Такырыбы: Экономиканын талдау əдісі

Экономикалық талдау – басқару жүйесіндегі маңызды буын. Экономикалық талдауда ақпараттық база қызметін бухгалтерлік және басқару есебі мен қаржылық есептілік атқарады. Экономикалық талдаудың мәліметтері экономикалық жүйеде басқару шешімдерін қабылдау үшін қолданылады, олар өнеркәсіптің, қызмет көрсету, сауда, банктер, ауылшаруашылық бірлестіктер және басқа кәсіпорындар, сонымен қатар ҚР бюджеті, субьекттері және мемлекеттің толығымен экономикасының кәсіпорындары ретінде шығады. 

1. 
   Оңтайлық критериясын пайдалануы бойынша – дәстүрлі, оңтайлық критериясына ие емес, тек түрлі факторлардың әсер етуімен талданатын көрсеткіштің өзгерісін динамикада көрсетеді; экономика-математикалық, оңтайлық критериясына ие және оның орындалуна кепілдік береді; эвристикалық, оңтайлық критериясы айқын емес,бірақ оны тұспалдайды және оның орындалудын талап етпейді; психологиялық – оңтайлық критериясы айқын түрде көрінбейді, бірақ тұспалданады;
   
2. 
   Алынған нәтижелер бойынша – нақты және шамаланған; 
   
3. 
   Бастапқы ақпаратты қолдану бойынша – детерминациялық, статистикалық, стохастикалық; 
   

1. 
   Дәстүрлі, олар құрамына статистикалық, бухгалтерлік, графикалық әдісті,сонымен қатар есептік ақпаратты өңдеудің түрлі әдістері мен тәсілдерін кіргізеді.
   
2. 
   Экономика-математикалық
   
3. 
   Эвристикалық 
   
4. 
   Экономикалық талдаудың дәтүрлі әдістерін толығырақ қарастырайық.
   

• 
  Статистикалық қадағалау, берілген қағидалар бойынша және нақты мақсатпен ақпараттарды жазуды білдіреді; 
  
• 
  Кәсіпорын қызметінің абсолютті және қатысты көрсеткіштерді коэффициенттер мен пайыздар арқылы есептеу;
  
• 
  Орташа шамаларды, соның ішінде арифметикалық, жай, өлшенген және геометриялық шамаларды өлшеу;
  
• 
  Абсолютті өсім, қатысты өсім, өсу қарқыны, өсім қарқыны енетін динамика қатарларын есептеу;
  
• 
  Нақты белгілері бойынша экономикалық көрсеткіштерді топтастыру мен жинастыру;
  
• 
  Кәсіпорын қызметінің көрсеткіштерін бәсекелестердің ұқсас көрсеткіштерімен, нормативтерімен динамикада салыстыру; 
  
• 
  Салыстырылатын көрсеткіштерге факторлардың әсерін көрсететін индекстерді есептеу; 
  
• 
  Экономикалық көрсеткіштің құрамдастарға ажырауын талдап тексеру (мысалы, жылдық еңбек өнімділігі сағаттық өнімділікке және жыл барысында пайдаланылған уақытқа тәуелді)
  

• 
  Екі жақты жазба әдісі;
  
• 
  Бухгалтерлік баланс; 
  
• 
  Басқа бухгалтерлік әдістер.