1. Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз- жырлар



жүктеу 0,55 Mb.
бет26/177
Дата12.11.2023
өлшемі0,55 Mb.
#44167
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   177
Көк кітап Әдебиет

«Айман-Шолпан» жыры
«Айман-Шолпан» жырын ең алғаш жазып алып, баспаға ұсынған – Жүсіпбек Шайқыисламұлы. Поэманың тууына негіз болған – ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы оқиғалар. Эпостық элементтермен қатар тарихи поэмаларға тән элементтер де анағұрлым басым.
Маман- Тама елінің байы, Айман, Шолпан-Маманның қыздары, Көтібар-Шекті елінің батыры, қара күштің иесі, Теңге - Көтібардың ерке де долы тоқалы, Есет- Көтібардың ұлы, тарихи тұлға, Арыстан- Көтібардың інісі, Шолпанның сүйген жігіті, Әлібек – Айманның сүйген жігіті.
Жыр негізінде М.Әуезов «Айман-Шолпан» (1934ж.) комедиясын жазды.
Таным дерек
Көтібар Бәсендеұлы (т.ж.б.-1823)-батыр. Кіші жүз құрамындағы шекті руынан шыққан. Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалысы кезінде сарбаз жинап, Ресей үкіметінің отарлау саясатына қарсы күрескен. Жайық бойындағы бекіністерге бірнеше рет шабуыл жасаған. Көтібардың жеті баласы болған, үлкені-атақты Есет батыр тарихи тұлға(«Қазақстан» ұлттық энциклопедия, бес том, елу төрт бет)

  • Ел тұтқасын ұстау әйелдердің де қолынан к елетіндігін дәлелдеген жыр: («Айман-Шолпан» жыры)

  • «Айман-Шолпан» жырының негізгі тақырыбы : (Ескі мен жаңаның арасындағы күрес)

  • Айман мен Шолпанның әкесінің аты : (Маман)

  • Маманның шыққан тегі, руы : (Шекті)

  • Арыстан, Есет, Әлібек атты кейіпкерлер кездесетін жыр : («Айман - Шолпан»)

  • Қазақ ауыз әдебиетіндегі жаңа әйел , саналы қыз образы : (Айман)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы Айманның өзге жырлардағы қыздардан айырмашылығы : (Әлеуметтікіске араласуында)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы Айманның ақылы байқалады : ( Баланы баурап алуынан)

  • «...Мен ажалым жетпей өлмеспін, ешкімнің қырсығына көнбеспін»-деген сөз иесі : (Айман)

  • Айманның Шолпанды елге қайтаруының себебі : (От жағып, күң болып кетеді деп ойлағандықтан)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы Айманның есік алдындағы Қызылқұмға жасырған байлығының саны : (500 ат, 80 інген, 40 алтын, 15 күміс табақ)

  • «Қараңыз, мына сөздің сарасына,

Көз жетті елді шаппақ расына.
«Шайтан сөз топ ішінде не керек ? » деп ... – деген жолдың жалғасы :Арыстан)'> (Арыстан түсе берді арасына)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы «Шайтан сөз топ ішінде неге керек?» - деп, бітімге шақырған сөздердің иесі : (Арыстан)

  • «Айман-Шолпан» жырында Айманның атты сұрап алуына да , Шолпанды еліне қайтаруына да , Есеттің Айманға 60 күнге дейін неке қимауын қалап алуына да себепкер болған адам : ( Арыстан)

  • Әлібек бейнесіне тән сипат : (Жау іздеуге , пәле іздеуге құмар емес)

  • Маман байдың ауылын кім шабады ? : (Көтібар)

  • «Айман-Шолпан» жыры аяқталар тұста Көтібар : (Өкіл әке болады)

  • Маман мен Көтібарды бейнелеудегі ерекшелік : (Сарказм мен ирония)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы қазақ феодалдарының тән сипаттары : (Тоғышар , Топас , ұсақ тіршілік адамдары)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы Көтібардың баласы: (Есет)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы кейіпкер : (Теңге-Көтібардың бәйбішесі)

  • Берілген үзінді қай жырдан алынған?

«Базарда теңге болсаң, пұл боларсың,
Қолыңа құрық алсаң, құл боларсың.
Батырдың айтқан сөзі рас болса,
Қолыма су құятын күң боларсың» : («Айман-Шолпан»,Теңгеге айтқан)

  • «Айманның ақ мамықтай білегі бар, майысқан жез қармақтай сүйегі бар,»-деген жолдардағы көркемегіш құрал : (Теңеу)

  • «Айман-Шолпан» жыры : ( Лиро-эпостық жыр, Тарихи жыр)

  • «Айман-Шолпан» жырындағы тарихи тұлғалар : ( Есет , Көтібар)



жүктеу 0,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   177




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау