Вестник таразского государственного педагогического института

145 
 
Мысал  ретінде  Cray  T3E  компьютерінің  жадысының  иерархиясын  алып  кӛрелік: 
процессор  регистрлері,  1-ші  деңгейлі  кэш-жады,  2-ші  деңгейлі  кэш-жады,  процессордың 
жергілікті  жадысы  (локальная  память),  басқа  процессордың  қашықтағы  жадысы 
(удаленная  память).  Есепті  шешу  тәсілін  таңдаған  кезде  мұндай  құрылымды  тиімді 
пайдалану ерекше кӛңіл бӛлуді талап етеді. 
Сонымен  қатар,  әрбір  микропроцессорда 
қосымша  векторлы-конвейерлік 
архитектура  элементтері  де  болуы  мүмкін.  Ӛкінішке  орай,  әрбір  нақты  бағдарламаның 
жұмысына  қандай  да  бір  дәрежеде  осы  айтылған  факторлардың  бәрі  әсерін  тигізеді. 
Таратылған жадылы компьютерлер  класының потенциалы ӛте орасан, олардың кӛмегімен 
ӛте кӛп жетістіктерге жетуге болады. Әрине ол үшін айтарлықтай күш жұмсау қажет екені 
түсінікті.  Әрбір  есепті  шешудің  барлық  этаптарын,  яғни  есептеу  әдісін  таңдаудан  бастап 
бағдарламаны жазуға дейін ӛте мұқият дайындап, ойланып іске асыру  керек. Соңғы нүкте 
–  Интернет.  Интернетті  де  әлемдегі  ең  қуатты  таратылған  жадылы  компьютер  ретінде 
қарастыруға  болады.  Осы  айтылған  мәселелер,  информатика  мамандығының  жұмыс  оқу 
бағдарламасындағы  таңдау    «Параллельді  процесстерді  программалау»  курсының 
мазмұнына  енгізіліп,  ғылым  мен  білімді    дамыту  мақсатында  бүгінгі  күні  осы  бағытта 
қосымша  зерттеулер  жүргізілуде.  ТарМПИ  базасында,  күрделі  есептерді  шешуге 
мүмкіндік беретін кластерлік жүйе құру жұмыстары қолға алынуда. 
 
Әдебиеттер тізімі: 
1.  В.В.Воеводин,  Вл.В.Воеводин.    "Параллельные  вычисления"-  СПб.:  БХВ-
Петербург, 2002.-608 с. 
2.  Немнюгин  С.А.,  Стесик  О.А.  Параллельное  программирование  для  много 
процессорных вычислительных систем. СПБ.:БХВ-Петербург, 2002. 
3.  http://www.inform.kz/kaz/article/2308028  
4.  http://www.parallel.ru 
5.  http://www.infojournal.ru 
6.  http://parallel.ru/computers/reviews/BlueGene.html 
7.  http://www.bytemag.ru/articles/detail.php?ID=8504  
  
Аннотация 
Жұмыста, кластерлік жүйе, кластерлік жүйеде бағдарламалау ерекшеліктері және кластерлік 
жүйе құру мүмкіндіктері қарастырылады. 
Аннотация 
В работе рассматриваются кластерная система, особенности программирования в кластерной 
системе и возможности создания кластерной системы. 
Annotation 
The work considers cluster system, features of programming, is in-process examined in the cluster 
system and possibility of creation of the cluster system. 
 
 
ӘОЖ 680.3016 
 
САҚИНА ТӘРІЗДІ  КАНАЛДЫҢ ТЕРМОПЛАСТИКАЛЫҚ  ШЛИКЕРІНДЕГІ 
ЖЫЛУ АЛМАСУЫН ЕСЕПТЕУДІ МАТЕМАТИКАЛЫҚ МОДЕЛДЕУ 
 
Исаков О.А., Мадиярбекова А.М. 
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, Болашақ колледжі, Тараз қ. 
 
Радиустері   
1
r
 және 
2
r
.  болатын    екі  цилиндр  арасындағы  сақиналы  саңылау 
термопластикалық  шликер жүрісінің  қатқылдануының жылу алмасуының барлық процесі  

146 
 
және  ағымының  математикалық  моделі.Радиусы 
1
r
 ішкі  труба  біртекті,    ал  сақиналы 
2
r
. 
радиусты  қатпар форма бейнелі жолақ. 
Салқындатылған  сұйық  циркуляциясы үшін  қабық бар 
)
(
1
2
r
r
 сақиналы саңылауға 
75
0
    мӛлшеріндегі    ыстық  сұйық  шликері   
dz
dp
   қысым  ықпалы  ның  алмасуымен  енеді 
(Сурет 1) . 
Сақиналы  каналдың  геометриялық  параметрлері(  ӛлшемі,  үш  контурдың  ұзындығы) 
үш  контурлы  салқындытылытын  сұйықтың  температурасы,құйылу  жылдамдығының  
қысым алмасуы  тәртібі  
z
r
r
1
r
2
r
3
r
4
T
1w
T
2w
T
3w
 
Сурет  - 1.Сақиналы каналдағы ағым сұлбасы 
 
Шликерлі  масса,  сақиналы  форма  бейнесіндегі  жолақпен  стационарлы  қозғалып, 
сыртынан сумен трубаны  шая отырып ,сырттай салқындатады.Жолақ форма бейнелі суық 
зонадағы  салқындау    ерекшелігі,сақиналы  каналдың  сыртқы  қабырғасындағы  T
2w
 
температурасы  r
1 
радиусты  сақиналы  каналдың  ішкі  қабырғасының    T
1w
 
температурасынан тӛмен  болады, ал бұл температура профилінің біркелкі емест ігіне алып 
келеді және шликердің жаншылуының реттелуін сипаттайды. 
Шликердің  сыртқы  қабатында  қатқылдану  процесі  басталғаны  мен  ішкі  қабатында 
сұйық  қалпында  болады.  Нәтижесінде  каналдың  салқындаған  зонасында  ішкі  жағында 
сұйық  шликерді  қосымша  толықтыру  ішкі  қатқылдануының    орнын  толықтыру 
компенсациясы жүреді. Бағыты бойыншв  шликердің  құйылу жылдамдығының қозғалысы 
орнықтырылған деп қарастырылады және  ағымды оқып үйрену үшін  гидродинамикалық 
теңдеулер жүйесін,ньютондық емес сұйықтың тұйық бингомдық модел і  қарастырылады. 
Келтірілген  теңдеулер  жүйесі  қозғалыс  заңының  математикалық  ӛрнегінінің 
заңдылығын,  масса  және  энегия  заңдылығын  ұсынады.  Қозғалыс  мӛлшерінің  сақталу 
задылығы  және  массалық  орынауыстырудың  (сұйықтың  гидродинамикалық  ағыны  және 
диффузия  процесі  массасы;  пластикалық  жаншылу:  кеуекті  тасымалдау  пайда  болуы; 
кұрылымды тасымалдау және т.с.с. 
Кетірілген  процестер  ӛзара  тығыз  байланысты  және  диффузиялық  үлестіруге  
қарағанда  жылуды    конвективті  жеткізу  және  қоспаның  сұйық  фазасының  қозғалысы 
қайта үлестіруге  зор  әсерер етеді. Дисперсиялы ортадағы жылу алмасу есебі  энергияның 
сақталу  заңдылығы,  жылуӛткізгіштік  есебінен  жылуды  қата  үлестіру  процесін  ескеру,  
әртүрлі пайдаланған кӛздер саны және конвекциялар. 
Шликердің  қатқылдану  процесі  ӛзінің  кӛптеген  факторларымен  сипатталады.соның 
ішіндегі  ең  маңыздысы,дисперсиялы  және  дисперсияланған  ортаның  бӛліп  шығаратын 
жылуымен  дисперсиялық  ортаның  шекаралық  шарттарын  ескергендегі  жылу  алмасуды 
жылуды  жеткізудің  ковективті  ағынының  мүмкіндігі  бойынша,  құйманың  біртексіздік 
қасиеті  бойынша,  жылу  физикасының    температураға  тәуелділігі  шартына  сүйенгенеді. 
Сонымен  қатар  шликер  массасы  бетінің  қатаюының  (салқындауының)  ӛткізгіштігі  және 
бұдырмалылығы(кедергі)  ағу  сипатына  әсер  етуі,  кӛпіршіктер  саны,  сақина  форма 
бейнесіндегіі жолақты толтыру кезіндегі тотыруға әсер етеді.