Қуандыкова Н. Т. ҚАржылық есеп модульдік бағдарлама бойынша


Өндірілген өнімнің өзіндік құны және калькуляциялау бабтары



жүктеу 449,84 Kb.
бет81/131
Дата12.12.2022
өлшемі449,84 Kb.
#40573
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   131
?óàíäûêîâà Í. Ò. ?Àðæûëû? åñåï ìîäóëüä³ê áà?äàðëàìà áîéûíøà

1.3 Өндірілген өнімнің өзіндік құны және калькуляциялау бабтары

Өнімнің өзіндік құнын,өндірістік шығындар есебі мен талдауын дұрыс есептеу үшін шығындарды топтастыру мен жіктеу маңызды орын алады.


Шикізаттар мен материалдар,өндірстік жұмысшылардың еңбекақысы, еңбекақыға есептелген салықтармен төлемдер, үстеме шығындар.
Экономикалық мәтіні бойынша шығындармен өзіндік құнның калькуляциялау шығындардың ерекшелігі байқалады. Экономикалық мәтіні бойынша шығындарға барлық жасалған шығындар есепке алынады, ал өнімнің өзіндік құнның калькуляциялау шығындарға өнімді шығару бойынша жасалған шығындар есепке алынады. Дайын тауарлар мен материалдардың жеткізу шығындары «қорлар»дың өзіндік құнына есептелгендіктен бұл жерде шегертіледі және де өңдеу барысында пайда болған қоқыс қалдықтар сомалары, қоймаға қайтарылған материалдар қалдықтар сомалары, пайда болған ақау сомалары шегертіледі.
Басқа да шығындар – еңбекақыдан басқа төлемдер, нормадан асқан іс сапар шығындары, ақау мен айып шығындары.
Мысалы: Кесте3 Өндірістік шығындар мен өзіндік құнның калькуляциялауы бабтары

Шығындар элементтері

Сома тг.

Калькуляция бабтары

Сома тг.

1.Материалдар шығындары (қайтарылған қоқыстар шегертілген)

115036

1. Материалдар

102777

2.еңбекақы шығындары

39170

2.өндірістік жұмысшыларға есептелген еңбеақы

26762

3.сақтандыруға шығындар

8255

3.еңбеақыға есептелген төлемдер мен салықтар

5620

4.негізгі құралдардың тозуы

2470

4.үстеме шығындар

20655

5. басқада шығындар

632







Барлығы

165533

Барлығы

155814

Кезең шығындарға апарылды

8179







өндірістік емес шығындар шоттарға апарылды

1060








Алдағы кезең шығындардың қалдығы +,-

-150








Аяқталмаған өндіріс пен жартылай фабрикаттар қалдығының +,-

+450







Болашақ шығындармен төлемдердің резервттері қалдығының +,-

- 180







Шығарылған өнімнің өзіндік құны

155814







Сонымен, шаруашылық жүргізуші субъектілер өз қызметінде:



  • дайындауға және өндірістік процеске қажетті материалдық құндылықтарды сатып алуға;

  • дайын өнімдерді өткізумен байланысты операцияларға әртүрлі шығындар жасауға мәжбүр болады.

Бұның нәтижесінде, тауарлар немесе қызметтер үшін төлеу қажет болатын тұтынылған ресурстар немесе ақшалар болып табылады.
Экономиканың тәжірибесінде және бухгалтерлік есеп теориясында көптеген жағдайларда – шығындар, шығыстар және залалдар терминдері синоним ретінде қолданылады. Бұл терминдер әртүрлі түсініктерді айқындайды:

  • шығындар өнімдер өндірумен байланысты тікелей шығындарды білдіреді. Олар өзіне материалдарға жұмсалатын тікелей шығындарды, еңбекке жұмсалатын тікелей шығындарды және өнімдер өндірумен байланысты жанама шығындардың бөлігін енгізеді;

  • шығыстар – бұл есепті мерзім ішіндегі компания қызметінің нәтижесі ретінде капитал сомасының азаюы, яғни есепті кезең ішінде ресурстарды пайдалану немесе тұтыну. Мысалы, еңбек ақы шығыстары;

  • залалдар – бұл тауарларды сатып алу немесе қызметтер үшін ақы төлеу нәтижесі ретінде міндеттемелер сомасының азаюы немесе құралдар сомасының азаюы.

Ал, кез келген жағдайда бұл түсінік, аталған кезең үшін кірістер алумен келісілген шығындарды білдіреді.
Менеджерлердің кәсіпорындарды басқаруы үшін тек шығындар жасап қоя салмайды, сонымен бірге қандайда бір шығындар туралы ақпарат жинақтаға қажет етеді. Бұл ақпарат шығарылған өнімнің өзіндік құнын есептеп шығару қажет болады.
Оларды жіктеу өндірістік шығындардың есебін дұрыс ұйымдастырудың маңызды жағдайларының бірі болып саналады. Мысалы, басқарушылық есеп талаптарын қанағаттандыру мақсатында. Өндірілген өнімдердің және алынған пайдалардың өзіндік құнын анықтау үшін шығындар жіктеуі өзіне келесідей топтарды енгізеді:

  • келген және өткен шығындар.

Келген шығындар бұл қолда бар сатып алған құралдар, күтілетіндей, алдағы уақытта кіріс әкелуі тиіс. Олар баланста активтер ретінде тіркеледі.
Егер бұл құралдар кірістер алу үшін жұмсалып, болашақта кіріс әкелу қабілетін жоғалтқан жағдайда ол өткен шығындар болып саналады; олар пайдалар және залалдар шоттарында көрсетіледі;

  • есепті кезеңдегі өндірістік шығындар және өнімдердің (жұмыс, қызмет) өзіндік құнына кіретін өндірістік шығындар.




жүктеу 449,84 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   131




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау