 6.

Ақтобе облысында 1 әуежай жұмыс істейді. ҚР ӘПЖН-2003 ж сәйкес. Ақтөбе әуежайы «Б» сыныбына жатады.

Әуе вокзалының жалпы ауданы - 9773,9 ш. м. Әуе вокзалының өткізу қабілеті: 400 жол./сағ., соның ішінде:

- халықаралық әуе авиажелілері – 200 жол./сағ.;

- ішкі әуе авиажелілері – 200 жол./сағ.;

ӘҚ типтері қызмет көрсететін тізбе:

- Ан-24, 26; Як-40; Ту-134; Ту-154 жедел нысандары бойынша.

-Б-727; 737, 747, 757, 767; А-319, 320, 321 сервистік қызмет көрсету бойынша.

Әуежай тұрақты рейстерге, оның ішінде халықаралық (Алматы, Астана, Ақтау, Мәскеу, Анталия) Эйр Астана, Скат, Бек Эйр, ТрансАвиа, РусЛайн әуекомпанияларына қызмет көрсетеді.

2014 ж. 321800 жолаушыға қызмет көрсетілген.

Әуе қатынасы арқылы облысқа келетін тұрғындардың үлесі -19%. 2014 жылы - 963 тонна жүк өңделген.

Сонымен қатар Ақтөбе қаласысының әуежай қызметінде өткізу қабілетінің жаңа ұшып-қону жолына және қайта құрудан кейінгі әуе вокзалы мүмкіндігінің сәйкес келмеуі; сапасы мен физикалық тозығы жеткен жабдықтар мен перронды техниканың болуы; өндірістік активтерді жаңғырту мен автоматандыру бойынша ірі жобаларды қаржыландыруға арналған жеке қаражаттының жеткіліксіздігі тәрізді бірқатар проблемалар бар.

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық

Тұрғын үй қоры

Ақтөбе облысындағы тұрғын үй қорының жалпы ауданы 15,1 млн. м² құрайды, оның ішінде 67% - қалалық елді мекендердің тұрғын үй қоры, 33% - ауыл елді мекендердің тұрғын үй қоры.

Ақтөбе облысында тұрғын үй қорының жетілдіру деңгейі орташа республикалық денгейден жоғары. Орталық жылу жүйесімен жабдықталған жалпы ауданның үлес салмағы орташа республикалық денгейден төмен(58-ші кесте).

58-кесте – Ақтөбе облысының тұрғын үй қорын абаттандыру

- Ақтөбе қ. - 1602 КПТҮ, күрделі жөндеуді талап етеді - 352 (22%), жөнделді – 98;

- аудандарда – 610 КПТҮ, күрделі жөндеуді талап етеді - 279 (46%), жөнделді – 26.

Осылайша, облыс бойынша жөндеуді қажетсінетін КПТҮ жалпы саны 631 бірлікті немесе 29% құрайды.

Мәлімет көзі: Ақтөбе облысы Әкімдігінің деректері

Коммуналдық сала кәсіпорындарының үлестік пайдалану шығыстарын азайту үшін ресурстарды үнемдеу технологияларын енгізу мақсатында мынадай шараларды өткізу қажет:

- жапсарларды герметизациялау, терезе және есік блоктарын тығыздату және жылылау, жеткізгіштерді орнату арқылы ғимараттардың жылу қаңқасын қалпына келтіру;

жылыту құрылғыларынан артына шағылыстыратын экрандарды орнату;

энергияны үнемдеу технологиялармен (қозғалысты, орналасуды қадағалау құрылғысымен) жабдықталған жарық көздерін орнату, қыздыру шамдарын энергияны үнемдеу шамдарына ауыстыру;

инженерлік коммуникацияларды жөндеу, жылыту жүйелері құбырларының, жылуды алмастырғыштардың, ыстық және суық сумен қамту жүйелерінің оқшаулануын қалпына келтіру, бекіту және реттеу арматурасын орната (ауыстыра) отырып жылыту желілеріне, ауа шығару клапандарына (крандарына) ревизия жүргізу, жылыту жүйелерінің гидравликалық параметрлерін шаю және реттеу.

халықтың энергияны тұтыну (энергия сервистік) қызмет көрсету сапасына бақылауды күшейту.

Сондай-ақ КПТҮ жанама аумақтарын мыналар арқылы абаттандыру қажет:

жылыту қазандықтарын биік КПД ұзақ пайдалану мерзімдік энергия тиімді қазандықтарға ауыстыру;

желілік және қоректендіру сорғыларын жұмыс ерекшеліктерін сақтай отырып (қысымы (Н,м), шығыны (Q, м3/сағ) энергияны үнемдеу сорғыларына ауыстыру;

жылумен қамту желілері мен объектілеріндегі бекіту-реттеу арматурасын әлдеқайда ұзақ мерзімді арматураға ауыстыру;

қазандықтардағы қыздыру шамдарын жарықдиодты шамдарға ауыстыру;

жылу желілерінің болат құбырларын пайдалану мерзімі кем дегенде 50 жылды құрайтын пенополиуренат оқшаулауындағы полиэтиленнен тігілген құбырларға ауыстыру;

қазандықтарды автоматтандыру және диспетчерлеу;

жылу энергиясы шығарылымының тиімділігін арттыру мақсатында қатты отынды сақтау шарттарын жақсарту (қоймалар, сақтау орындары).

Сумен жабдықтау және кәріз жүйесі

Облыстық су құбыры желісінің ұзақтығы 3 114,9 км құрайды, олардың 1401,7 км немесе 45%-ы ауыстыруды және жөндеуді қажетсінеді.

2011-2014 жж. «Ақбұлақ» бағдарламасы нәтижелері 63-шы кестеде көрсетілген.

2016 жылға қаржыландыру үшін Ұлттық қордан "Нұрлы Жол" бағдарламасы аясында Ақтөбе облысынан жалпы сомасы 11,1 млрд. теңге 37 жоба жарияланған және келісілген, олар 35 елді мекенде су құбырлары жүйесін құруға және қайта құруға мүмкіндік береді.

Сумен жабдықтау жобаларын жүзеге асыру үшін бюджеттік қаржыны ғана емес, сонымен қатар халықаралық қаржы ұйымдарының инвестициялары қолданылады. 2016-2020 жылдары АҚ "Ақбұлақ" республикалық, облыстық бюджеттен және Еуропалық қайта құру және даму банкісінің несие ресурстарынан қаржыландырумен облыстық орталығының жалпы сомасы 3,9 млрд. теңгеге сумен жабдықтау нысандарын қайта құрады.

Айтылған жобаларды жүзеге асыру нәтижесінде келесідей белгіленген экономикалық дамуға әкеледі: АЕМ-ді сумен жабдықтау деңгейі 2020 жылы 100% болады, ал суқұбырлары жүйелері тозуы 12%-ға ( 45% -дан 33%-ға) төмендейді.

Алмастырылмайтын ішетін су көздері болып табылатын аса маңызды топтастырылған және жергілікті жүйелерден сумен жабдықтау үшін 2015 жылы ішетін суды жеткізуге 79,0 млн. теңге қаржы бөлінді:

- КМК «Байғанин», «Қайнар», «Ұлы-Борсық», «Мартөк» 51,3 млн.теңге республикалық бюджеттен,

- КМК «Су шаруашылығы», «Қарабұтақ-су», «Қайнар» 27,7 млн.теңге облыстық бюджеттен.

Жылумен жабдықтау

Жылужелілерінің жалпыұзындығы 419,7км (60% төзу) құрайды (64 –ші кесте). Жылу өндіретін кәсіпорындармен жылу 1724Гкал жылу энергиясы өндіріледі, ал қажеттілік 1404 Гкал құрайды.

2015 жылы Ақтөбе қ. және Қандыағаш қ. РЭК магистральді және торапішілік жылу желілерінің учаскелерінде 21 объектінің қалпына келтіру жылу желілерін жаңғырту жүргізілуде. Аталған жобаларға инвестициялар көлемі 2 510,5 млн. теңге құрайды.

«Нұрлы жол» бағдарламасы аясында Ұлттық қордан жылумен қамтамасыз ету нысандарын қайта құру бойынша 13 жобаны жүзеге асыруға 3,7 млрд. теңге қаражат бөлінген, оның ішінде Ақтөбе қ. қазандық және жылу желілерін қайта құру бойынша 12 жоба, 1 жоба – Қарғалы ауданының Бадамша ауылында. Жұмыстар ағымдағы жылдың қазан айында аяқталады.

2016 жылға қаржыландыру үшін Ұлттық қордан "Нұрлы Жол" бағдарламасы аясында Алға ауданының Алға қ. орталық жылыту қондырғысын жетілдіруге (энергия үнемдеу қазандарын орналастыру) жалпы сомасы 285,7 млн. теңгеге жобалар жарияланған және келісілді.

Ақтөбе қ. жылыту жүйесін жаңарту мақсатында 11 жобаны жүзеге асыру үшін осы жылдың қыркүйегінде АҚ " Трансэнерго " мен Еуропалық қайта құру және даму банкінің арасында 2,7 млрд. теңгеге несиелі шарт жасалады.

Газдандыру

Газ құбырларының жалпы ұзақтығы 2 905 км құрайды, желілердің тозуы – 0,3%, жылдық тұтыну көлемі – 1 206,3 млн. м³.

Ақтөбе облысының 372 елді мекенінен 95-і газдандырылған (облыс елді мекендерінің жалпы санынан 26%), оларда 696 444 адам тұрады (облыс халқының жалпы санынан 84%) (65 –ші кесте).

65-кесте – Облыс халқының табиғи газбен қамтамасыз етілуі

2015 жылдың соңына дейін бюджет қаражаты есебінен Ырғыз ауданының Ырғыз ауылына төселетін газ құбырының, Мұғалжар ауданының Ақкемер және Алға ауданының Қарақұдық ауылдарындағы елдімекенішілік газ құбыры желілерінің құрылысы аяқталады.

Ақтөбе облысы Әкімдігі, «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ және «ҚазТрансГазАймақ» АҚ арасындағы Ұлттық компаниялардың өзіндік қаражат есебінен 19 938,4 мон. Теңге сомаға 17 жобаны жүзеге асыру жоспарланып отырған Ұзақ мерзімді және өзара тиімді ынтымақтастық туралы үшжақты меморандум шеңберінде соның ішінде 2015 жылдың соңына дейін Ойыл ауданының Ойыл, Әйтеке би ауданының Комсомол, Қарғалы ауданыынң Қос-Істек ауылдарына келетін газ құбырлары және Ырғыз ауылында ауылішілік газ құбыры салынады.

Бірігіп жасалатын жұмыстың нәтижелілігі үшін «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ-на Ойыл және Комсомол селоларында ауыларалық жүйелерді құру мерзімі 2016 жылдан 2015 жылға ауыстыруға ұсыныс жасалды.

2015 жылы бюджет қаражаты есебінен Ақтөбе, Алға және Қандыағаш қалаларында 3 АГҚС құру бойынша жобалық-сметалық құжаттамалар жасалады, олар Ойыл ауданының Бестамақ с. (Бегалы, Егіндібұлақ, Калиновка, Білтабанов) газқұбырын өткізеді, Қобда ауданының Бегалы, Егіндібұлақ, Калиновка, Білтабанов селоларында, Әйтеке би ауданының Ақкөл, Аралтөбе, Жамбыл, Жарөткел селоларныда, Мұғалжар ауданының Талдысай, Мұғалжар селоларында, Қарғалы ауданының Жосалы, Кемпірсай селоларында, Шалқар ауданының Байқадам, Біршоғыр, Сарсай және Алгабас селоларында ауыл ішінде газқұбырларын құру бойынша 15 жоба жасалады. Қолданыстағы және келештегі газдандыру жобаларын жүзеге асыру нәтижесінде 2017 жылы 143 елді мекен (жалпы елді мекендер санынан 40%) немесе 717033 адам (халықтың жалпы санының 90%)газбен қамтамасыз етіледі.

Электр энергиясымен жабдықтау

Облыс бойынша электр беріліс желілерінің жалпы ұзақтығы - 17 014 км, с.і. «Энергосистема» ЖШС РЭК - 14 441,8 км, «KEGOK» АҚ - 439,4 км, «Батыс Транзит» АҚ - 440,2 км, «МК КТЖ» - 1661,3 км, «ЖемМұнайЭнерго» ЖШС - 31,7 км. Аймақтағы электр энергетикалық кәсіпорындардың негізгі құралдардың төзуі 61% құрайды немесе 10 000 км астам.

2015 жылы «СНПС-Ақтөбемұнайгаз» АҚ 22,5 млрд. теңге инвестиция көлемімен 160 МВт қуаттылығымен газ турбиналық электр бекетін кеңейтудің нысанын пайдалануға енгізу жоспарланған.

Индустриалды аймақта 97 МВт қуаттылығымен газпіспекті жылу электр бекетін салу бойынша «Ақтөбемұнай-қаржы» АҚ жоба жүзеге асырылады.

Баламалы электр қуатын дамыту мақсатында облыс әкімімен «Arm Wind» ЖШС бірлесе отырып жалпы қуаттылығы 48 МВт жел паркін жобалау және құрылысын салу мақсаты туралы меморандумға қол қойылды. Жел паркінің құрылысы 2016 жылы Қарғалы ауданының Бадамша ауылында жоспарланып отыр.

«C2energy GMBH» компаниясымен (Германия) жеке қаражат есебінен Алға қаласында қуаттылығы 50 МВт күн электр станциясы ның құрылысы жоспарлануда. Қазіргі уақытта техниикалық және рәсімдік мәселелерді келісу жүргізілуде.

Өңірлік электр желілік компанияларды үлкейту мақсатында, «Ұлт жоспары – 100 нақты қадамға сәйкес аудардар және Ақтөбе қ. қимасында шаруашылықсыз энергия объектілерін одан әрі «Энергосистема» ЖШС РЭК балансына беру арқылы түгендеу жүргізіледі, бұл энергиямен жабдықтау сенімділігін көтереді, электр энергиясын беруге шығындарды азайтады және тұтынушылар үшін электр энергиясының құнын төмендетеді.

байланыс инфрақұрылымын дамыту біркелкі емес, тұрғындардың жекелеме топтары мен жекелеме аудандар үшін қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық қызметтерге қол жеткізу деңгейінде күрделі үйлесімсіздік бар

Қобда-Ойыл учаскесінде көлік ортасын (ТОБЖ) жаңғырту қажеттілігі, КЖҚ қызметтерін пайдаланушылар санын кеңейту және Интернет желісіне қолжетімділік жылдамдығын ұлғайту мұмкіндігі жоқ; жобаны қаржыландыруға байланысты қиыншылықтар бар.

КЖҚ қызметтерін пайдаланушылар санын кеңейту және Интернет желісіне қолжетімділік жылдамдығын ұлғайту мұмкіндігі жоқ

облыс аудандары мен ауылдық жерлердегі байланыс сапасын қамтамасыз етуде проблемалар бар.

мемлекеттік орган объектілерін Интернет желісіне кең жолақты қолжетімділік қызметтерін қосу үшін қосымша ресурстар қажет. 700-ден астам тұрғыны бар елді мекендерді Интернет желісіне қосу.

Сәулет және қала құрылысының өзекті мәселелері әкімшіліктің аудандардың және Ақтөбе қаласының жаңа қала құрылысы құжаттамасын қаржыландыру (бас жоспар, даму және құрылыс салу сызбалары, ТЖЖ) қаражатының жеткіліксіздігі болып табылады.

"Мемлекеттік сатып алу туралы" ҚР 2007 жылғы 21 шілдедегі № 303-ІІІ Заңында және Электрондық мемлекеттік сатып алуды жүргізу қағидаларында құрылыспен байланысты емес жұмыстарға демпингтік бағаларды анықтамалары мен қолданудың, атап айтқанда қала құрылысы жобаларын (облыс жерінің қала құрылысын жоспарлауың толық сызбасы, елді мекендердің бас жоспарлары, толықтай жоспарлау жобалары) әзірлеу бойынша қызметтің нақты анықтамалары мен қолданудың түсініктемесі жоқ.

Құрылыс саласының проблемалары:

Облыстағы құрылыс көлемі мемлекеттік баспанаға мұқтаж азаматтарды қамтамасыз етпейді. Тұрғын үй саласын белсенді дамыту үшін бюджетік тұрғын үйдің көлемі мен қаржылануын ұлғайту бойынша жұмыстарды белсендіру қажет. Облыс аудандарындағы коммуналдық және жалдамалы тұрғын үйлердің құрылысын кеңейту қажет.

Саланы дамытудағы тежеуші фактор жекелеме тұрғын үй құрылысын салу үшін жер телімдерін беру деңгейінің төмендігі болып табылады.

тұрғын үй және әлеуметтік мәдени тұрмыстық нысандарының құрылысы жүргізіліп жатқан елді мекендердің облыстық орталықтан қашықтығы; жүк тасымалдау қашықтығы құрылыс мерзімінің ұлғаюына, тасымалданатын құрылыс материалдары сапасының нашарлануына әкеліп соқтырады.

автожол жабындысының тозуы, жол жабындысының салмақ түсетін қабілеттілігін жоғалтуы.

жолдарды ағымдағы жөндеуге және ұстауға бөлінетін қаражаттың жетіспеушілігі.

аудандық маңызы бар жергілікті желінің автомобиль жолдары күйінің қанағаттарлықсыз жағдайы.

ауыр көлік қозғалысын зиян келтірмей өткізуді қамтамасыз ететін, бетон жабындысы мен негізі бар жол құрылысын салу қажет. Қазақстан автожолдарының негізгі желесінде (98%), оның ішінде Ақтөбе облысында белдемшеге жүктеме түсіретін ауыр көлікті өткізу қабілеті 8-10 тоннаға дейінгі есептелген ұсақ тасты асфальт-бетонды жабындыдан тұратын жол құрылыстары бар. 13-16 тоннаға дейін ұлғайту қажет.

халық қоныстаған елді мекендердің жолаушы тасымалдау бекеттерімен толық көлемде қамтылмауы. 100 адамнан астам тұрғыны бар облыстағы 338 ауылдық жердің 206 ауылдық жері тұрақты автобус қатынастарымен қамтылмайды, бұл 61 % құрайды

Қобда, Ойыл және Ырғыз секілді алшақ ірі аудандардың облыс орталығымен темір жол қатынасының болмауы.

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласының проблемалары:

тұрғын үй қорының инженерлік инфрақұрылыммен төмен қамтамасыз етілуі;

коммуналдық кәсіпорын жабдығының технологиялық артта қалушылығы;

су өткізу және кәріз желілерінің қатты тозуыны, су өткізу және кәріз желілерінің нормативті пайдалану мерзімінен кейбір жағдайларда 1,5-2 есе тозуы;

электр энергиясы үшін үлкен шығынға (20%) және нәтижесі ретінде 1 м3 судың жоғары құнына әкелетін елеулі су шығындары;

тұтынушылардың есепке алу аспаптарының ауыз суды толық қамтымауы;

АЕМ-де кәріз жүйесі жеткілікті дамымаған;

жылу желілерінің жоғары тозуы – 60%.

Бюджет қаражатының болмауына байланысты 2015 жылы 2014 жылы басталған Мәртөк ауданының Жайсан с. газ жеткізу құбырларын құру ісі тоқтатылды.

Бюджет қаражатының болмауына байланысты 2010 жылы басталған Мұғалжар ауданының Жүрүн с. газ жеткізу құбырларын құру ісі тоқтатылды. ЖСҚ мерзімі 2013 жылы аяқталғанына байланысты ҚРБ-не объектті қаржыландыруды қарастыруға және түзетулерді жүргізуге бюджеттік тапсырыс жасалды, алайда жоба мақұлданбады.

электрмен жабдықтау саласында негізгі қорлардың жоғары тозу дәрежесі (60-70%);

электрмен жабдықтауға инвестициялаудың төмен дәрежесі

Ақтөбе облысы Статистика департаментінің мәліметтері бойынша, 2012-2014 жылдар аралығындағы облыс бойынша жоспарланған көрсеткіштердің орындалып жатқаны байқалады (69-кесте).

8,2 %-ға қысқарғанын көрсетеді. 2014 жылы облыстық кәсіпорындарында стационарлық көздерден атмосфераға ластаушы заттектер шығаруға 2 857 рұқсат болған. 2014 жылы қалдықтардың рұқсат етілген шығарылу көлемі 308,5 мың тонна болғанымен, іс жүзінде қалдықтар көлемі 169,5 мың тонна (55%) құрады.

2014 жылы қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеудің қатты тұрмыстық қалдықтардың жалпы көлеміндегі үлесі жоспарлы 0,1% емес, 0,25% құрады. Өңірде қатты тұрмыстық қалдықтар фракциясын қайта өңдейтін бірқатар кәсіпорындар бар. 2014 жылы облыс бойынша 641,0 мың тонна ҚТҚ түзілсе, 1 658,2 тонна қалдықтар жойылды. «Көктас» ЖШС 450,0 тонна макулатураны қайта өңдесе, «Тенуса» ЖШС 571,0 тонна пластик, «Актөбе НГС» ЖШС – 367,8 тонна, «Экол. Технологиялар» ЖШС - 158,4 тонна, "Импорт мастер" ЖШС- 81,0 тонна, "Поливест" ЖШС - 30,0 тонна пластик өңдеді.

2014 жылы облыстың орман шаруашылығы мекемелерімен жалпы 813 га ауданда қауырсын жапырақты шегіргін көшеттерін және қара сексеуіл көшеттерін отырғызу бойынша жұмыстар орындалды. Орташа ұласып өсу көрсеткіші нормативті 60%-дық көрсеткіште 66,5% құрады. «Елім Қазақстан» ЖШС және «Наурыз» ш/қ мердігерлік ұйымдарымен жалпы 125,37 га ауданда жапырақ текті ағаш көшеттерін отырғызу бойынша жұмыстар жүргізілді. Отырғызылған көшеттердің орташа ұласып өсуі 50,5% құрады (облыс бойынша нормативті ұласып өсу көрсеткіші 60%). 2014 жылы жоспар ретінде (АДБ нысаналы көрсеткішінде) 812 га алынғанымен, мемлекеттік орман қоры аймағында 938,37 га аумаққа көшет отырғызылды.

2014 жылы экологиялық іс-шараларға бағытталған шығындардың қоршаған орта эмиссиясы үшін жергілікті бюджетке түсетін табысқа арасалмағы жоспарланғандай 11% емес, 26,9% құрады. Табиғатты қорғау бағдарламаларының аясында, Көкжиде жер асты тұщы суларының бірегей орнын сақтап қалу мақсатында, оның экологиялық қалпына, жер асты және беткі суларының сапасына мониторинг жүргізу жалғасуда. Облыстың өзендері мен су қоймаларында суды қорғау аймақтары мен жолақтарын жобалау бойынша жұмыстар жүргізілуде, Ембі, Сағыз, Темір өзендері және олардың тармақтарында 7826 белгі орнатылды. Жергілікті маңыздылықты «Озерный» қорықшасының табиғи-ғылыми негіздемесі құрастырылды, жоба оң мақұлдау алды.

Сонымен қатар, өңірде бірқатар экологиялық мәселелер бар –бұл жер асты суларының хром, бор қоспаларымен ластануы, өнеркәсіптік және коммуналдық қалдықтарды кәдеге жарату мен көмудің шешілмеген мәселелері, мұнай және газды қарқынды табу салдарында ауыз су шығатын Көкжиде жер асты кен орнының ластану қаупі.

Ақтөбе облысының жеткілікті түрде дамыған өнеркәсібінің салдары ретінде атмосфералық ауаның, ірі өзендердің ластауына, өнеркәсіптік қалдықтар мен қатты тұрмыстық қалдықтардың жинақталуына әкеліп соққан жоғары антропогендік ықпалды атауға болады.

Су ресурстары

Ақтөбе облысында ластанудың бұрынғы ошақтары бар, сондай-ақ, ағын суларды су объектілеріне ағызу да өткір тұрған мәселе саналады. Ең алдымен, Елек өзенінің бор және алты валентті хроммен ластану мәселесін шешу бойынша шаралар қабылдап, экологиялық жағдайды жақсарту керек. Екінші кезекте, жер асты және жер бетіндегі сулардың мұнай және газ табушы кешендер орналасқан жерлерде бұрғылау ағын суларымен ластану ошақтарына назар салу керек. Облыстың су объектілерінің суының сапасы келесідей жолмен бағаланады: су «орташа-ластанған» - Үлкен Қобда өзені, Ақтөсті; су «өте ластанған» және «ластанған»- Елек, Ор, Ембі, Темір, Қарақала, Көсестек, Ырғыз, Қарақобда, Шалқар өзендері. Ақтөбе облысында барынша жоғары ластанған су объектісі болып Елек өзені саналады.

Су қорғау аудандары мен су қорғау жолақтарын орнату бойынша жұмыстар жүргізілуде. Үш жылдық мерзімде табиғатты қорғау аудандары мен жолақтары тармақтарымен қоса Елек өзені, Ембі, Сағыз, тармақтарымен қоса Темір өзендерінде, Ақтөбе, Сазды, Қарғалы, Ащыбек, Мағаджан су қоймаларында, Шалқар, Сабындыкөл, Мағаджан өзендерінде анықталды.

Жер ресурстары

2012 жылдан бастап 2014 жылға шейін жер қорын бөлу кестесіне қарағанда, жыл сайын ауыл шаруашылығында жерлер айналымы артып отырады (кезең ішінде 19,3%-ға). 8634,9 мың га жоспары кезінде 2014 жылы жерлердің ауыл шаруашылық айналымы 9920,9 мың га құрады. Ауыл шаруашылық мақсаттағы жерлердің артуы ауыл шаруашылық саласындағы кәсіпкерлік белсенділіктің, сонымен қатар пайдаланбайтын жерлерді анықтау және оларды ауыл шаруашылық айналымына тарту бойынша ауыл шаруашылық мақсаттағы жерлерді түгендеу бойынша өткізілетін іс-шаралардың өсімімен байланысты.

2014 жылы 6797,5 мың га ауданында 4093 шаруа қожалығы немесе 68,5% ауыл шаруашылық мақсаттағы жер әрекет еткен, 2738,7 мың га ауданында 250 ЖШС және АҚ немесе олардың 27,6%-ы, 152,1 мың га ауданында 30 ӨК немесе олардың 1,5%-ы, 176,4 мың га алаңында 149 жеке тұлғалар немесе олардың 1,7%-ы қызмет атқарған. Мемлекеттік заңды тұлғалар жері 53,1 мың га немесе 0,5%-ды құрайды.

Елді мекендер жерлерінің аумағы едәуір қысқарып келеді (2012-2014 жж кезең ішінде 1%-ға) және Ақтөбе облысы халқының біртіндеп артып келе жатқаны байқалады. Бұл едәуір тығыз құрылыс салу мен халықтың кешенді шоғырлануын растайды, оның ішінде мынадай жағдай жалғасып келе жатқан урбанизация қарқынының өсуімен байланысты (облыста 61,7% және Қазақстанда 55%).

Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс жері және ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған өзге де жерлер ауданы біртіндеп артып келеді, 2012 жылдан бастап 2014 жылға шейінгі кезең ішінде 22,9%-ға артқан, бұл өңірде өнеркәсіптік өндірістің өсіміне байланысты. Ерекше қорғалатын және орман қорының жерлерінің аумағы өзгеріссіз қалған.

«Экология және жер ресурстары» бағытын SWOT-талдау

Облыстағы экологиялық өзекті мәселелерінің бірі факелдердегі ілеспе мұнай газын жағу. Стационарлық көздерден атмосфераға шығатын ластаушы заттардың жалпы көлемінен (178,3 мың тонна) шырақтарда газды жағу үлесі 41,263 мың тоннаны немесе 23%-ды құрайды.

Өткізіліп отырған табиғатты қорғау шараларына қарамастан нормадан артық атмосфераға шығатын ластаушы заттарды шығару фактілері бар.

Өңірде су ресурстарының нашарлауы проблемалары бар жер асты суларымен хром, бор қосындыларымен ластануы, Шалқар көлі түбінің лайлануы, мұнай және газды қарқынды табу салдарында ауыз су шығатын Көкжиде жер асты кен орнының ластану қаупі.

Облыс бойынша 372 ауылдық елді мекен және 8 қала бар экологиялық талапқа сай 11 ТҚҚ полигоны қызмет етеді. Қалған ауылдық елді мекендерде ТҚҚ жинау үшін арнайы орындар бөлінген. 2015 жылы облыстық бюджет қаражаттары есебінен Хромтау қаласында ТҚҚ полигонының құрылысы басталды. 117,8 млн. теңге.

Ақтөбе облысы Қазақстанның өңірлері арасында ең аз орманды өңірдің бірі.

Ақтөбе облысының орман тоғайлы аймағы бар болғаны 0,16 пайызды құрайды ал Байғанин сияқты экологиялық жағдай қолайсыз аудандарда ормандар жоқ.

Ақтөбе облысы үшін жерлердің азуы және шөл далаға айналуы өзекті мәселе болып отыр. Арал жанындағы өңір аудандары мен ауылдық округтар әкімдерінің жыл сайынғы есептерінде халық Арал теңізінің экологиялық апатты жағдайымен орын алған құмдардың қозғалуынан жерлердің азуы мәселесін көтереді. Құмды-өсімдікті қабаттың әлсіз түрде қалыптасуы және оның динамикалығы жерлердің шөл далаға айналуының негізгі факторы болып табылады.

Сонымен қатар облыстың тау-кен кәсіпорындарының аршылған жыныс үйінділерімен жерлерді ластау үрдісі де байқалады. 2014 жыл ішінде өнеркәсіптік қалдықтардың жалпы саны 40 280,874 мың тоннаны құрады, оның ішінде 39 716,37 мың тоннаны (98,6%) тау-кен кәсіпорындарымен, негізінде «Коппер технолоджи» ЖШС және «Қазхром» ТҰК» АҚ ДТБК, аршылған жыныстары құрайды. Аталған жыныстар екінші мәрте пайдаланылатын шикізат ретінде коммерциялық қызығушылықтан ажыраған және жерде жинақталады.
БАҒЫТЫ: Мемлекеттік басқару

2017 жылдың 1 қаңтарына Ақтөбе облысының жергілікті атқарушы және өкілді органдардың мемлекеттік қызметшілерінің штат саны 2664 бірлікті құрайды, соның ішінде 7 бірлік саяси мемлекеттік қызметшілер, 18 бірлік – «А» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері, 2539 – «Б» корпусының мемлекеттік қызметшілері. Мемлекеттік қызметшілердің нақты саны 2496 адамды құрайды, соның ішінде 7 саяси мемлекеттік қызметшілер, 18 бірлік – «А» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері, 2471 – «Б» корпусының мемлекеттік қызметшілері. Әр түрлі деңгейдегі мәслихаттардағы мемлекеттік қызметшілердің штат саны 70 бірлікті құрайды. «Ақтөбе облысының тексеру комиссиясы» КММ штат саны 39 бірлік, соның ішінде, «А» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері – 5, «Б» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері – 34.

2017 жылдың 1 қаңтарына Ақтөбе облысының жергілікті атқарушы және өкілді органдардың мемлекеттік қызметшілерінің штат саны 2016 жылдың 1 қаңтарына штат санымен салыстырғанда (2664 бірлік) өзгерістер болған жоқ.

Мемлекеттік органдардағы бос орындардың саны 168 бірлік. Штаттың жасақталуы - 93,7%.

Мемлекеттік қызметтегі әйелдердің саны.

Мемлекеттік қызметтегі әйелдердің саны 1363 адам немесе мемлекеттік қызметшілердің жалпы санынан 54,6%, соның ішінде, «А» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері – 2, «Б» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері – 1361.

Мемлекеттік қызметшілердің ауысымдылығы.

2016 жылы «100 қадам» Ұлт жоспарын іске асыру аясында «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Заңы қабылданып, үш сатылы конкурстық іріктеу бойынша мемлекеттік қызметтің мансаптық үлгісі енгізілді. Заң күшіне енген сәттен бастап мемлекеттік қызметке жаңадан келгендердің саны көбейді, ауысулар қысқарды.

Өткен жылдары мемлекеттік қызметтен кадрлардың кетуі өзекті мәселе болды. Бүгінгі таңда кадрлардың кетуі тұрақталуы байқалуда. Облыстың ауысымдылық деңгейі Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігі бекіткен 9%-дан аспайды және 2016 жылы 7,2% құрады (жыл қорытындысы бойынша 193 адам), соның ішінде:

- Жеке секторға кетуіне байланысты – 22;

- Квазимемлекеттік сектор мекемелеріне кетуіне байланысты – 5;

- Бюджет мекемелеріне кетуіне байланысты – 22;

- Жеке өтініші бойынша – 144.

Жергілікті атқарушы органдар (аудан және ауыл) деңгейінде кадр жетіспеушілігін жеке атап өту қажет. Ауылдық жерлерде кадр жетіспеушілігі саладағы жалпы мәселелерге байланысты туындаған (жұмыстың көптігі және жалақының аздығы) және төмен лауазым деңгейінде мемлекетке өту жағдайына және біліктілік талаптарының қатаңдылығына байланысты туындаған. Бүгін қала және аудан, ауыл әкімдігінің бас маманы лауазымына орта арнаулы және техникалық, кәсіптік білімі бар тұлғалардың орналасуына заңнамалық тұрғыдан мүмкіндік берілген. Сонымен қатар, аудан және ауыл деңгейіндегі бас маман лауазымына жұмыс өтілі талап етілмейді.

Жалпы ауылдық жерлерде мемлекеттік қызметшілердің жетіспеушілігі «100 қадам» Ұлт жоспары аясында реформаны іске асыруға қауіп тудырады. Осыған байланысты, ауылдық жерлердегі «Б» корпусының мемлекеттік қызметшілері үшін қосымша әлеуметтік, құқықтық кепілдемелер енгізу қажет.

Саланың даму жағдайының SWOT талдауы:

Мықты тұстары:

1. Мемлекеттік қызмет жүйесінің меритократия, ашықтық принциптерін күшейту;

2. Мемлекеттік қызметке қызығушылықты арттыру;

3. Мемлекеттік қызметшілерге тәжірибеге бағытталған білім беру жүйесін дамыту;

4. Әр мемлекеттік қызметшінің қызметінің тиімділігін бағалау жүйесі;

5. Бағалау қорытындысы бойынша бонус төленетін болады.

Мүмкіндіктер

1. Мемлекеттік мекемелерде корпоративтік басқару тәжірибесін енгізу және тиімділігін арттыру үшін «әлеуметтік лифт» құру, сонымен қатар, мемлекеттік қызметшілердің кәсіби деңгейін нығайту;

2. Мемлекеттік қызметтің дамуына үлес қосатын жоғары білікті және кәсіби қызметкерлерді ұстап қалу және тиімді пайдалану үшін таланттарды басқару жүйесін енгізу;

3. Мемлекеттік қызметшілердің жүйелі түрде оқыту бағдарламасын іске асыру.

Әлсіз тұстары (W)

1. Жаңа басшы ауысқан жағдайда «командалық ауысу» деректері сақталады.

Қауіп (Т )

1. Ауылдық жерлерде кадр тапшылығы.

Негізгі мәселелер:

• жалақының төмендігі;

• жұмыс уақытының ұзақтылығы;

• артық жұмыс жасағаны үшін қосымша ақы төленбеуі.

Ақтөбе облысының халқына көрсетілетін мемлекеттік көрсетілетін қызметтер мемлекет пен қоғам арасындағы байланыс тетігі болып табылады. Өз кезегінде халықтың қызметтер сапасына қанағаттануы мемлекеттік аппарат қызметінің тиімділік барометрі болып табылады. Сондықтан мемлекеттік сектордың негізгі міндеттерінің бірі мемлекеттік көрсетілетін қызметтер көрсету сапасын көтеру болып табылады.

ҚР Үкіметінің 2013 жылғы 18 қыркүйектегі Қаулысымен бекітілген Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер тізбесіне сәйкес (ҚР Үкіметінің №756 2014 жылғы 8 қыркүйегінде енгізген өзгерістерімен қоса) облыстың жергілікті атқарушы органдары 173 мемлекеттік көрсетілетін қызмет түрін көрсетеді. Олардың ішінде 32 қызмет халыққа қызмет көрсету орталықтары арқылы көрсетіледі (баламалы негізде – 47, ХҚКО арқылы – 20).

2013 жылғы 15 сәуірде мемлекеттік көрсетілетін қызметтер көрсету тәртібін заңнамалық бекітуге және оған қойылатын талаптардың біртектілігін қамтамасыз етуге, мемлекеттік көрсетілетін қызметтер көрсету саласында проблемаларды шешуге септесетін қызметтер саласында мемлекеттік органдардың құзіреттілігін нақты шектеуге бағытталған «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» ҚР Заңы (бұдан әрі – Заң) қабылданды.

Осы Заңды жүзеге асыру мақсатында жеке тұлғалармен, коммерциялық емес ұйымдармен мемлекеттік көрсетілетін қызметтер көрсету мәселелері бойынша ынтымақтасу және өзара әрекеттесу бойынша ҚР Мемлекеттік көрсетілетін қызмет істер жөніндегі агентті жанында қоғамдық кеңес жұмыс істейді. Облыста көрсетілген мемлекеттік қызметтер бойынша статистика 70 кестеде көрсетілген.