255
Жұмыс алгоритмі: оқушылар ыстық орындықта отырған оқушыға өткен тақырып
бойынша сұрақтар қояды. Мысалы:
- Абай Құнанбаевтың өмір сүрген жылдары?
- Абайдың отбасы жайлы айт, тағы да басқа сұрақтар.
Егер оқушы сұрақтарға жауап бере алса, ыстық орындықтан аман қалады. Ал
жауап бере алмаса, күйіп кетеді. Осы әдіс арқылы оқушыларды қызықтырып үй
тапсырмасын сұрауға болады.
Б) Келесі кезекте жаңа тақырыпты, яғни мәтінді уақытты үнемдеп, толық меңгеру
мақсатында «Елшілер» әдісін қолдануға болады. Бұл әдіс бойынша мәтін бөліктерге
бөлініп, топтарға үлестіріледі. Әр топ сол мәтінге дайындалып, топтың ішінен бір адам
елші болып екінші топқа өз мәтінінің бөлігін түсіндіруге барады. Келесі топтардан да
сондай елшілер шығып, әр топ толық мәтінді түсініп шығады. Осы тәсіл арқылы барлық
оқушы қандай көлемді мәтінді болсын аз уақыттың ішінде меңгеріп шығады.
В) Сабақты ары қарай дамыту мақсатында «Креативті матрица» әдісін қолдануға
болады.
Жұмыс алгоритмі:
1. Оқушыларға белгілі бір мәселеге негізделген болжалды сценарийлері бар
матрица беріңіз:
2. Оқушылардан үстіңгі әрбір қатардан, олардың пікірінше, өмірде болуы мүмкін
және болуы мүмкін емес бір нұсқаны таңдап және оларды бірге қосуды сұрайды. Мысалы:
• Анағұрлым ықтимал = «Абай жолы» роман эпопеясы –Мұхтар Әуезов –Семейде
• Ықтималдығы төмен = Сырқат–Барлас пен Байкөкше – Семейде
3. Оқушылардан жауаптарын басқа топтардың жауаптарымен салыстыра отырып,
өз нұсқаларын дәлелдеу, сондай-ақ олардың ықтималдығы төмен
сценарийлері іске асуы мүмкін жағдайларды анықтау сұралады.
4. Бұл тапсырма бірқатар идеялар бойынша шығармашылық қабілеттілікті
ынталандыруға арналған жоспарлау құралы ретінде пайдаланылуы мүмкін.
Не? «Абай жолы» роман-эпопеясы «Ақын қонақтар» әңгімесі Сырқат
Кім? Барлас пен Байкөкше Мұхтар Әуезов Абай
Орын
қайда? Үйде Жидебайда Семейде
Г) Келесі кезекте тақырыпты толық пысықтау үшін «Фишбоун» (Балық қаңқасы)
әдісін қолданамыз.
Балықтың басы: Тақырыптың мәселесі: Абайдың жастық шағы, Абайдың науқасы.
Балықтың үстінгі сүйектері: Тақырыптың негізгі түсініктері: Абайдың жасы,
Барлас пен Байкөкше ақын, Абайдың науқастығы, тағы басқалар.
Балықтың астынғы сүйектері: Себептері: (Абайдың науқастығы) Қодар мен Қамқа
өлімін көрген Абайдың науқасқа шалдығуы.
Балықтың құйрығы: Мәселенің шешімі: Қонақтардың да, Абайдың да
ризашылдықтары. Осы әдіс арқылы оқушы мәтінді түсініп, толық талдай алады.
Д) Сабақтың соңында бағалау кезінде «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі. Бұл әдіс
жекелеген адамдар не оқушылар тобы арасында сындарлы өзара бағалау жүргізуге
арналған. Өзара бағалаудың аталған техникасы оқушыларға өз жұмыстарын бағалау және
жақсарту қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Ол оқушыларға тапсырмаларды орындаудың
әртүрлі тәсілдері мен қорытындыларын көруге, нәтижесінде болашақ жұмысты өзгертуге
мүмкіндік береді.
«Екі жұлдыз» сабақтың екі жақсы жағы: қызықты, танымдық.
«Бір тілек»: уақыттың жеткіліксіздігі.
Қорытынды
Жас ұрпақ – ел тірегі ертеңіміздің кепілі. Әрбір ұстаздың міндеті мектеп
оқушыларын отансүйгіштікке, ақыл-ойын жан-жақты дамытуға, ұмтылуға тәрбиелеу.
«Қыран – түлегіне қайыспас қанат сыйлайды, ұстаз – шәкіртіне талап сыйлайды» деген
256
халқымыздың қанатты сөзі ұстаз арқылы дарыған талаппен ұрпақтың алысқа ұшатынын
меңзеген. «Шыдамды, сабырлы адам – бастаған ісінің жақсы нәтижесін көреді, білімге
құштар адам-іздегенін табады» - деп В. Ян айтқандай, «Білім» атты асыл зат әлемдік
стандартқа бет бұрған кезеңде, жас ұрпаққа жан-жақты білім беруді қамтамасыз етіп, өмір
тәжірибесі талап етіп отырған озық технологияларды үйрету біздің басты міндетіміз деп
ойлаймын.
Республикамызда 2015 жылдан бастап 30 мектеп пилоттық жобада 12 жылдық
білім беруге көшу сатысында. Соның ішінде, №1 Майқайың жалпы орта білім беру
мектебі пилоттық мектептер қатарына енді. Оқу орнымыз Назарбаев Зияткерлік
мектебімен тығыз қарым-қатынас жасауда. Назарбаев мектебінің базасындағы
жаңартылған білім беру технологияларын үйреніп, білім беру жүйесінде табысты
қолданудамыз.
Менің қазақ тілі және әдебиет пәнін оқытуда озық технологияларды пайдаланудың
басты мақсатым - оқушыларға білім беру процесінде көмектесу. Оған оқыту мен оқу
бағдарламалары, тестік, өзіндік жұмыстар, мерзімді оқу жоспарлары, әр түрлі креативті
технологиялар ерекше орын алады. Осы бағдарламаның сәтті жүзеге асуы, оқушылардың
білім сапасының көтерілуі бізге байланысты. Сондықтан бар білген білімімді
оқушылардың бойына барынша сіңіруге бар күшімді саламын.
Қорыта келгенде, 12 жылдық білім берудің жаңарған құрылымы мен терең
мазмұны жас ұрпақтың терең білім мен тәлім-тәрбие алдына кепіл болады. Бұл
жаңартылған бетбұрыстар еліміздің даму жолындағы дұрыс бағыттың айғағы. Осы
бағдарламаның еліміздің білім деңгейінің көтерілуіне, тұғырлы боларына сенімім мол.
Әдебиеттер:
1. Наурызбаева А. Оқыту мен оқудың белсенді әдістері //Астана, 2013, 1-38 б.
2. Нурбекова А. Әдебиеті оқыту мәселесі //«Қазақ тілі мен әдебиеті» журналы
2012ж.№ 2. – 47 б.
3. Бұзаубақова К.Ж. «Жаңа педагогикалық технологиялар», Тараз 2003ж.
4. Орта білім берудің мазмұны: Дәстүрлер мен өзгерістері халықаралық ғылыми-
тәжірибелік конференция мақалаларының жинағы. Астана 2012ж.
5. С. Рахметова. Бастауыш сыныпта қазақ тілін оқыту методикасы. –А., 2012.
6. Қазыбаев. С. Бастауыш сыныптарда қазақ тілін оқыту методикасы. –А., 1985.
7. Қойшыбаева А. Бастауыш сыныптарда қазақ тілін оқытудың әдістемесі. –А.,
2006.
Роль интерактивных приемов обучения в формировании личности учащихся
Норпеисова Г.К., учитель химии КГУ «Средняя общеобразовательная школа №
33» город Экибастуз
В обществе постоянно происходят изменения, которые затрагивают все сферы
жизнедеятельности. Трудно представить наше общество без школы, без учителя, потому
что наша профессия с древних времен занимает важное место в обществе. Требования
современного общества к учителю таковы, что он постоянно должен заниматься
самообразованием, расширением границ своих возможностей. Учитель должен постоянно
ставить перед собой вопросы: какова моя роль в жизни учеников, их судьбе, их
становлении, как личностей? Сегодня учитель не может работать традиционно,
придерживаясь авторитарного стиля, требуя на уроках тишины и порядка, потому что
традиционное обучение, построенное на трансляции готовых знаний, уже не может
удовлетворять запросам развитого общества. Поэтому я считаю, что современному
учителю нужно уметь быстро меняться и применять на уроках новые подходы и методы.
Мое мнение подтверждает цитата: «Учителя должны стремиться к тому, чтобы системно
