15. Қазақстандағы өнердің жаңа түрлері мен жанрларын анықтаңыз.
Қазақ бейнелеу өнері өзіндік тарихы бар-дүниені көру, түсіну бақылау,байқау негізінде бейнелейтін көркем бейнесін жасайтын халық өнерінің бір саласы.Бейнелеу өнерінің тарихы адамзат тарихымен қатар басталған.Қазақ халқының бейнелеу өнері ертеден белгілі.Бұл күнде кәсіби дәрежеге жеткен қазақ бейнелеу өнерінің кескіндеме мен графика,мүсін, халықтық қолданбалы өнер түрлері дамудың сара жолына түскен. Оның барлық түрлері мен жанрлары өркен жайған.Қазақ халқының бейнелеу өнері шығармаларының көркемдік ерекшеліктері туралы Г.Сарықұлова, М.Ғабитова, Н.Нұрмұханбетов, Ө.Көпасынова, И.Рыбакова, А.Вандаровская, К.Ли, Ш.Тұяқбаева сынды өнер зерттеуші ғалымдар қазақ бейнелеу өнерінің даңқты шеберлері Ә.Қастеев ,А.Ғалымбаева, Қ.Телжанов,М.Кенбаев, С.Мәмбеев, Х. Наурызбаев, Г.Исмайлова , Е.Сидоркин,Н.Нұрмұханбетов,С. Романов шығармаларына көркемдік тұрғыда талдау жасаған, ұлттық бейнелеу өнерін графика,кескін, мүсін , сәндік қолданбалы өнер түрлеріне бөліп жіктеген.Осы аталған бенелеу өнері түрлерін тарихи , тұрмыстық , портрет, пейзаж, анималистік жанрларға бөліп қарастырған. Қазақ бенелеу өнерін бұлай етіп түрлерге, жанрларға өліп жіктеу , еліміздің бенелеу шығармаларынм танып білуге қолайлы мүмкіндік туғызады.Қазақ халқының сәндік қолданбалы өнеріне кіретін бұйымдардың көркемдік ерекшеліктері туралы Ә.Марғұланның, Ә.Тәжімұратовтың, С.Қасимановтың, Х.Арғынбаевтың, Ш.Тоқтабаеваның ,М.Мұхановтың ,С.Төленбаевтың , Ө.Жәнібековтың , Т.Бәсеновтың , Қ.Әмірғазиннің еңбектерінде бағалы мәліметтер берілген.Ол шығармаларда көркем бұйымдардың формалары мен тұрмыстағы қолданылуына басты назар аударған.Сонымен қатар қолөнер бұйымдарын сәндік , безендіру , интерьерге көрік беру , сыйлық ретінде ұсынудың мәні көрсетілген.Бұйымдардың жасалуы,формасы,ою өрнектері , түр-түстерінің үйлесімділігі сан ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, белгілі бір дәуірден, келесі бір дәуірге жалғасып отырған.Сондықтан қолөнердегі дәстүр сабақтастығын қолөнер бұйымдарындағы көркемдік көрсеткіштердің бірі ретінде танылған.Қазақстан бейнелеу өнері Тәуелсіз Қазақстан тұсында ұлттық мәдениеттің бір бөлігі ретінде халықтың рухани тәрбиесіне , эстетикалық сұранысына қызмет етіп келеді.Тәуелсіз Қазақстан кезіндегі бейнелеу өнері еліміздің қоғамдық даму кезеңдерімен тығыз байланысты өсіп,бейнелеу мазмұны толығып, формасы өзгеріп отырды, қазіргі кезеңде егеменді ел өмірін бейнелейтін өнер ретінде қалыптасу мен даму үстінде.
Еліміздің тәуелсіздігі кезеңіндегі бейнелеу өнерін зерттеу нәтижелері оның мынадай көркемдік дәстүр жалғастығы мен бағыттарын анықтауға мүмкіндік туғызды:
Бірінші бағыт. Мемлекеттік рәміздер мен ұлттық валютаның өмірге келуі , олардың қоғамдық өмірдегі кең түрдегі қолданысы.
Екінші бағыт. Ел бірлігі, халықтар достығы тақырыптарына арналған қала көшелерін безендіруге бағытталған монументалдық дизайнерлік графикалық шығармалардың кең көлемде дамуы.
Үшінші бағыт, ұлттық салт-дәстүрлер көріністерін бейнелеу шығармашылығының жалғасуы.
Төртінші бағыт даңықты мүсіншілер бастаған мүсін өнеріндегі портрет жанры мен көлемді мүсін жасаудағы өнер сабақтастығын кейінгі ұрпақ мүсіншілерінің жалғастырыруы болды.
Бесінші бағыт.Зергерлік бұйымдардың көлемді мүсіндерімен қалалардағы гүлзарлар мен алаңдардың безендірілуі.
Достарыңызбен бөлісу: |