1 Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының

173
10-
ұпай
- 
егер
де
бала
минут
ішінде
теріс
атап
, 
себебін
түсіндіре
білген
жағдайда
қойылады
.
8-9 
ұпай
- 
бала
барлық
теріс
бейнелерді
атайды
, 
бірақ
суреттің
ғана
шын
мəнінде
қандай
болу
керектігін
түсіндіреді
.
6-7 
ұпай
- 
бала
барлық
теріс
бейнені
көрсетеді
, 
бірақ
суреттің
себебін
түсіндіре
алмайды
4-5 
ұпай
- 
барлық
бейненің
теріс
жақтарын
көрсетеді
, 
бейненің
себебін
түсіндіре
алмайды
.
2-3 
ұпай
- 4 -
суреттің
теріс
салынғанын
атайды
, 
түсіндіре
алмайды
.
0-1 
ұпай
4-
суретке
дейін
атайды
себебін
түсіндірмейді
Ескерту
: 
жаттығудағы
орындау
барысында
жəне
жоғары
ұпай
бір
бөлімді
толық
орындаған
балаға
қойылады
, 
яғни
суреттің
теріс
салынғанын
айтады
, 
бірақ
түсіндіре
алмайды
.
Даму
деңгейінің
көрсеткіштері
:
10 - 
ұпай
өте
жоғары
деңгей
;
8-9 
ұпай
жоғары
;
4-7 
ұпай
орташа
;
2-3 
ұпай
төмен
;
0-1 
ұпай
өте
төмен
.
Мектеп
 
жасына
 
дейінгі
 
баланың
 
жеке
 
даралық
 
даму
 
диагно
-
стикасы
5-
əдістеме
 « 
Қорқыныш
 
үрей
 
диагностикасы
»
Мақсаты
:
эмоциялық
- 
аффектілік
жан
толқуы
өзгерістерін
анықтау
.
Зерттеу
 
процедурасы
: 
Баламен
төменгі
ретте
сауалнама
жүргіземіз
.
1. 
Алғашқы
сауал
«
сен
қандай
нəрседен
қорқасың
?» 
сұрағымен
басталады
. 
2. 
Жалғыз
қалудан
қорқасың
ба
?
3. 
Аурудан
?
4. 
Басқа
балалардан
?
5. 
Тəрбиешіден
?
6. 
Жазылудан
?
7. 
Мыстан
кемпірден
, 
жеті
жалмауыз
, 
шайтаннан
?
8. 
Қараңғыдан
?
9. 
Қасқырдан
, 
аюдан
, 
иттен
, 
өрмекшіден
?

174
10.
Машинадан
, 
поездан
, 
ұшақтан
?
11.
Тасқынан
, 
найзағайдан
?
12.
Биіктіктен
?
13.
Тар
бөлмеден
, 
дəретханадан
?
14.
Судан
, 
өрттен
, 
оттан
?
15.
Соғыстан
?
16.
Дəрігерлерден
?
17.
Қаннан
?
18.
Қатты
дыбыстан
?
 
Қорытынды
 
бағалау
: 
Баланың
жауабына
сай
не
нəрседен
қатты
қорқатыны
жөнінде
қорытынды
жасалады
. 
Қорқыныштың
жалпы
саны
неғұрлым
көп
болса
, 
ол
баланы
«
бақыланушы
топқа
» 
қосып
, 
коррекциялық
бағытта
жұмыс
жүргізуге
даярлаймыз
(
психоневрологпен
кеңес
).
Қорқыныш
түрлерін
төмендегіше
топтастырамыз
:
- 
Дəрігерлік
қорқыныш
(
ауру
, 
егу
, 
дəрігер
).
- 
Көңіл
күйлік
(
қатты
дыбыстар
, 
транспорт
, 
өрт
, 
соғыс
).
- 
Ертегі
кейіпкерлері
мен
жануарлар
туғызатын
қорқыныштар
.
- 
Қараңғылық
пен
түстен
пайда
болатын
қорқыныш
- 
Əлеуметтік
жай
күйлік
( 
адамдар
, 
балалар
, 
кешігу
, 
жазалау
, 
жалғыздық
, 
биіктік
су
).
6-
əдістеме
 «
Жақын
 
адамның
 
өзіне
 
қарым
-
қатынасының
 
деңгейі
 
мен
 
сипатын
 
зерттеу
».
Мақсаты
:
баланың
жақын
адамдармен
қарым
-
қатынасын
жəне
өзінің
оларға
қарым
- 
қатынасын
бағалау
.
Жабдықтар
:
ақ
қағаз
бетіне
алты
қатардан
тұратын
екі
баспалдақ
ер
бала
мен
қыз
баланың
бейнесі
салынады
.
Зерттеу
 
процедурасы
:
екі
сериядан
тұрады
. 
Бірінші
серия
: 
Баламен
оның
отбасы
мүшелері
туралы
əңгімелесу
. 
Балабақшадағы
жолдастары
туралы
пікірлесу
, 
одан
əрі
қарай
зерттеуші
балаға
алты
қатарлы
баспалдақтағы
бір
суретті
береді
, 
жəне
оларды
қатарларға
орналастыру
ұсынылады
. 
Жоғарғы
қатарға
жолдас
бола
алмайтын
балаларды
отырғызуға
болады
. 
Содан
соң
балаға
жасына
бөлінген
сурет
беріледі
(
ұл
немесе
қыздың
бейнесі
), 
бұл
тапсырма
бойынша
ол
баспалдақтан
өз
орнын
анықтайды
.
Екінші
серия
: 
Сол
балалар
тексеруге
қайта
қатысады
. 
Балада
тəрбиешісі
қалай
орналастырса
, 
мен
де
солай
жасаймын
деген
пікір

175
болады
. 
Əрі
қарай
баладан
ата
-
анаң
сені
қандай
қатарға
орналасты
-
рар
еді
, 
апасы
ше
, 
ағасы
, 
əжесі
, 
атасы
т
.
б
. 
туған
туысқандарының
өзіне
берер
бағасын
немесе
орнын
анықтаймыз
. 
Ал
егер
тəрбиеші
немесе
басқа
бір
туысқаны
оны
төменгі
қатарда
орналастырса
, 
оның
себебін
түсіндіруін
ұсынамыз
.
 
Қорытынды
 
бағалау
:
Бағалау
əрбір
серия
бойынша
бөлек
есептеледі
. 
Олар
өзара
салыс
-
тырылады
жəне
төмендегіше
сұрақтарға
жауап
алынады
:
Бала
өзі
туралы
тəрбиешінің
ойын
, 
пікірін
, 
қарым
-
қатынасын
қалай
түсіндіреді
? 
Жауап
қанағаттанарлық
па
? 
Бала
үшін
маңызы
қандай
?
Баспалдақтың
қайсысын
бала
қалайды
? 
Себебін
түсіндіре
алама
?
Баланың
өзін
-
өзі
бағалауы
мен
айналасындағы
жақын
туыстарының
бағасы
сай
келеме
?
7- 
əдістеме
 «
Керн
-
Йирасиктың
 
мектепке
 
оқуға
 
даярлық
 
жөнінде
 
бағдарлау
 
сынағы
»
Мақсаты
:
мектепке
оқуға
даярлықтың
жалпы
деңгейін
анықтау
.
Көрнекілік
:
таза
ақ
қағаз
, 
екі
жолақша
.
Бірінші
жолақшаға
«
сен
су
іш
» 
деген
сөйлемді
жазамыз
. 
Əріптер
көлемі
1
х
1,5.
Екінші
жолақшаға
нүктелер
салынады
, 
арақашықтығы
вертикаль
жəне
горизонталь
1 
см
., 
ал
диаметрі
2 
мм
. 
Зерттеу
 
процедурасы
:
1. 
Тапсырма
: 
балаға
төмендегіше
нұсқау
беріледі
: 
ақ
қағазға
ер
адамның
суретін
еркін
түрде
сал
. 
Қосымша
нұсқау
берілмейді
. 
Қандай
көмек
сұраса
да
, 
балаға
өзің
сал
, 
сен
суретті
жақсы
саласың
деген
нұскау
беріледі
. 
Қорытынды
 
бағалау
.
1 
ұпай
- 
суретте
бас
, 
аяқ
, 
қол
кеуде
бар
. 
Бас
пен
кеуде
мойынмен
жалғасады
. 
Бас
көлемі
кеудеге
сай
жəне
оған
бас
киім
кигізілуі
мүмкін
. 
Көз
, 
мұрын
, 
ауыз
, 
кұлағы
бар
. 
Саусақтар
саны
- 5, 
киімдер
кигізілген
. 
Адам
– 
біртұтас
денесімен
салынған
(
қарындаш
көтерілмей
, 
контур
бойынша
салынған
) 
Аяқ
- 
қолы
кеудеден
шығып
тұр
. 
2 
ұпай
– 1 
пунктегі
барлық
талаптар
сақталған
, 
тек
қана
3 
бөлек
жетіспейді
, 
дегенмен
тұлға
біртұтас
ретінде
беріледі
.

176
3 
ұпай
- 
суретте
бас
, 
кеуде
, 
аяқ
- 
қол
бар
, 
олар
2 
қатар
линиямен
сызылған
. 
Құлақ
, 
шаш
, 
киім
, 
саусақ
, 
өкше
болмау
жағдайы
.
4 
ұпай
– 
кеудесі
бар
түсініксіз
бейне
, 
түрлі
сызықтардан
тұрады
(
аяқ
– 
қол
т
.
б
.)
5 
ұпай
- 
мүлде
түсініксіз
бейне
.
Қосымша
 
анықтамалар
:
Егер
де
фигура
өте
үлкен
көлемде
салынса
, 
ол
қатеге
жатпайды
, 
керісінше
, 
бала
өзін
сенімді
, 
тұрақты
деңгейде
сезінетінін
көрсетеді
. 
Ал
егер
өте
кішкентай
салынған
болса
, 
ол
бала
өзіне
сенімсіз
екенін
жəне
үрей
жағдайын
бейнелейді
.
Егер
белгілі
бір
детальдары
жетіспесе
(
ауыз
, 
көз
, 
мұрын
т
.
б
.), 
мұндай
жағдай
қарым
- 
қатынас
барысында
ауытқушылық
бар
екенін
білдіреді
.
Суреттің
детальді
жақтары
неғұрлым
анық
болса
, 
психикалық
даму
деңгейінің
неғұрлым
жоғары
екенін
біле
аламыз
.

жүктеу 20,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: