Сабақты өткізу жоспары №59
Күні: 30.04.2020 ж.
Пән: Физика
Курс, топ: 1 курс 2 топ «ВЕТ»._
Тақырыбы: Рентген сәулелері, оның табиғаттылығы және қасиеттері, ғылымдағы және техникадағы қолданылуы.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Өткізу әдісі: Дәріс беру, түсіндіру, сұрақ-жауап арқылы ой қозғау.
Мақсаттары, білімділік: Рентген сәулелерінің ашылу тарихы жайлы мәлімет алу.Оның қасиеттерін және пайдалы, зиянды жақтарын ажырата білу. Рентген сәулесінің адамзат өміріндегі маңызы, тұрмыстағы қолданысы туралы мағлұмат алу.
Дамытушылық: Студенттердің білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау.
Тәрбиелік: Жан-жақты болуға, өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу; Өздігінен ізденуге үйрету.
Пән аралық байланыс: Геометрия. Информатика
Көрнекілігі: Компьютер, оқулық. Тест.
Сабақты өткізу барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі:
Студенттермен сәлемдесу. Студенттерді түгендеу. Студенттердің назарын сабаққа аудару.
II. Үй тапсырмасының орындалуын тексеру:
Қандай құбылысты дисперсия дейміз?
Толықтауыш түстер деп қандай түстерді айтады?
Қандай түстерді алғашқы түстер дейд?
Заттың түсін қалай түсіндіресіңдер?
Қандай құбылысты поляризация дейміз?
Қандай заттар поляроидтар деп аталады?
III. Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарын жариялау:
Рентген сәулелері, оның табиғаттылығы және қасиеттері, ғылымдағы және техникадағы қолданылуы. Рентген сәулелерінің ашылу тарихы жайлы мәлімет алу.Оның қасиеттерін және пайдалы, зиянды жақтарын ажырата білу. Рентген сәулесінің адамзат өміріндегі маңызы, тұрмыстағы қолданысы туралы мағлұмат алу.
IV. Тірек білімді жандандыру:
1. Рентген сәулесін терапияда қолданама?
2. Рентген сәулесі адам ағзасына пайдалыма?
3. Рентген сәулесін «Рентген түтігі» арқылы аламызба?
V. Жаңа тақырыпта ынталандыру:
1. Фотоэффект жайлы не білесіңдер?
2. Жарық дуализмі дегеніміз не?
3. Электронның шығу жұмысы дегеніміз не?
VI. Жаңа білмді игерту:
1895 жылы неміс физигі Вильгельм Конрад Рентген катодтық сәулелердің көмегімен пайда болатын люминесценция құбылысын зерттеп, түрлі тәжірибелер өткізді.
Рентген сәулелері - жылдам электрондар кенеттен тежелгенде пайда болатын толқын ұзындығы өте қысқа (10-12-10-9) электромагниттік сәулелер.
Рентгендік сәулелердің тууын классикалық электромагниттік теория негізінде түсіндіру
Жылдам электрондар металл атомдарымен соғылғанда, олардың ядроларының кулондық өрістерімен өзара әрекеттесуі салдарынан тежеледі. Тежелу барысында жылдам электрондар біраз мөлшерде кинетикалық энергияларынан айырылады:
∆Е=Е1-Е2
Е1,Е2 -электронның әр түрлі күйлеріндегі кинетикалық энергиялары,
∆Е – электронның жоғалтқан энергиясы.
Бұл энергия рентгендік сәулелер фотонының энергиясына түрленеді:
∆Е=hν
Жылдам электрондардың тежелуі кезінде туындайтын сәулеленуді тежеулік рентгендік сәулелер деп атайды.
Рентгендік түтікше
К-катод-термоэлектрондар көзі.
Ц-цилиндрлік электрод.
А-анод (W, Cu, Pt)
А=qU12
A=e·U=meυ2/2
U-электродтарға түсірілген кернеу
υ –электронның жылдамдығы
mе-электтрон массасы
е – электрон заряды.
Қолданылуы:
Медицинада диагноз қою үшін;
Өндіріс пен тұрмыста қолданылатын жабдықтар мен бұйымдардың ішкі ақауларын, қуыстар мен жарықшақтарын табу үшін.
Берілген есептерді шығарыңыз:
1-есеп: Егер Рентген түтігінің анодтың кернеуі 20 кВ болса, рентген сәуле шығарудың минимал толқын ұзындығы қандай?
2-есеп: Егер Рентген түтігінің алынған Рентген сәулелерінің ең максимал жилігі 1019 Гц болса, Рентген түтігі қандай кернеумен жұмыс істейді?
VII. Жаңа тақырыпты бекіту:
Рентген сәулесін кім, қай жылы ашты?
Рентген сәулесі қандай ауру тудыратын бактерияларды жояды.
Рентген сәулесінің қолданысы қай жерде?
Рентген сәулесін қандай арнаулы қондырғыда аламыз?
Рентген сәулесінің ашылу құрметіне қандай сыйлық берілді?
Рентгендік сәулелер қандай сәулелерге жатады?
Рентген сәулесінің зияны бар ма?
Рентген сәулесі қандай сәулелердің аралығында жатады?
Рентген сәулесіне қандай қасиеттер тән?
VIII. Қорытындылау, бағалау:
Тақырыпқа анықтама бере отырып, сабақ барысындағы жұмыстарға шолу, мақсаттарын орындау дәрежесін көрсету тәсіліне қарай бағалау.
IX. Үй тапсырмасы: Тест сұрақтарына жауап беріңіз.
Пайдаланылған әдебиеттер: Б.Кронгарт, В. Кем, Н. Қойшыбаев, Алматы: Мектеп 2014ж. Физика 10-сынып.
Жоспарды құрған оқытушы:_________Бекназарова А.О.
Тексерген: Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары Алибаев Е.С.
Достарыңызбен бөлісу: |