67
түсінік қалыптастырады. Өлшеу процесі белгілі ұғымталдық, тапқырлықты
талап ететін жағдайлар қарастырылады.
«Табиғаттағы, адам өміріндегі, техникадағы қозғалыс», «Механикалық
жұмыс, қуаттылық, энергия» бөлімдерін зерделеу кезінде мектеп оқушыларына
бірқатар толық аяқталған зерттеулерді жүргізу ұсынылады. Бұл жерде
құбылыстардыфеноменологикалық сипаттау, бірлескен өлшемдердің көмегімен
заңдылықтарды анықтау туралы әңгіме болып отыр. Зерттеулерді орындай
отырып, білім алушылар нәтижелерді (графикалық, кестелік түсінік) алу және
өңдеу тәсілдерін меңгереді, эксперименттің қатесі туралы түсінік алады. Іс-
әрекетке, бұйымдармен (аспаптармен, құрылғылармен) жұмыс істеуге толыкурс
мінсіз логикалық құрылыстарды «қопаруға» дайын емес, бірақ іс-әрекет
жасауды, қиялдауды, ойлап табуды жақсы көретін 14-15 жастағы балалардың
жас ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Осындай курста кез келген бала өзінің
қабілеттерін (зияткерлік, практикалық, конструкторлық, көркемдік) көрсету
мүмкіндігін алады. Топтағы жұмыс «қызығушылықпен оқуды», қарым-қатынас
жасау арқылы оқуды іске асыруға мүмкіндік береді. Білім алушылардың курсты
меңгеруі пәнге тұрақты мотивацияны қалыптастыруға мүмкіндік береді;
жоғары мектеп бейінін саналы түрде таңдауға ықпал ететін болады деп
болжанады.
2.
Бағдарламаның мазмұны
1-
ші тақырып. «Физикалық көлемдер - физика әліпбиі» (7 сағат)
Физикалық көлемдер. Көлемдер бірлігі. Физикалық көлемдердің өлшемі.
Физикалық аспаптар. Өлшемдердің дәлдігі туралы ұғым. Материяның
құрылымдық деңгейлері: микромир, макромир, мегамир. Заттардың құрылысы
туралы көзқарастарды дамыту. Молекулалар.
Практикалық жұмыстар.
1.
Әртүрлі сызғыштардың көмегімен адамның бойын өлшеу.
2. Жіптің немесе сымның қалыңдығын анықтау.
3. Заттардың құрылысын бақылау.
2-
тақырып. «Табиғаттағы, адам өміріндегі, техникадағы қозғалысы» (13
сағат)
Механикалық қозғалыс, оның түрлері: ілгерілемелі, айналмалы, тербемелі.
Тығыздық. Ареометр. Күш - векторлық көлем. Дене салмағы. Салмақсыздық.
Қысым.
Практикалық жұмыстар.
1.
Сағаттың минут тілінің айналмалы жылдамдығын өлшеу.
2.
Бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалысты бақылау.
3.
Сұйықтықтағы диффузия жылдамдығын анықтау.
4.
Газдардағы диффузия жылдамдығын айқындау.
5.
Ареометрдің көмегімен сұйықтық тығыздығын өлшеу.
6.
Дұрыс формадағы қатты денелердің тығыздығын өлшеу.
7.
Адам қолдары бұлшық еттерінің күшін анықтау.
68
8.
Мензурканы пайдаланып, тығыздығы белгілі денеге әсер ететін
ауырлық күшін өлшеу.
9.
Салмақсыздық бен шамадан тыс жүктеме құбылысын зерделеу.
10.
Адамның жер бетіне жіберетін қысымының есебі.
11.
Капрон қапшықты ашпай, ондағы латун мен алюминийдің салмағын
өлшеу.
3-
тақырып. «Гидро және аэродинамика» (8 сағат)
Газдардың қысымы. Пневматикалық машиналар мен аспаптар. Сұйықтық
қысымы. Гидростатикалық парадокс. Паскаль тәжірибесі. Атмосфералық
қысымды ашу тарихы. Барометр. Альтиметр. Архимед күші.
Практикалық жұмыстар.
1.
Газ қысымының температурадан тәуелділігін табу.
2.
Сұйықтықтың ыдыс түбіне қысымын өлшеу.
3.
Атмосфералық қысымның биікке тәуелділігін анықтау.
4.
Дұрыс формадағы тығыздығы белгілі денелер үшін Архимед күшін
анықтау.
4-
тақырып. «Механикалық жұмыс, қуаттылық, энергия» (5 сағат)
Механикалық жұмыс. Қуаттылық. Энергия. Қозғалмалы және
қозғалмайтын блок.
Практикалық жұмыстар.
1.
Биікке көтерілу кезінде дамитын қуаттылықты өлшеу.
2.
Қозғалмалы блокты пайдаланған кезде күштің ұтатынын анықтау.
3.
Ауырлық күшінің әлеуетті энергиясын өлшеу.
Экскурсия (1 сағат)
3.
Тақырыптық жоспар
13-
кесте. Күнтізбелік-тақырыптық жоспар
Тақырыптың атауы
Сағаттар саны
Бақылау нысандары
барлығы теориялық практикалық
Физикалық көлемдер -
физика әліпбиі
7
4
3
Эксперименттік
тапсырмаларды қорғау
Табиғаттағы, адам
өміріндегі, техникадағы
қозғалыс
13
3
10
Оқу жобасы
Гидро- және аэродинамика 8
4
4
Эксперименттік
тапсырмаларды қорғау
Механикалық жұмыс,
қуаттылық, энергия
6
2
4
Эксперименттік
тапсырмаларды қорғау
жиыны
34
13
21
69
4.
Әдістемелік қамтамасыз ету
Бағдарлама басым бөлігінде оқытудың белсенді нысандарына
(зертханалық жұмыстар, өзін-өзі бақылау, экскурсиялар, интерактивті әдістер)
және міндетті үй тапсырмасының болмайтындығына негізделеді. Бағдарламаны
іске асыру үшін бейнематериалдар, компьютерлік бағдарламалар болуы,
жабдық таңдап алынуы тиіс. Сабақтар физика кабинетінде, компьютерлік
сыныпта, мектеп кітапханасында өткізіледі.
Осы курс бойынша оқыту құралдарына физикалық аспаптар, физикадан
оқу құралдары, анықтамалық материалдар, ғылымитанымал әдебиет,
дидактикалық материалдар, компьютерлік оқыту бағдарламалары жатады.
5.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
1.
1.Бергер Н. Б. Изучение тепловых явлений [Текст] / Н.Б. Бергер- М.:
Просвещение, 1981.- 112 с.
2.
Буров В.А. Фронтальные экспериментальные задания по физике
[Текст] / В.А.Буров, С.Ф. Кабанов, В.И Свиридов.- М.: Просвещение, 1981.- 112
с.
3.
Горнов А.М. Реализация госстандарта по физике в основной школе
[Текст]: метод. Пособие / А.М.Горнов, А.Г. Логвиненко, С.А. Тимошенко -
ОблИУУ Кемерово, 1995.-112с.
4.
Мастропас З.П. Физика. Методика и практика преподавания [Текст] /
З.П.Мастропас, Ю. Г. Синдеев. –Ростов- на-Дону, Феникс, 2002.- 288 с.
5.
Семке А.И. Физика: Занимательные материалы к урокам. 7 класс
[Текст] / А.И. Семке.- М.: НЦ ЭНАС, 2006.-120с.
6.
Стандарты второго поколения «Примерные программы. Физика 7-9
классы: проект. [Текст] – М.: Просвещение, 2011.С. 6-8, 37
7.
Болготова, В.С. Формирование универсальных учебных действий
(УУД) на уроке физики. [Электронный ресурс]/ В.С. Болготова- режим
доступа http://www.profistart.ru/ps/blog/12656.html.
8.
Ивашкин, Д.А. Освоение метода познания на уроках физики [Текст]/
Д.А. Ивашкин // Физ. в шк.- 2011.-№ 14,- С. 23-25.
9.
Журнал «Физика в школе», № 2, 1993 -33с.
10.
«Физика», приложение к газете «1 сентября», № 44, 1999 -3с.
11.
Воронов В.К. Подоплелов А.В. учебное пособие « Современная
физика», М., «КомКнига» 2015 г 512с
12.
Крынецкого И.Б. Cтруков Б.А. учебное пособие «Общая физики», М.,
«Инфра-м», 2008г 599с.
13.
Пинский А.А. Граковский Г.Ю. «Физика», М., «Инфра-м» 2006г, 560с
14.
Бардовский Г.А. Бурсиан Э.В. учебное пособие «Общая физика», М.,
«Владос-Пресс», 2001г. 296с.
15.
Смондырев М.А. Калашников Н.П. учебное пособие «Основы физики»,
М., «Дрофа» 2004г, 464с
Достарыңызбен бөлісу: |
