30
Көтерме сауда көлемі
млрд.
теңге
8 035,8 8 168,7 9 755,9
Республика көлеміндегі үлес салмағы
%
49,6
50,3
54,2
Халықтың жан басына шаққандағы бөлшек
сауда көлемі
мың
теңге
1 024,1 1 068,0
1269,5
Бөлшек сауданың нақты көлемінің индексі
%
108,1
102,5
100,0
Көтерме сауданың нақты көлемінің индексі
%
108,8
102,1
102,7
Дерек көзі: Алматы қаласының Статистика департаментінің Санақ жинағы, 2016 .ж
2.1.1.4.6. кесте. Бөлшек сауда құрылымы
Атауы/жылдар
Өлшем.бірл.
2014
2015
2016
Бөлшек сауда көлемі
млрд.теңге
1 641,3 1 786,6 2 193,7
оның ішінде:
Азық-түлік тауарлары
млрд.теңге
362,4
363,7
376,5
Азық-түліктік емес тауарлар
млрд.теңге
1 278,9 1 423,0 1 817,2
Бөлшек сауда көлемі,
%
100
100
100
оның ішінде:
Азық-түлік тауарлары
%
22,0
20,4
17,2
Азық-түліктік емес тауарлар
%
78,0
79,6
82,8
Дерек көзі: Алматы қаласы Статистика департаментінің Санақ жинағы, 2015 ж.
2.1.1.4.7. кесте. Сауда секторлары бойынша бағамен көрсетілген бөлшек
сауда
Атауы/жылдар
Өлшем.бірл.
2014
2015
2016
Өткізу арналары бойынша бөлшек сауда
көлемі:
Сауда кәсіпорындары, млрд. теңге
млрд.теңге
1 152,3 1 206,5
1 436,5
Базарлар мен жеке кәсіпкерлер
млрд.теңге
489,0
580,1
757,2
«Бөлшек сауда» қызмет түрімен
айналысатын сауда ауданы 2000 ш.м. кем
емес сауда нысандарының санын
арттыру, бірлік (БП)
бірлік
49
56
84
Дерек көзі: Алматы қаласы Статистика департаментінің Санақ жинағы, 2015 ж.
2.1.1.4.8. кесте. Сауда нысандары
Атауы/жылдар
Өл.бір.
2014
2015
2016
Сауда нысандары саны, бірлік
бірлік
3 591
5 334
15 931
Жалпы сауда ауданы, ш. м.
ш.м.
737 502
949 813 1 646
778
Дерек көзі: Алматы қаласы Статистика департаменті
Сыртқы сауда
Алматы елдің сыртқы саудадағы импорт үлесі жоғары маңызды
қалалардың бірі болып табылады. 2016 жылы республиканың сыртқы сауда
айналымындағы қаланың нақты үлес салмағы 19,6%-ды, оның ішінде,
экспортта – 7,5%-ды және импортта – 37,1% құрады.
31
Қаланың сыртқы сауда тауар айналымының көлемі (Кеден Одағы
мемлекеттерін қоса алғанда) 2014-2016 жылдар аралығында 46%-ға азайды
және 2016 жылы 12,1 млрд. АҚШ долларын құрады, оның ішінде, экспорт
бойынша – 46%-ды, импорт бойынша – 46%-ды құрады.
2016 жылдың қортындысы бойынша импорт қаланың сыртқы сауда
айналымының 77,3%-ын құрайды
2.1.1.4.6 сурет. Алматы қаласының сыртқы сауда айналымы
2014
2015
2016
ҚР-да экспорт үлесі,%
ҚР-да импорт үлесі, %
2016 жылы импорт көлемінің біршама төмендеуі негізінен нақты
көлемдермен емес, керісінше 2014 жылғы ақпан айындағы және 2015 жылғы
тамыз айындағы бағам үйлесімімен байланысты, бұл кезеңде ұлттық валюта
девальвацияға ұшырап, бұл доллар бойынша көлемінің азаюына алып келген.
2016 жылы экспорт құрылымында 3 санаттағы өнім басым: минералдық
өнімдер – 31,9%, химиялық және онымен байланысты өнеркәсіп (каучук және
пластмассадан жасалғанды қоса алғанда) салаларының өнімі – 20,6%, машина,
жабдықтар, көліктік құралдар, аспаптар мен аппараттар – жалпы экспорттың
12,9%-ы.
2.1.1.4.7 сурет. 2016 жылғы экспорттың тауарлық құрылымы , млн. АҚШ
доллары.
6,4
6,2
7,5
41,9
38,5
37,1
32
Дерек көзі: Қазақстан Республикасының Статистика комитеті
Импорт құрылымында 3 санаты басым болып табылады: көліктер
(жабдықтар мен көлiк құралдары) – 45,5%, химиялық өнімдер – 19,6%, мал
және өсімдік өнімдері, дайын азық-түлік тауарлары – 11,3%.
2.1.1.4.8. сурет. 2016 жылғы импорттың тауарлық құрылымы, млн. АҚШ
доллары
Дерек көзі: ҚР ҰЭМ Статистика комитеті, ҚР ҚМ Мемлекеттік кірістер комитеті.
Импорт өнімдері негізінен ҚХР, Германия мен Ресей Федерациясы
елдерінен жеткізіледі. Негізгі экспорттық бағыттар Украина, Ресей
Федерациясы және Қытай Халық Республикасы болып табылады.
33
2.1.1.5. Өңіраралық ынтымақтастық
2016 жылы Алматы қаласының көтерме сауда айналымының жалпы
көлемі басқа өңірлермен салыстырғанда 1 735 062,9млн. теңгені құрады.
Алматы қаласының резиденттеріне 39,6% келеді, ҚР өзге облыстарының
резиденттеріне – 6,7%, резиденттер еместеріне – 53,7%.
Қазіргі уақытта Алматы қаласының өңіраралық ынтымақтастығы барлық
салаларда
ҚР-ның
барлық
өңірлерімен
тығыз
сауда-экономикалық
байланыстарымен сипатталады. 2016 жылы Алматы қаласына ҚР-ның өзге
облыстарынан 115 892,8 млн. теңгенің азық-түлігі жеткізілді.
Жеткізілетін өнімнің жалпы көлемінің 85,6% қала ішінде өндірілген
тауарларды құрайды.
Алматы қаласының нарығына жеткізілген барлық өнімнің 54,2% Батыс
Қазақстан облысының үлесіне тиеді. Оңтүстік-Қазақстан облысынан
жеткізілген тауарлардың үлес салмағы 2,1% құрайды, Алматы облысы – 1,7%,
Солтүстік Қазақстан облысы – 0,9%, өзге өңірлер – 1,9% құрайды.
2.1.1.5.1. сурет – 2016 жылғы Алматы қаласындағы заңды
тұлғалардан – ҚР резиденттерінен сатып алынған көтерме сауда
тауарларының құрылымы
Дерек көзі: «Көтерме сауда саласында қызметтер көрсететін кәсіпорынның есебі-1 Вт (қосымша)»
бюллетенінің деректері негізінде есептелді. ҚР Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті
2016 жылы Алматы қаласынан ҚР-ның өзге өңірлеріне 264 036,3 млн. теңге
сомасының өнеркәсіп өнімдері тиеліп жеткізілді, Алматы қаласынан
жеткізілетін жалпы өнімнің – 18,4% Оңтүстік Қазақстан облысына, Астана
қаласына – 17,9%, Қостанай облысына – 11,6%, Қарағанды облысына – 9,6%,ҚР
өзге өңірлеріне – 42,5% жеткізілді.
Достарыңызбен бөлісу: |