94
***
Канализациялық насос станциясы. Қаланың біркелкі жер қыртысы
канализация жүйесінің құрылысын қамтамасыз етті, олар өз ағатын жүйеден
және қысымды трубопроводтардан канализациялық насос станциясынан
тұрады. 41 канализациялық насос станциясы, ГКП «Астана су арнасы»
балансында тұрады, соның ішінде жартысынан көбісі 30 жылдан артық
қолданыста,
құрылыс
конструкциялардың
және
технологиялық
жабдықтауыштардың тозғандығынан қауіпті жағдайда.
Су тарту жүйесі. Астанадағы канализация жүйесі бір-біреумен тығыз
байланысқан, қаладағы жер үсті сулар шаруашылық –мәжіс су ағынымен бірге
тазартылады және тазарту құрылысына бөлінеді, включают комплекс методов
механикалық және биологиялық тазарту әдісі кешенін қосады және Талдыкөл
өзенінің ағын суларының жинақтаушына бағыттайды.
Көл - ағын сулардың жинақтаушысы Талдыколь. Тазартылғаннан
кейін ағын сулар жалған тұндырғыш - После очистки стоки поступают в
искусственный отстойник – Талдыколь жинақтауыш бөгет, ол екі өзен негізінде
және жасанды жер бөгетінен жасалған. Жыл сайын 36,5 млн. м3 ағын сулар
жинақтауышқа түседі және суармалы жер көлемінің азаюы оның толып кетуіне
және фильтрацияның өсуіне әкелді. Жинақтауыштың түбіндегі лай қабатының
саны 4,2 млн. м3 , кейбір жерде 1,8 метр тереңдігіне жетті. Бөгет арқылы судың
құюлуы қауіпін ескерту үшін іргелес аумаққа 5 млн. м3 су сырғылды.
Насос- сүзгіш станциясы. Вячеслав су қоймасындағы сулар тазарту 5
млн. м3 үшін насос-сүзгіш станциясына жіберіледі, қаланың орталығынан
шығысына қарай 4 км. жерде.
Насос-сүзгіш станциясы 1969 жылы құрылды. Тазарту бойынша жобалық
өнім 200 мың м 3 / тәулігіне құрайды. Қазіргі таңда станция жіберетін су
мөлшері 165 мың. м 3 / тәулігіне құрайды.
Астана қ. насос-
сүзгіш
станциясы
коагулянт
ретінде
күкірт
қышқыл
қалайықты қолданады.
ТМД
елдерінің
тазартқыш станциялар
сапалы судың кепілін
бермейді. Суды жоғары
деңгейде тазарту үшін
сульфат қалайын қосу
қажет,
өйткені
ол
тазартылған
суда
қалайынын
қалдығының көбейіне
әкеліп
келеді,
сондықтан коагулян процесін жетілдіру мақсатында флокулянтты қолдануды
қажет етеді.
Астанада
Насос-сүйгіш
станциясы
95
Жаңа коагулянттар тиімділігі жағынан қүкірт қалайынан артық – бұл жаңа
буын коагулянты, оның атауы әр түрлі, бірақ химиялық құрамы және тиімділігі
бойынша айырмашылығы жоқ – бұл полиоксихлорид қалайыны (ПОХА),
оксихлорид қалайыны (ОХА), гидроксохлорид қалайыны (ГХА).
***
Астаналық су қоймасы суының сапасын бақылау және қалалық құбыр
жүйесіндегі су сапасын аккредитталған сынақты өткізетін химико-
бактериологиялық МКМ «Астана су арнасы» сынау кестесі және жұмыс
бағдарламасы негізінде өткізеді, ол Астана қаласының Санитарлық-
эпидимиологиялық Департаментімен бекітілген, ол да қала бойынша ішетін
судың сапасын бақылайды. Су арнасының күшімен күн сайын 60 объектіден
судың сынағы алынады, атап айтқанда, су колонкаларынан, суды жеткізетін
станциялардан, насос станцияларынан ( Көктал кенті, Ильинка кенті).
Лабораториялық зерттеулер негізінде Астана қаласының ауыз суы СанПиН
3.02.002.04 және ГОСТ 2874 «Ауыз су» нормасында қарастырылған
стандарттар сапасына сәйкес келітінің үлкен сеніммен айтуға болады.
***
Судың тарихы.
Астана қаласындағы қалалық жиналыста қалалық тұрғын Аманжолов С. су
сапасына шағымданды. оның пікірінше су санитарлық нормаға сәйкес
келмейді. Крандағы судың ерекше иісі бар, осы сумен шай ішілсе, ыдыс-аяқта
қалдық қалады.
-
«сумен әр түрлі қиыншылықтар болады, бірақ адамдар суды ішпесе және
онымен жуына алмаса – бұл сұмдық !» - деді Аманжолов С.
Смаилова С. азаматшасының пікірі:
-
Мен ұзақ кақыт басқа қалада тұрдым, содан кейін Астана қаласына көшіп
келдім. Ең бірінші осында кездескен менің мәселем – ол ауыз су. Ол суды ішу
түгіл, жуынуға да қорқасын, өйткені шаштарым түсе бастады. Астанада қандай
суды қолдануға болады? Шөлмектегі суды алып ішу керек пе әлде фильтр қою
қажет пе? Мен осы мәселеден қорқамын, өйткені шашым түсіп қалады деген
ойдамын және денсаулығым үшін де қауіп бар.
№6 қалалық емхананың бас дәрігері Искаков М.:
-
Егерде су құрамында минералдар және хлор, сульфат, тұздық құрам көп
болса, онда ол тұрғын арасында өт пен бүйрек, жүрек шекқарын ауруларына
апарады, өкіңішке орай бұ аурулар жылдан жылға өсіп барады. Ауыз су
көздеріне қоқыстардың түспеу өте маңызды, өйткені оның ішінде
патогенмикрогорганизмдер болуы мүмкін. Ауыз судың су көздерінің микроб
пен вирусті кластануы эпидемиологиялық жағдайдың күрделенуіне апарады
және шек ауруларының , вирус гепатиті және де басқа аурулардың күрт өсуіне
жол береді. Соңғы он жыл ішінде біздің елімізде 31 су ауруы , оның ішінде
алты облыста 4380 адам ауырды.
Сергей Лавров, Астана қаласының Су арнасының бас инженері:
-
Тұрғындарға берілетін судың сапасы көбінесе құбыр жүйесінің қалпына
байланысты болады: үйдің ішіндегі және сыртындағы. Бірақ құбыр жүйесінің
жөндеуі судың тарифына енгізілмеген, сондықтан коммунальщиктер қауіпті
96
жерлерді ғана жөндеуден өтеді. Құбыр суын ішу керек, өйткені оның
құрамында адам ағзасына қажетті микроэлементтер бар.
***
Супермаркеттегі жағдай.
Тауарларды алу кезінде Сәуле деген азаматша Сауда орталығында 5
литрлік ауыз суын алғысы келді. ОЛ сауда орталығындағы ауыз суды өзінің
қызының сұранысы бойынша алғысы келді, оның қызының ойыңызша аталған
су құбыр суына қарағанда таза және қауіпсіз.
Бірақ оның көршісі Сауле Маржан, «Экология» мамандығы бойынша екі
курс студенті , бұл пікірге қарсы болып, университетте оқыған фактілерді
айтты.
«Сіз білесіз бе , денсаулық мекемелер құбырдағы суды жиі тексереді» - деп
сұрады Маржан.
Маржан апай бөлмедегі бірінші күннің кездесуіндегі Сәуленің сөздеріне
таңқалды.
Сауле апай ренжіп та қалды , бірақ Маржанның сөзі дұрыс екеніне құманы
да болмады, өйткені Маржан шөлмектегі су туралы білімін көрсетті.
«Сонымен Сіз шөлмектегі суға көбірек ақша төлегінңіз келіпт тұрғой,
бірақ оның ішінде қандай су екенін де білмейсіз ғой? Қоршаған ортаны
шөлмектер ластандырады және қайтадан өнделмейді » - деді Маржан.
«Шөлмектегі су өте ыңғайлы... » - былдырлады Сауле.
«Сіз білесіз бе шөлмектегі өнделмеген сумен не болатыны ? – деп сұрады
Маржан. – Шөлмектегі сулар қоқысқа түскекнде, олар тек қана қоқыс болып
жатпайды, олар ауаны ластайды және азон қабатын бұзады. Оларды қоқыс пен
өртегенде , ұлы буға айналады, бізідің ағзамызға және қоршаған ортаға қауіп
келтіреді ».
«Жақсы, жақсы. Сіз ойыңызды айта беріңіз, мен сізді мұқият тыңдаймын
және сізден естіген ақпаратты қабылдаймын » - деді Сауле.
«Сіз білесіз шөлмектегі суды қайдан алатынын ? Біраз компаниялар суды
су сақтағыш қабаттан алады, бірақ ол сулар бір күні аяқталады. Шөлмектегі
суды өндіретін компаниялар су экспорттын дамытады, жер асты суын
қолданып. Сіз білесіз бе су асты суын қалпына келтіруге болмайтынын? Жақын
арада су тапшылығы болады» – деді Маржан.
Өзінің жаңа көршесімен сөйлесіп, Сауле қатты ренжіді, бірақ ол түсінді,
Маржан ескертпені дұрыс жасағанын түсінді, оның білім деңгейімен таңқалды .
Саулені осының бәрін не себепті бұрын білмедім деген сауал мазалады.
Маржанмен кездескеннен кейін Сауле апайды осы семестрде қыздар қалай
тұратыны мазалады. Оны естіген ақпарат қызықтырды. Ол екі аптадан кейін
қайта супермаркетке барып, шөлмектегі суларды көрді. Ол толғанып тұрып,
ойланды... «Мен тағы шөлмектегі суды алсам, қаншалықты ол қоршаған ортаны
ластандырады?».
***
Су көзі, қауіпсіздік, қайтадан өндеу – осы мәселелер өндеумен және суды
ішумен туындайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
