1. Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз- жырлар

«Жалынмын жанып тұрған нөсерге өтпес, Болаттың екі жүзді алмас кеспес,»- деген жолдарындағы көркемдік тәсіл: (Метафора)

жүктеу 0,55 Mb.

бет	29/177
Дата	12.11.2023
өлшемі	0,55 Mb.
	#44167

1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 ... 177

Көк кітап Әдебиет

: (Теңеу) Сара Тастанбек қызы туралы жазылған еңбек : ( «Тордағы тоты»)
(Жұмбқ айтыс) Жұмбақ айтыстың ең жақсы үлгісі : ( «Сапарғали мен Нұржан»)
: (Қыз бен жігіт арасындағы көңіл) Құнанбай «Өзіңе келетін сөзді білмейсің!»-деп , Балтны қуып шығуы қай айтысқа байланысты екенін тбыңыз: («Балта мен Шөже» айтысы)
: ( Соқырлығы) Алшынбай мен Құнанбайды өлтіре сынп, оларды қорғй сөйлеген Балтаны жеңген ақын (Шөже)
: (Ринат,Дәулеткерей, Балғынбек) Шешендік сөздер
Радлов Қазақтыың шешендік өнерінің тарихы басталады: Майқы би мен Аяз биден
Майқы би «Тіл-қылыш,тиімсіз жерде тый,Тиімді жерде жи,»-деген қанатты сөздің мағынасы: « Тіл тәрбие құралы»
Әйелің жақсы болсын дегені Айтушының табиғат құбылыстары мен әлеуметтік өзгерістерге өзінің қөзқарасын білдіретін шешендік сөздің түрі: Шешендік толғау
: шешендік толғау Сөздері аңыз әңгімеге айналып кеткен шешен: Жиренше шешен
: Бөлтірік шешен Бөлтіріктің шешендік сөздерінің көпшілігі неге негізделген: Өз ұлтының қасиетті ұғымдарына сипаттама беруге
Бөлтірік шешен
Шешендік өсиет Әрі батыр,әрі шешендігімен танылған: Сырым Малайсары: «Есіңе сақтайтын 3 сөз бар: обал,сауап, борыш»-деп кімге айтқан: Сырымға
: Малайсары Тарихта Сырым Датұлына бата берген би: Малайсары
: Сырым Ақсауыт би: «Баланың екі түрі болады: біреуі үй баласы,біреуі ел баласы.Ел бүтіндігін сақтайын деп тұрған бала екенсің...»-деп айтты: Сырымға
: Көптің қамын ойлайтын бала Кісі болар баланың кісіменен ісі бар,Кісі болмас баланың кісіменен несі бар»-деген малайсарының нақыл сөзі : Шешендік нақыл
: Шешендік арнауға жатады

«Жалынмын жанып тұрған нөсерге өтпес,

Болаттың екі жүзді алмас кеспес,»- деген жолдарындағы көркемдік тәсіл: (Метафора)

Мына өлең жолдарындағы асты сызылған сөздер қандай көркемдеу құралы:

«Ақ иық, мұзбалақпын жерге түспес,
Кең қолтық арғымақпын алқымы іспес»: ( Метафора)

«Қырандай желді күнге аспандаймын»-деген жолда қандай бейнелі сөз бар: (Теңеу)
Сара Тастанбек қызы туралы жазылған еңбек : ( «Тордағы тоты»)
Табиғат құбылысын білсем деген арман-тілегінің иесі табылғн айтыс түрі : (Жұмбқ айтыс)
Жұмбақ айтыстың ең жақсы үлгісі : ( «Сапарғали мен Нұржан»)
Нұржан мен Сапарғали айтысы айтыстың қай түріне жатады: ( Жұмбақ айтысы)
Жұмбақ айтысындағы айтыскер ақын: (Нұржан)
«Омарқұл мен Табия» айтысында сөз болтын мәселе: (Қыз бен жігіт арасындағы көңіл)
Құнанбай «Өзіңе келетін сөзді білмейсің!»-деп , Балтны қуып шығуы қай айтысқа байланысты екенін тбыңыз: («Балта мен Шөже» айтысы)
Айтысқа түскен ақындар Шөжеге қандай мін айтқан : ( Соқырлығы)
Алшынбай мен Құнанбайды өлтіре сынп, оларды қорғй сөйлеген Балтаны жеңген ақын (Шөже)
Осы күнгі айтыскер ақындардың тізбесі: (Ринат,Дәулеткерей, Балғынбек)

Шешендік сөздер

^{.Шешендік сөздердің жанрлық түрлері}^{: шешендік арнау, шешендік толғау, шешендік дау}^.
^{Шешендік өнердің кеңінен дамып биіктеген кезеңі}^{: /15-18ғ/}
^{Екі адамның белгілі бір талас мәселесін,даудың шешімін шығарушылар:}^{билер,шешендер}
^{Елгебелгілі адамдардың қайсыбіроқиғаға байланысты айтқан тапқыр сөздері:}^{шешендік сөздер}
Шешендік сөздердің басты ерекшелігі: халқымыздың даналық ойының үлгісі
Шешендік толғаудың ерекше түрі:қанатты сөздер
Нақыл сөздердің белгілері: Ғибратты, тәлім берерлік мәні бар терме жырлар,өлеңдер.
«Қазақтар ... мүдірмей ,кідірмей ерекше екпінмен сөйлейді.Ойын дәл айқын ұғындырады,ауызекі сөйлеп отырғанның
өзіңде ...бейне бір өлең екен деп таңғаласың»-деп шешендікке баға берген ғалым: В:В.Радлов
Қазақтыың шешендік өнерінің тарихы басталады: Майқы би мен Аяз биден
«Түгел сөздің түбі бір,түп атасы....»-деген халық сөзің толықтыратын бидің аты: Майқы би
«Тіл-қылыш,тиімсіз жерде тый,Тиімді жерде жи,»-деген қанатты сөздің мағынасы: « Тіл тәрбие құралы»
«Би бол,би болмасаң би түсетін үй бол»дегенге түсінік: Әйелің жақсы болсын дегені
Айтушының табиғат құбылыстары мен әлеуметтік өзгерістерге өзінің қөзқарасын білдіретін шешендік сөздің түрі: Шешендік толғау
«Бұл дүниеде не өлмейді?»деген Жәнібек ханға Жиреншенің қайтарған жауабы шешендіктің қай түрі: шешендік толғау
Сөздері аңыз әңгімеге айналып кеткен шешен: Жиренше шешен
Шешендік арнаудың негізгі мазмұнын құрайтын тілектер: Қуанышқа бата беру,ауыр қайғыны жеңілдету үшін тоқтау айту ,елін жерін қастерлеуге ,қорғауға үндеу.
«Сөзден тәтті нәрсе жоқ. Сөзден ащы нәрсе жоқ.Сөзіңді тіліңе билетпе ақылыңа билет...» деген сөздің авторы: Бөлтірік шешен
Бөлтіріктің шешендік сөздерінің көпшілігі неге негізделген: Өз ұлтының қасиетті ұғымдарына сипаттама беруге
Үлкен алдында иіліп сөйле,
Кіші алдында сызылып сөйле
Иіліп сөйлегеннен белің бүгілмейді,
Сызылып сөйлегеннен сөзің үзілмейді./Бөлтірік шешен/Шешендік сөздің жанрлық түрі: Шешендік арнау
Малайсары би Сырыммен қоштасарында: «Есіңе салар үш сөзім бар: обал,сауап,борыш».Осы үш сөз есіңде болса,елің жаныңнан кетпес, елің барда дұшпаның басыңа теппес»-деген екен.Үзінді: Шешендік өсиет
Әрі батыр,әрі шешендігімен танылған: Сырым
Малайсары: «Есіңе сақтайтын 3 сөз бар: обал,сауап, борыш»-деп кімге айтқан: Сырымға
«Кеудең толы бауыр болсын,арқаң қара жауыр болсын. Бірақ жасың жетпіске жетпесін»-деген батаны Сырымға кім берген: Малайсары
Тарихта Сырым Датұлына бата берген би: Малайсары
«Дау мұраты-біту,Қыз мұраты-кету,Сауда мұраты –ұту, Жол мұраты –жету»-деп айтқан: Сырым
Ақсауыт би: «Баланың екі түрі болады: біреуі үй баласы,біреуі ел баласы.Ел бүтіндігін сақтайын деп тұрған бала екенсің...»-деп айтты: Сырымға
«Ел баласы» деген сөздің мағынасы: Көптің қамын ойлайтын бала
Кісі болар баланың кісіменен ісі бар,Кісі болмас баланың кісіменен несі бар?»-деген малайсарының нақыл сөзі : Шешендік нақыл
«Байдалы шешеннің Уәлидің ханымы Айғанымға айтқаны» атты шешендік сөзі: Шешендік арнауға жатады
жүктеу 0,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 ... 177