Тура шығындарды бақылау мақсаттары

• 
  жекелеген өнім түрлері бірліктерінің нақты өзіндік құнының сенімді есептелуі;
  
• 
  қолданылатын шығыс нормалары мен шығындар нормативтерінің сақталуымен, өзіндік құны бойынша жоспарлы тапсырмалардың орындалуын бақылау;
  
• 
  шығындар мен нәтижелерді салыстыру жағдайында өндіріс, цехтар, учаскелер, бригадалар жұмысының тиімділігін бағалау;
  
• 
  өзіндік құнды төмендету резервтерін талдау үшін ақпараттардың түсуін қамтамасыз ету;
  
• 
  материалдық,еңбек және қаржылық ресурстарды үнемдеп,ұқыпты пайдалануды бақылау.
  

1.Көмекші өндіріс және оның түрлері;

• 
  инструменталды, аспапты , құрылғыларды жасау мөрлерді, модельдерді жөңдеу және қайта қалпына келтіру;
  
• 
  - жөндейтін (негізгіқұралдарды, жабдықтарды монтаждау, жөңдеу және модернизациялау, қосалқы бөлшектерді дайындау және қалпына келтіру);
  
• 
  - энергетикалық (энергетика, жылу және басқа энергия өндірісі және оларды бөлу, сумен қамтамасыз ету, су көздерін ашу, желдету, монтаждау, жөндеу және электр желісіне қызмет көрсету);
  
• 
  - транспорттық (тиеу-түсіру және транспорттық жұмыстар, көлік құралдарын жөндеу және оларға қызмет көрсету);
  

• 
  - ыдыстық (ыдыс өндірісі және оларды жөндеу);
  
• 
  - шаруашылықтың қызмет көрсетуі (өндіріс аумағын және ғимараттарын тазалау, арнайы киімдерін жуу және жөндеу және т.б.).
  

• 
  - жеке (стандартты емес жабдықтардағы өте сирек болатын инструменталды жабдықтарды жеке тапсырыс бойынша дайындау);
  
• 
  - негізгі құралдардың жеке объектілерін жөндеу және модернизациялау;
  
• 
  - сериялық (қосалқы бөлшектерді, инструменттерді және басқалардың сериясын дайындау);
  
• 
  - массалық (энергияны өндіру және бөліп тарату, транспорттық, тиеу-түсіру жұмыстары және т.б);
  
• 
  Біркелкі өнімдер шығару бойынша көмекші өндіріс;
  
• 
  Қарапайым- шалафабрикаттар мен аяқталмаған өндірісі жоқ, үнемі күрделі емес біркелкі өнімдер (энергетикалық, транспорттық, шаруашылық қызмет көрсету) өндірумен айналысатын өндіріс;
  
• 
  Күрделі- шалафабрикаттар мен аяқталмаған өндірісі (инструменттік, жөндеу, механикалық ыдыстық) бар, әр түрлі өнімдерді шығарумен айналысатын өндіріс;
  
• 
  Шығаратын өнімнің көлеміне байланысты көмекші өндіріс ;
  
• 
  ірі және ұсақ болуы мүмкін;
  
• 
  Көмекші өндіріс шығындарының есебі калькуляциялық шығын баптары және цехтар бойынша жеке ведомостарда жүргізіледі. Қарапайым, біртекті өнімдерді өндіретін көмекші өндірістерде шығын есебі, аналитикалық бөлімшелерге бөлінбей, шығын баптары бойынша жүргізіледі.
  

• 
  Бірінші бөлімде өнімнің, жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің және көмекші өндірістер шығындарынан, ондағы материалдық құндылықтардың іс жүзіндегі өзіндік құны есептелініп шығарылады және олардың жоспарлы өзіндік құны келтіріледі, Қабылданған және көрсетілген қарама-қарсы кызметтердің өзіндік құны тең болуға тиіс. Екінші бөлімде алынған және көрсетілген қызметтердің саны мен жоспарлы өзіндік құны, негізгі тұтынушыларға босатылған қызметтердің саны мен құны, материалдық шоттарға кіріске алынған құндылықтардың кұны көрсетіліп, өнімнің, жұмыстармен көрсетілетін қызметтердің бір өлшемінің өзіндік құны анықталады.
  
• 
  Екінші бөлімнің деректері "Цех шығындарының" негізінде ведомосқа жазылады, содан соң өнімді, жұмысты және қызметті тұтынғандардың шоттары дебеттеледі де, 8310 шоты кредиттеледі.
  
• 
  Үшінші бөлімде көрсетілген қызметтің жабдықтаушысы болып саналмайтын бөлімшелердің шығындарының таратылғаны көрсетіледі
  
• 
  8300 «Көмекші өндірістер» активті шот, онда ұйымның негізгі өндірісіне қатысты көмекші болып табылатын өндірістердің шығындары есепке алынады.