1. Жүк вагондары типтерін таңдау, вагондар параметрлері және ұзындық өлшемдері

Генератордың сыртқы сипаттамасы тәуелсіз қозатын генератор U = f(I) i_в = const және n = const (сурет 3-4) кезінде, генератор кернеуінің табиғи шарттары жағдайында тоқ реттелмеген кезде оның жүктелуіне тәуелділігін анықтайды.
I жоғарлатқан кезде кернеу U екі себептен біраз төмендейді: Ira жәкірінің тізбегінде кернеудің құлауы себебінен және жәкірдің көлденең реакциясының әсерінен ағынның азаюы түрінде Е_а э.қ.к. азаюы (геометриялық бейтараптағы щеткалары кезінде)

Сурет 3-4. тәуелсіз қозатын генератордың сыртқы сипаттамасы.

Алдағы кезде I жоғарлатқан кезде кернеу тез құлай бастайды, өйткені жәкір реакциясының кернеуінің әсерінен ағын азаяды және жұмыстық нүкте машинаны магниттеу қисығының тік құлайтын аймағына ығысады.
Реттеу сипаттамасы i_B = f(I) при U =const және n = const i_B = f(I) жүктеу өзгерген кезде генератор кернеуі өзгермеу үшін, қозу тоғын қалай реттеу керек екенін көрсетеді ( сурет 3-5). I жоғарлаған кезде i_B тоғын I_aR_a кернеуінің құлауының және жәкір реакциясының орын толтыру үшін біраз жоғарлату қажет.
Бос жүрістен U = U_a номиналды жүктемеге I = I н ауысу үшін қозу тоғының жоғарлауы15—25% құрайды.

Сурет 3-5. Тәуелсіз қозатын генератордың реттеу сипаттамасы.

Егер х. х. х. мәндеріжәне реттеу сипаттамасы берілсе, кері құрастырумен сипаттамалы үщбұрышты алуға болады.
Жүктемелі сипаттамаU == f (i_B) , I= constжәне, n = constкезіндесыртқы кейпі бойынша х. х. х. ұқсас және жәкір тізбегінде кернеудің түсуінен және жәкір реакциясының әсерінен х.х.х. сәл төмендеу жерінен өтеді.X. х. х. I = 0 болғанда жүктеменің шектік сипаттамасын көрсетеді. Әтте жүктемелі сипаттаманы I == I _в.болған кезде алып тастайды.
Генераторлардың барлық сипаттамаларын абсолютті өлшемдер түрінде және қатысты бірліктер ретінде көрсетуге болады.Соңғы жағдайда сипаттамалар бір шама көрнекті болады.
Әр қуатты болса да, қатысты бірліктерде салынған бір типті машиналардың сипаттамасы, бір-бірінен аз ерекшеленеді.Геометриялық бейтараптан щеткалардың ығысуы, полюс ағынын өзгертетін, көлденең реакциялардың пайда болуына әсер етеді және қосымша полюстердің ағыны э.қ.к. коммутацияланған секцияларда емес, ал жұмыс бейтараптарында индукциялайды, егер жәкір тарамдарының параллельді секциялары болса.Қосымша полюстер кезінде, жәкірдің айналу бағытына қарсы щеткалардыңбұрылысы ( сурет 3-6) жәкірдің э.қ.к. жоғарлауына әкеледі, ал айналу бағыты бойынша ығысса э.қ.к. төмендейді. Бірінші жағдайда ( сурет 3-6) сыртқы сипаттамада I жоғарлаған сайын I баяу түседі немесе көтерілуі мүмкін, екіші жағдайда- тік құлайды. Қосымша полюстер болған кезде , екі жағдайда да коммутацияның бұзылуы пайда болады.
Щетка ығысуының басқа сипаттамаларға әсері осындай әдіспен сараптау қиынға тьүспейді.

Сурет 3-6. Қосымша полюстер болған кезде бейтараптардан щеткалардың ығысуы.