The National Academy of Education named after I. Altynsarin Астана

16 
 
заңдарды, формулаларды еске түсіруге мүмкіндік беретін теориялық минимум 
беріледі,  физикалық  есептердің  шешімін  іздеудің  жалпы  жолдары 
қарастырылады  және  талқыланады,  физиканың  әртүрлі  бөлімдері  бойынша 
білімдері тереңдетіледі және қорытылады. 
Есептерді шешу бойынша практикум есептердің шешімін іздеудің жалпы 
сызбаснұсқасын  білдіреді:  есептің  шартымен  танысу;  қарастырылып  отырған 
физикалық  құбылыстың,  құрылғының  сөзбен  сипатталуы  және  т.б.;  құбылыс 
моделін  құру:  ауыспалы  модельді  таңдау,  физикалық  заңдарды  таңдау, 
теңестіру  жүйелерін  құру,  қосымша  шарттарды  тұжырымдау;  алынған 
модельдің  сапалық  талдамасы  (шешілуі  және  шешімнің  жалғыз  болуы, 
жетіспейтін параметрлер мен теңдеулерді іздеу, параметрлеріне қарай жүйенің 
әрекетін  сапалы  болжап  айту);  математикалық  шешім;  алынған  нәтижелердің 
талдамасы  (өлшемділігін  тексеру,  шекті  және  жеке  жағдайлардың  талдамасы, 
алынған  сандық  мәндердің  шындыққа  жақындығы,  жасалған  жуықтаулар  мен 
жол  берулердің  талдамасы);  есептердің  шарттарын  жетілдіру  мүмкіндігі, 
ортақтықты  кеңейту,  физика  курсының  басқа  бөлімдерінен  басқа  есептермен 
ұқсастықтар іздеу. 
Оқушылардың өзіндік жұмысы есептерді және оларды шешу нысандарын 
таңдауға  саралау  тәсілін  қолдануды  (әртүрлі  деңгейдегі  дидактикалық  тарату 
материалы, компьютерлік диагностика) білдіреді. 
Топтың біртекті еместігін және оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескере 
отырып, соңғылар шешетін есептің деңгейін өздері таңдай алады және күрделі 
деңгейдің  бірінен  екіншісіне  біртіндеп  ауысады.  Консультациялар  мен 
мұғалімнің  тарапынан  бақылау  жасау  осы  таңдауды  оқушылардың  біліміне 
сәйкес келтіруге мүмкіндік береді, табыстылық пен жайлылықты сезіндіреді.  
Сабақтардың  теориялық  материалын,  сабақтардың  әрқайсысына  арналған 
есептерді  шешу  бойынша  ұсынымдарды  оқушылар  мектеп  сайтындағы 
мұғалімнің парақшасынан таба алады.  
Оқушылардың  әрбір  өзіндік  жұмысы  оқушылардың  білімін  бақылау  мен 
түзетуді болжайды. 
10  сыныптағы  «Ағылшын  тілі  және  физика»  кіріктірілген  сабағының 
конспектісі  
Бүкіләлемдік  тартылыс  күшіне  арналған  ағылшын  тілі+физика 
кіріктірілген  сабағын  оқу-әдістемелік  әзірлеу;  материал  10  сыныпқа 
қолданылады.  
Сабақтың мақсаты:  
− 
Оқушыларды тартылыс күші ұғымымен таныстыру. 
− 
Денелердің  тартылыс  күші,  олардың  массаларымен  және  олардың 
арасындағы қашықтықпен арадағы өзара байланысты анықтау 
− 
Алған блімдерін жандандыруды өткізу  
−  Objectives of the lesson: - To introduce the new term «the force of gravity» 
−  To determine a connection between the force of gravity, mass and distance 
between the pulling objects. 
−  Practise to use new knowledge and skills. 

17 
 
Сабақтың барысы 
1) 
Ұйымдастыру кезеңі 
Л.Лещенконың  «Притяжение»  әні  орындалып  тұрады  және  слайдтарда 
планеталардың суреттері. 
Физика мұғалімі: Қайырлы күн, қымбатты оқушылар! 
Ағылшын тілі мұғалімі: Good morning, dear pupils. Today we are going to 
have an integrity lesson. The theme of our lesson is «The force of gravity» 
2) 
Тақырып бойынша жаңа лексикамен танысу 
Ағылшын тілі мұғалімі: Let’s look at words connected with the theme of the 
lesson 
Gravity – 
гравитация 
Gravitational – 
гравитациялық 
The Solar System – 
Күн жүйесі 
Pluto – 
Плутон 
Jupiter – 
Юпитер 
Mercury – 
Меркурий 
Exert – 
көрсету (іс-әрекет, ықпал) 
Weight – 
салмақ 
Elliptical – 
эллиптикалық 
To split – 
бөлшектену, ыдырау 
To measure – 
өлшеу 
The force of friction – 
үйкеліс күші 
3) 
Жаңа материалды зерделеу 
Физика мұғалімі: Жер жүзінің шексіз жазықтығында ұшып жүрген біздің 
Жер таным орталығы, Жер жүзі өзін танып білетін орталық болып табылады. 
Бірақ 17 ғасырға дейін тек қана Жердің осындай қасиеттері бар деп келдік. 
Ағылшын  ғалымы  Исаак  Ньютон  Жер  жүзіндегі  денелердің  қозғалысы 
заңдарын  жинақтады  және  барлық  денелер  арасында  өзара  тартылыс  күштері 
әрекет ететінін дәлелді. Оларды өзара тартылыс күштері деп атады.  
Ағылшын  тілі  мұғалімі: The English physicist and mathematician Isaac 
Newton was one of the greatest scientists of all times 
His theories revolutionized scientific thinking and laid the foundation of 
modern physics. His book “Principia of Mathematic” is one of the most important 
words of modern science. 
Newton discovered the law of gravity and developed the three laws of motion 
that are still in use today. 
He was the first person to split the white color of the spectrum and his research 
of the light led him to design a reflecting telescope. 
Newton was also one of the pioneers of a new branch of mathematics called 
calculus. 
Физика мұғалімі: Кез келген дене Жерге тартылады. Жердің тартылысы 
әрекетінен жаңбыр тамшылары түседі, таулардан қар көшкіндері жүреді және 
көптеген басқа да құбылыстар болады.  
Ағылшын тілі мұғалімі: The force of gravity acts between any two bodies of 
matter. Everything on the Earth is pulled down to the Earth’s surface by gravity, and 

18 
 
this pull gives you weight. Gravity, like other forces, is measured in newtons (N), 
exerts 9, 81 N on every 2/2 pounds (1kg) of matter. 
Физика  мұғалімі:  Ньютонның  еңбегі  оның  денелердің  өзара  тартылысы 
туралы  даналық  болжам  жасауында  ғана  емес,  сонымен  қатар  бүкіләлімдік 
тартылыс  заңын  анықтай  алғандығында: «
 
кез  келген  материялық  екі  бөлшек 
бір-біріне  өздерінің  массаларының  көбейтіндісіне  тура  пропорционал,  ал  ара 
қашықтығының квадратына кері пропорционал күшпен тартылады, 
F=Gm
1
m
2
/r
2
 
мұнда  m
1
 
и  m
2
 – 
өзара  ықпалдасатын  денелердің  массалары, r – 
денелердің  арасындағы  ара  қашықтық, G –  табиғаттағы  барлық  денелер  үшін 
бірдей және бүкіләлемдік тартылыстық тұрақты немесе гравитациялық тұрақты 
деп аталатын пропорционалдық коэффициент» 
G  – 
гравитациялық  тұрақты,  ол  саны  жағынан  бір-бірінен  1  м 
қашықтықтағы,  массасы  1  кг  болатын  екі  дененің  гравитациялық  тартылыс 
күшіне тең. 
G=6,67 ·10 
-11
Н · м
2
 /
кг
2
 
Денелердің өзара тартылыс күші әрқашан осы денелерді қосып тұратын 
тура сызық бойымен бағытталған 
4) 
Алған білімдерін жандандыру  
Ағылшын тілі мұғалімі: So Gravity is the force of attraction between objects 
and the bigger the mass of an object the bigger the force of gravity. Besides the force 
of gravity depends on the distance between objects (the more distance –  the more 
force of gravity) 
Now let’s try to use information that you have got in following questions 
a) Why don’t we see how objects in the room pull each other despite the force of 
gravity? 
(Because of the force of friction that is bigger than the force of gravity) 
b) How will planets move if the Sun’s gravity disappears? 
(The planets will not move in orbits and leave the Solar System) 
c) Does a man pull the ground on which he stands? A flying plane?A cosmonaut 
in the space station? 
(Yes, the force of gravity acts between any objects) 
d) What should we do if we want to increase the force of gravity between 
objects? 
(We should decrease the distance between them) 
e) What force causes high and low tides in seas and oceans? 
(The Moon’s gravity that pulls the Earth) 
f) Every planet has an orbit. Why do planets move in orbits and don’t fall 
towards the Sun? 
(It’s because of the force of gravity. Because of the Sun’s gravity each planet 
would fall straight towards the Sun if it was not moving sideways at high speed. The 
Earth travels at 30 km/sec. This is exactly the right speed to keep it moving in a circle 
called an orbit) 
g) On which of these planets would the Sun’s gravity be strongest and why? 
1. Mercury