Өздігінен тексеру сұрақтары:
Қарақұмықтың морфологиялық ерекшеліктері.
Қарақұмықтың түрлері мен түр тармақтарының айырмашылық белгілері.
Қарақұмық гүлдеріндегі жыныстық диморфизм және гүлдену ерекшеліктері.
Дақылдың қоршаған орта факторларына қоятын талаптары. Сорттары.
Солтүстік қазақстанның аймағында қарақұмық өсіру технологиясының ерекшеліктері.
Әдебиет:
1.Растениеводство// Под ред. академика ВАСХНИЛ П.П.Вавилова – М., Агропромиздат, 1986.
2. Аринов К.К., Шестакова Н.А. «. Растениеводство Северного Казахстана». Астана, 2009г.
3. Саницкий К.А. Гречиха. М., Колос, 1970.
4.Якименко А.Ф. Гречиха. М., Колос, 1982.
5.Елагин Агротехника гречихи. М., Колос, 1984.
ДӘРІС. КҮРІШ
Дәрістің мақсаты: Күріштің халық шаруашылығындағы маңызын бағалау. Морфологиялық, биологиялық ерекшлеіктерін оқып-үйрену және соларлдың негізінде өсіру технологиясын жасауды үйрену.
Дәрістің негізгі сұрақтары:
Күріштің халық шаруашылығындағы маңызы, таралуы, өнімі.
Күріштің морфологиялық ерекшеліктері, сорттары.
Биологиялық ерекшеліктері мен өсіру технологиясы.
Күрішті бағалы жармалық дақыл ретінде өндірудің жылдан жылға ұлғайуының бірнеше себептері бар. Біріншіден күріштің жармасы жоғары калориялы диетикалық азық, оның 1 килограмы 3590 калорияға тең. Жарманың абсолютті құрғақ зат құрамында 88% крахмал, 6-8% ақуыз, 0,5% май, 0,5% қант бар. Адам ағзасына сіңімділігі (96%) мен қорытылымдылығы (98%) бойынша әсіресе диетикалық және балалар тағамы ретінде азық-түліктік дақылдардың ішінде өте жоғары бағаланады.
Екіншіден күріш, жер шары халықтарының (Қытай, Үндістан, Корея, Вьетнам және басқа елдердің халықтары) жартысынан астамының сүйіп жейтін тағамы.
Күріштің сабаны - жоғары сортты қағаз, құрылыс, жеңіл аяқ киім, еденге төселетін шағын кілемдер, әшекей бұйымдар, балалардың ойыншықтары арқан, қап сыяқты тұрмыстық қажет материалдар өндіруде қолданылады.
Күріштің 1 кг сабанында 0,25 мал азықтық өлшем болғанымен, ол нашар қорытылады, сондықтан оған құрама жем қосып мал азығы ретінде пайдаланады.
Күріш Азияның оңтүстік-шығысынан тараған, сондықтан бұл дақыл егісінің көпшілігі - 83,4 млн гектары - Азияда орналасқан. Күріш Америкада 5,6 млн, Африкада - 9,3 млн, Европада - 0,6 млн гектардан астам жерге өсіріледі.
Қазақстанда күріш Қызылорда, Алматы (Балқаш және Қаратал аудандары) және Оңтүстік Қазақстан облыстарында өсіріледі. Соңғы жылдары республикада күріш егісінің ауданы азайып кетті, егер 1991 жылы күріш 135 мың гектарға егілсе, 2007 жылы 75,7, ал 2009 жылы 85,3 мың гектарға себілді.
Күтіп-баптау технологиясына байланысты күріштен мол өнім алуға болатынын өндірістік тәжірибе дәлелдеп отыр.. Өндірістік жағдайда гектарынан 35,0-45,0 ц, Краснодар өлкесінде 50,0 ц/га, Кубань тәжірибе шаруашылығында 78,1 ц/га өнім алынған. Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Ыбырай Жақаев кезінде күріштің әр гектарынан 171 центнерден өнім алған.
Достарыңызбен бөлісу: |