Дәріс№22 КВЗ-ЦНИИ арбашаларының түрлері

Арбашалар вагонның рельс жолымен қозғалысын бағыттау, шанақтан жолға барлық жүктемелерді тарату және беру, тарту және тежегіш күштерін қабылдаумен қатар вагон қозғалысының минималды кедергісі мен қажетті бір қалыпты жүрісін қамтамасыз ету үшін қызмет жасайды. Арбашаларды жүріс бөліктері ретінде қолдану жүк көтерімділігі көп және үлкен базалы вагондарды шығару қажеттілігімен байланысты. Үлкен жүктемелі вагондарда рельске доңғалақтар жұбынан түсетін шекті жүктемелер шарты бойынша доңғалақтар жұбының саны екі және үшпен шектелуі мүмкін емес, ал берілген вагонның темір жол қисық бөліктеріне енуі арбашасыз қиын болады. Арбашалар вагонда қажетті доңғалақтар жұбының саны болуына мүмкіндік береді және қысқа базалы болғандықтан жолдың қисық бөлігінде қозғалысқа кедергісі көп емес аз радиуста жүріп өтеді. Арбашалы вагон шанағы жолдың тегіс емес жерлерін жүріп өткенде арбашасызға қарағанда вертикалды жылжуы аз болады. Арбашаларда шанақтың орнықтылығын қамтамасыз ететін әр түрлі тербеліс өшіруші және қондырғылары бар бірнеше бірінен соң бірі рессор сатысы орналасуына мүмкіндігі болғандықтан, вагонның бір қалыпты жүруіне жағдай туады. Арбашаның шанақпен байланысу құрылысы оны қажет уақытта қиындықсыз домалатып шығаруға мүмкіндік береді. Бұл вагон жүріс бөлігінің тексерілуін және жөнделуін жеңілдетеді.

• 
  арбашалар дара аспалы – орталық (12.1а-сур.) және буксалық (12.1б-сур.), яғни жүктеме доңғалақтар жұбына рессордың бір жүйесімен беріледі. Мұндай арбашалар тек жүк вагондарында қолданылады.
  
• 
  арбашалар екі рессорлы аспасымен (12.1в-сур.) – орталық және буксалық , олар арқылы жүктеме доңғалақтар жұбына бір ізбен беріледі.мұндай арбашалар көбінесе жолаушылар вагондарында қолданылады.
  
• 
  үш және төрт аспалы арбашалар (кейбір жолаушы вагондарында қолданылады)
  

Арбашалардың бір қалыпты жүрісі бір ізбен орналасқан рессор жүйесінің санына байланысты емес, олардың статикалық майысуының қосындысына , оның орталық және буксалық аспасының арасында және басқа факторлардан тарқалуына байланысты.

• 
  оның бүйір рамалармен мықты байланған орталық көлденең рамалары арқылы(12.2а-сур.).Бұл әдіс буксалық рессорлы аспасы бар арбашаларда қолданылады;
  
• 
  арбашада орналасқан, рессорларға еркін тіреліп тұрған арқалық арқылы(12.2б-сур.). Мұндай әдіс ең бастысы жүк вагондарында, орталықтандырылған рессорлық аспасы бар арбашаларда қолданылады;
  
• 
  арбаша рамасына шарнирлі ілініп , бойлай орналасқан табақ рессорларға тіреліп тұрған арқалық арқылы. (12.2в-сур.). бұл іліну әдісі кеңінен таралмаған, себебі табақ рессорлар горизантал жүктемелерді серпімді қабылдай алмайды;
  
• 
  бесікшеде орналасқан рессорларға тірелетін арқалық арқылы (12.2г-сур.). мұндай аспа барлық белгілі серпімді элементтерді қолдануға мүмкіндік береді және жолаушылар вагондарының арбашаларында кеңінен қолданылады.