234
Əдістеме
№
4
Кластың
психологиялық
климатын
анықтау
(
А
.
Н
.
Лутом
-
кин
)
Мақсаты
:
топтағы
психологиялық
климат
қасиетін
зерттеу
жəне
ұжым
сапасын
анықтау
.
Материал
:
əлеуметтік
-
психологиялық
климаттың
полярлы
қасиетті
баланкісі
.
Үш
бөлікке
бөлінеді
,
парақтау
сол
жағында
жағымды
психологиялық
климатты
сипаттайтын
ұжым
қасиеті
жа
-
зылады
,
оң
жағында
–
керісінше
.
Осы
қасиеттердің
көшу
деңгейін
парақтың
ортасында
орналасқан
жеті
балдық
шкала
көмегімен
анықтауға
болады
(+ 3
тен
- 3
ке
дейін
).
Сызбаны
пайдалана
отырып
,
алдымен
,
сəйкес
бағаны
таңдау
керек
.
Бағалар
мəні
:
+ 3 -
сол
жақтағы
қасиет
ұжымда
үнемі
кездеседі
;
+ 2 -
бұл
қасиет
көп
жағдайда
кездесіп
отырады
;
+ 1 -
қасиет
өте
жиі
кездеседі
;
0 -
ешбір
анық
байқалмайды
;
- 1 -
қарама
-
қайшы
қасиет
жиі
көрінеді
;
- 2 -
көп
жағдайда
көрінеді
;
3 -
үнемі
кездеседі
.
№ Жағымды
ерекшеліктер
+3 +2 +1 0 -1 -2 -3
№
Жағымсыз
ерекшеліктер
1
Сабақта
қуанышты
көңіл
күйде
болады
1
Төменгі
көңіл
күйде
болады
2
Өзара
қатынаста
қайырымдылық
көрсетеді
,
өзара
симпатия
2
Қарым
-
қатынаста
конфлектілік
,
агрес
-
сивтілік
,
адиссивтілік
,
антипатия
көрсетеді
3
Оқушыларға
оқушымен
бірге
болған
,
қатынасқан
ұнайды
3
Оқушыларға
оқыту
-
шымен
тығыз
қатынас
еш
себепсіз
4
Оқушылардың
үлгермеуі
,
сəтсіздігі
оны
ойлан
-
дырып
,
уайымға
əкеледі
4
Сəттілік
,
сəтсіздік
оны
ешқашан
бол
-
дырмайды
5
Оқушы
пікіріне
сыйлы
көзқараспен
қарау
5
Өз
өмірін
басты
деп
санайды
,
өзгелерге
шыдамы
жоқ
6
Класс
үшін
қиын
сəттерде
«
біріміз
бəріміз
,
бəріміз
біріміз
үшін
»
деген
эмоционалды
бірлік
туады
6
Қиын
сəттерде
мұ
-
ғалімді
тістеп
сөйлейді
,
мазасы
кетеді
,
кінəлəйді
7
Мақтау
кезіндегі
класс
үшін
мақтаныш
сезімі
7
Мақтау
сөздерге
еш
мəн
бермейді
235
8
Класс
оның
сабағына
белсенді
емес
8
Инертті
,
пасивті
,
класты
жалпы
іске
біріктіру
мүмкін
емес
өз
қызығушылықтарын
айтады
9
Барлық
оқушыларға
əдеппен
қарайды
,
əлсіздерді
қалай
да
қорғайды
9
Класты
жақсы
көруге
қарай
екіге
бөледі
.
Сауал
жүргізудің
қысқа
əдістемесі
«
Оқушы
көзқарасындағы
оқытушы
»
Сіздің
оқытушыларыңызға
қатысты
анкеталық
сауалды
бастай
-
мыз
.
Оның
нəтижесі
педагогикалық
іскерлік
жəне
жеке
қасиеттер
бағасын
құруға
ақпарат
береді
.
Анкеталау
ананимді
.
Анкетадағы
сұрақтарға
жауап
беруіңізді
сұраймыз
.
Өз
оқушыларыңызды
3-
балды
шкала
бойынша
бағалаймыз
:
3
балл
-
үнемі
байқалады
;
2
балл
-
жиі
байқалады
;
1
балл
-
сирек
көрінеді
не
көрінбейді
.
№
Оқытушының
іскерлік
жəне
жеке
қасиеттері
Оқытушының
аты
-
жөні
1
Оқытушы
жаңа
ғылыми
халықты
білім
,
мектептер
жөнінде
ақпарат
береді
2
Аудиторияның
пəнге
деген
қызығушылығын
туғыза
əрі
ұстай
біледі
3
Білім
берудің
белсенді
əдістерін
пайдаланады
4
Дисскусияға
итермелейді
5
Оқытылған
материалдың
болашақтағы
кəсіби
жəне
қоғамдық
іс
-
əрекетіне
пайдалануға
бағыттайды
6
Мұғалім
сөзі
қабылдауға
,
жазуға
ыңғайлы
7
Кез
келген
тақырыпта
материалға
бай
8
Сабақ
өткізудегі
диологтық
,
өзіндік
ойлаудың
дамуына
бағытталу
9
Білім
беру
формасы
мен
əдісінің
əртүрлілігі
10
Өз
ісіне
шығармашылық
тəсіл
мен
қызығушылық
11
Оқушылар
білімін
бағалаудағы
объективтілік
12
Оқушыларға
зейін
қояды
,
оңай
контактіге
түседі
Балл
сумасы
236
13
Сіз
өз
мұғаліміңіздің
шеберлігін
бағалауды
аяқтаңыз
.
Əр
мұғалімнің
сабағының
қандай
бөлігіне
қатысқаныңызды
көрсетіңіз
(10%-
ға
дейін
)
Сауалнаманы
талдау
Жиналған
анкета
мұғалімдер
фамилиясы
бойынша
өңделеді
.
Əр
оқушыға
қатысты
анкета
саны
есептелінеді
де
,
қорытынды
таблицада
«
Анкета
саны
»
графигіне
салынады
.
Бұл
сан
орташа
статистикалық
баға
алу
үшін
қажет
.
Əр
анкетада
баған
бойын
-
ша
бағалар
есептелінеді
.
Сосын
топқа
орташа
арифметикалық
баға
бөлінеді
:
əр
оқытушыға
орташа
баға
беріліп
,
оған
баға
берген
оқушылар
санына
бөлінеді
.
Бұл
жағдайда
,
егер
қандай
да
бір
сауалға
«
айта
алмаймын
»
деп
жауап
берсе
,
оның
саны
корреспонденттердің
жалпы
санынан
алынады
,
онда
орташа
статистикалық
баға
барлық
жауаптар
бағаның
суммасына
бөлінеді
.
Курстың
орташа
бағасын
анықтау
үшін
топтың
орташа
бағасы
біріктіріледі
жəне
топ
саны
-
на
бөледі
.
Азаюдың
есептелінген
соң
,
анкетаның
суммалық
саны
көрсеткішімен
бағаланады
.
Қатысушыға
арналған
анкета
1.
Сіздің
класыңыз
.............................
2.
Сіз
мектептегі
білім
беруге
қанағаттанасыз
ба
?
А
)
Иə
;
Б
)
Жоқ
;
3.
Сізге
мектептегі
білім
беру
процесіндегі
не
ұнайды
?
А
)
сүйікті
пəндер
;
Б
)
сүйікті
мұғалімдер
;
В
)
кластастарыммен
қарым
-
қатынас
;
Г
)
мұғалімдермен
қарым
-
қатынас
;
Д
)
спорт
секциясындағы
сабақ
;
Е
)
тағы
да
..............
4.
Сізге
не
ұнамайды
,
не
қанағаттандырмайды
?
А
)
қандай
пəндер
........
Б
)
қандай
мұғалімдер
.........
В
)
мұғалімдердің
қарым
-
қатынас
стилі
;
Г
)
кластағы
қарым
-
қатынас
;
Д
)
т
.
б
. .......
5.
Сізде
қанша
:
А
)
сүйікті
мұғаліміңіз
бар
;
Б
)
ұнамайтын
мұғалімдер
бар
;
В
)
мəнсіз
қарым
-
қатынастағылар
;
6.
Сіздің
мінезіңізді
,
психологиялық
ерекшеліктеріңізді
мұғалімдер
біле
ме
?
А
)
иə
;
Б
)
жоқ
;
В
)
негізінен
иə
;
237
7.
Мектептегі
педагогикалық
қарым
-
қатынас
стилін
баға
-
лаңыз
:
А
)
сибералды
,
еркін
;
Б
)
демократиялық
;
В
)
оқушылармен
бірлесу
;
Г
)
авториттеті
;
8.
Көптеген
мұғалімдер
сабақта
:
А
)
қайырымды
атмосфераны
ұстанады
;
Б
)
оқушылардың
көңіл
күйі
мен
өз
сенімдерін
есепке
алады
;
В
)
оқушыларға
сыйластықты
формада
қатынас
жасайды
.
Мұғалім
іс
-
əрекетінің
индивидуалды
стилін
диагностикалау
мен
коррекциялау
(
Л
.
К
.
Моркова
,
А
.
Я
.
Никонова
)
№
Сұрақтар
ЭИС
ЭМС РИС РМС
1
Сіз
сабақ
жоспарын
құрайсыз
ба
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Иə
2
Сіз
сабақты
тек
жалпы
түрде
жоспарлайсыз
ба
?
Иə
Жоқ
Иə
Жоқ
3
Сіз
сабақ
жоспарынан
жиі
ауытқисыз
ба
?
Иə
Иə
Иə
Жоқ
4
Сіз
сабақ
жоспарынан
ауытқисыз
ба
,
егер
:
оқушылар
сабағында
үзіліс
байқасаңыз
не
материалды
меңгерудегі
қиындықты
байқасаңыз
?
Жоқ
Иə
Иə
Жоқ
5
Жаңа
материалды
түсіндіруге
көп
уақыт
бөлесіз
бе
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
6
Сіз
үнемі
түсіндірген
сабақтың
меңгеруін
қадағалайсыз
ба
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Жоқ
7
Сіз
түсіндіру
процесінде
оқушыларға
сұрақтар
бересіз
бе
?
Жоқ
Иə
Иə
Иə
8
Сауал
процесінде
əр
оқушы
жауабына
көп
уақыт
бөлесіз
бе
?
Жоқ
Жоқ
Иə
Иə
9
Сіз
үнемі
жауап
беруші
өз
жауабын
жөндеуге
қол
жеткізесіз
бе
?
Жоқ
Жоқ
Иə
Иə
10
Сіз
үнемі
дұрыс
жауаптарға
қол
жеткізесіз
бе
?
Жоқ
Иə
Иə
Иə
11
Сіз
түсіндіру
кезінде
қосымша
оқу
материалын
қолданасыз
ба
?
Иə
Иə
Иə
Жоқ
12
Сіз
сабақта
жұмыс
түрін
жиі
өзгертесіз
бе
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
13
Сіз
оқушы
сұрағының
білінбейтін
ұжымдық
талқыға
түсуіне
жол
бересіз
бе
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
14
Сіз
оқушылардың
күтпеген
сұрағына
сол
мезетте
жауап
бересің
бе
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
15
Сіз
сауал
кезінде
оқушылардың
белсенділігін
қадағалайсыз
ба
?
Жоқ
Жоқ
Жоқ
Жоқ
16
Сізді
оқушының
дайын
еместігі
не
көңіл
күйі
ашуландыра
ма
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
17
Сіз
оқушылар
қатесін
үнемі
өзіңіз
жөндеп
отырсыз
ба
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
18
Сіз
сабақ
рамкісінен
шықпайсыз
ба
?
Жоқ
Жоқ
Иə
Жоқ
19
Сіз
тексеру
жұмыстарын
кітапқа
қарамай
жауап
беріп
орындауын
қадағалайсыз
ба
?
Жоқ
Жоқ
Жоқ
Иə
20
Күшті
жəне
əлсіз
оқушыларға
сіздің
талаптарыңыз
жиі
өзгере
ме
?
Жоқ
Жоқ
Иə
Иə
21
Сіз
дұрыс
жауабы
үшін
оқушыларды
мадақтайсыз
ба
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
238
22
Сіз
оқушылар
білімін
жиі
қадағалайсыз
ба
?
Иə
Иə
Иə
Жоқ
23
Сіз
қате
жауапқа
көзқарас
білдіресіз
бе
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Иə
24
Сіз
өткен
материалды
жиі
қайталайсыз
ба
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Иə
25
Сіз
өткен
сабақтың
толық
меңгерілу
деңгейіне
қарамастан
,
келесі
тақырыпқа
өте
аласыз
ба
?
Жоқ
Иə
Иə
Иə
26
Сіз
қалай
ойлайсыз
,
оқушыларға
сіздің
сабағыңыз
қызықты
ма
?
Иə
Жоқ
Жоқ
Жоқ
27
Сіз
үнемі
жоғарғы
сабақ
темпін
ұстайсыз
бе
?
Иə
Иə
Жоқ
Жоқ
28
Сіз
қалай
ойлайсыз
,
сіздің
сабағыңыз
оқушыларға
ұнай
ма
?
Иə
Иə
Иə
Жоқ
29
Сіз
оқушылардың
орындамаған
сабағы
үшін
уайымдайсыз
ба
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Иə
30
Сіз
сабақта
дисциплинаның
сақталуын
талап
етесіз
бе
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Иə
31
Сіздің
көңіліңізді
«
жұмысшы
»
алаңдатады
ма
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Иə
32
Сіз
сабақтағы
өз
іс
-
əрекетіңізді
талдайсыз
ба
?
Жоқ
Иə
Жоқ
Иə
Достарыңызбен бөлісу: |