үдеріс
жэне
іс-әрекет
ретінде жекеше карасты-
рудың себебі оньщ көздеген мақсаты мен күтілетін нэтижелерінің ара-
сындағы кадамдардың қаншалықты белсенді, қаншалықты қозгаушы
күш екендігімен байлаыысты анықталмақ.
Білім беру нэтиже ретінде: сауаттылық - білімділік - кғсіби
кузыреттілік - мәдениет - діл (менталитет).
Білім берудін
нәтиже
ретінде қарастырылуы оның мазмұнын кеңейте түспек. Оқу-танымдық
үдеріс барысында әр адам білімнің бір сапапық деңгейіне жетеді, ол оның
нақ-ты бір көлемдегі білімді игеруінің нэтижесі. Мысапы, бастауыш білім
алу барысында адам
сауаттылыққа
ие болады. Сауатгылықгың негізгі
педаго-гикалық сипаты - оның барлық адамдардың қол жеткізе
алуларында.
10
Адамдардың белгілі білім беру мекемелеріңде алған, меңгерген
білімдерінің деңгейіне қарай
бастауыш білімі бар, орта білімді, жо-
гары білімді адам
деп аталатындарын көп естиміз.
Біпімділік
- қажетгі
максимумга дейін жеткізілген қоғамдық жэне тұлғалык сауаттылық.
Кәсіби құзыреттілік.
Қазіргі ақпараттық қоғамда эр адам өзінің
қызығушылықтарына, кабілеттеріне, ішкі әлеуетіне қарай бір маман-
дыкты немесе кәсіпті дұрыс тандауы маңызды. Мамандықты терең
меңгеруге байланысты
кэсіби құзыреттілік
ұгымы кеңінен талқыла-
нуда, себебі бүгінгі коғам кәсіби құзыреттері, практика сұранысына
жауап бере алатын мамандарды талап етуде.
Қазірғі білім берудегі негізгі нормативті құжаттардың басым
көпшілігінде
«қузыреттілік»
ұғымы негізгі түйін сөздер катарында
карастырылып келеді. Алдымен «құзыреттілік» ұғымының этимоло-
гиясына тоқгапатын болсақ, ол латын тілінің
«сотреіе»
деген сөзінен
аударганда «білу», «істей алу», «кол жеткізу» деген мағынаны
білдіреді.
Педагогикалык терминолоғиялық сөздікте
құзыреттілік
ұғымы
екі тұрғыдан сипатталған:1)
құзыреттілік
- нақты білімдері мен дағ-
дылары аркылы кейбір міндеттерді шешуге ат салыса алатын немесе
мэселені өз бетінше шеше апатын жеке тұлға мүмкіншіліктері; 2)
құ-
зыреттШк -
танымдық жэне тэжірибелік іс-эрекеттердің теориялык
тәсілдерін меңгеру дэрежесімен анықтапған жеке тұлганын білімділік
деңгейі.
«Кзсіби құзыреттілік»
ұғымы ең бірінші жеке тұлғаның кәсі-
би білімінің деңгейімен, жеке кабілеттерімен, өзін-өзі үздіксіз жетіл-
діру іскерлігімен, өз ісіне деғен шығармашылығымен, жауапкершілігі-
мен, теориялық білімдерін практикада тиімді қолдаңа алуымен анық-
талады.
Мамандардың біліктіліктері, кәсіби құзыреттіліктері адамның
жаппы мэдениетке қатынасын анықтайтын қажетгі компонент болып
табылады. Мәдениетгің маңызды ерекшеліктері болып жеке тұлғаның
өткен гасырлар мұрасына терең, саналы түрде қастерлі қатынаста бо-
луы, шығармашылықпен қабылдай алу іскерліғі, кез келген іс-әре-
кеттер немесе қарым-қатынастар саласындағы шынайылықты түсінуі
жэне жағымды тұрғыда өзгертуге ұмтылысы жатады. Мэдениет - адам
білімділігі мен кәсіби құзыреттілігінің жоғарғы көрінісі.
Мәдениет -
адам жанын да, коғамды да, табиғи ортаны да ізгілікке бөлейтін пэр-
менді ерекше кұрал.
Білім берудің ең жоғарғы кұндылығы жэне жогарғы максаты -
жеке тұлғаның жэне социумның
дШн
қалыптастыру. Діл ұғымы адам-
ның мінез-құлқының, дүниетанымының, дүниені қабылдауының терең
негіздерін қамтиды.
Д іл (менталитет)
- тұпғаның, адамдар тобының немесе белгілі
бір социум дүниетанымының, дүниеге деген көзқарастарының жэне
мінез-құлыктарының терең жаткан негіздері болып табылатын мәде-
ниеттің мазмұны. Діл - адамның санасына терең сіңісіп қалған рухани
құбылыс. Діл қай халыктың болмасын мәдениетінен, дінінен, өмірлік
тұрмысынан, философиялық идеяларынан жэне білім беру жүйесінен
туындап қалыптасады.
Сонымен білім берудің нэтижелілігін мынандай тізбек ретінде
қарастыруға болады:
Достарыңызбен бөлісу: |