Тұрақты тоқ машинасының жұмыс істеу принципі
Қарапайым машинаның құрылымыМашинаның айналу бөлігі білікте бекітілген цилиндірлік жәкірден 2 және коллектордан 3 құралған. Жәкірэлектротехникалық болаттан құралған өзекшеден және өзекшеде бекітілген орамнан тұрады. 1.1 және 1.2 суреттерде көрсетілгендей тізбектің орамы қарапайым машинада бір айналымнан тұрады. Орам тармақтарының соңы біліктен шеттелген коллектордың мыс пластиналарынақосылған, ал пластиналар саны қарастырылып тұрған жағдайда екеу. Коллектордың үстінде екі қозғалмайтын щеткалар 4 бар, солардың көмегімен жәкірдің орамы сыртқы тізбекпен байланысады.
Тұрақты тоқты машиналарында негізгі магниттік ағын қозу орамының көмегімен пайда болады, ол полюстердің жүрекшелерінде орналасқан және тұрақты тоқпен қоректенеді. Магнитті ағын солтүстік полюстен N жәкір арқылы оңтүстүк полюске 5 барып, одан жарма арқылы қайтадан солтүстік полюске оралады. Полюстердің өзекшелері және жармалар ферромагниттік материалдардан дайындалады.
Генераторлық режим.
Бастапқыда генератор режимінде машинаның жұмысын қарастырайық. .
Сурет 1-1. Қарапайым Тұрақты тоқ машинасы.
Сурет 1-2. Генератор (а) және қозғалтқыш (б) режиміндеріндегі қарапайым тұрақты тоқ машинасының жұмысы.
Машинаның жәкірі айналымға (сурет. 1.1 және 1-2,а) сағат тілінің бағытымен іске келеді делік, онда жәкірдің орамының өткізгішінде э.қ.к. индукцияланады, ал оның бағыты оң қол (сурет 1-3) ережесімен анықталады, ол 1-1 және 1-2 а суреттерінде көрсетілген. Полюстердің ағыны өзгеріссіз болады деп ұйғарсақ , онда бұл э.қ.к. жәкір айналған кезде ғана индукцияланып, айналым э.қ .к.-і деп аталады.
Дәріс№27
Тұрақты тоқ генераторлар
Қарапайым машинаның құрылымыМашинаның айналу бөлігі білікте бекітілген цилиндірлік жәкірден 2 және коллектордан 3 құралған. Жәкірэлектротехникалық болаттан құралған өзекшеден және өзекшеде бекітілген орамнан тұрады. 1.1 және 1.2 суреттерде көрсетілгендей тізбектің орамы қарапайым машинада бір айналымнан тұрады. Орам тармақтарының соңы біліктен шеттелген коллектордың мыс пластиналарынақосылған, ал пластиналар саны қарастырылып тұрған жағдайда екеу. Коллектордың үстінде екі қозғалмайтын щеткалар 4 бар, солардың көмегімен жәкірдің орамы сыртқы тізбекпен байланысады.
Тұрақты тоқты машиналарында негізгі магниттік ағын қозу орамының көмегімен пайда болады, ол полюстердің жүрекшелерінде орналасқан және тұрақты тоқпен қоректенеді. Магнитті ағын солтүстік полюстен N жәкір арқылы оңтүстүк полюске 5 барып, одан жарма арқылы қайтадан солтүстік полюске оралады. Полюстердің өзекшелері және жармалар ферромагниттік материалдардан дайындалады.
Генераторлық режим.
Бастапқыда генератор режимінде машинаның жұмысын қарастырайық. .
Сурет 1-1. Қарапайым Тұрақты тоқ машинасы.
Сурет 1-2. Генератор (а) және қозғалтқыш (б) режиміндеріндегі қарапайым тұрақты тоқ машинасының жұмысы.
Машинаның жәкірі айналымға (сурет. 1.1 және 1-2,а) сағат тілінің бағытымен іске келеді делік, онда жәкірдің орамының өткізгішінде э.қ.к. индукцияланады, ал оның бағыты оң қол (сурет 1-3) ережесімен анықталады, ол 1-1 және 1-2 а суреттерінде көрсетілген. Полюстердің ағыны өзгеріссіз болады деп ұйғарсақ , онда бұл э.қ.к. жәкір айналған кезде ғана индукцияланып, айналым э.қ .к.-і деп аталады.
Жәкір орамының өткізгішінде индукцияланатын э.қ .к. мөлшері
(1.1.)
Сурет 1-3.Оң қол (а) жәнесол қол (б) ережесіне.
Мұнда В— өткізгіші орналасқан жердегі полюс пен жәкір арасындағы ауа саңылауындағы магнит индукциясының мөлшеріні; l - өткізгіштің қарқынды ұзындығы, яғни оның магнит өрісі бойымен орналасқан ұзындығы; v — өткізгіш қозғалысының сызықты жылдамдығы.
Екі бағыттауышта симметрия әсерінен бірдей э. қ. к. индукцияланады олар айналым контуры бойында қосылады, сондықтан қарастырылып отырған машинаның жәкірінің э.қ.к:
Еа = 2еөтк = 2Вlv (1.2)
Екі полюсті машинадағы э.қ. к. жиілігі f , nжәкірдің айналу жылдамдығына тең, секундына айналым санымен көрсетілген:
f =n, или f = pn.
Егер жәкір орамы щеткалар көмегімен сыртқы тізбек арқылы тұйықталса , онда осы тізбекте және жәкір орамында Iа тоғы пайда болады. Жәкір орамында бұл тоқ – айнымалы болады, және оның кеңістік епн уақытта таралу қисығының түрі э.қ.к-нің қисығымен бірдей. Алайда сыртқы тізбекте тоқтың бағыты тұрақты болады - бұл коллектордың әсерімен түсіндіріледі.
Достарыңызбен бөлісу: |