Педагогика және философия

78 
салаларының тығыз байланыста екенін көрсетеді. Философиялық бағыттар 
мен мәселелер-дің білім беру мәселелерімен ара қатынасының табиғатын 
түсіну қателер мен дәйексіз шешімдерден құтқарады. 
Қазіргі күні философияның педагогикада әдіснамалық қызмет 
атқаратыны күдік тудырмайды, алайда, осы заманғы жағдайда педаго-
гиканың пәнаралық байланысы жаңаша даму үстінде.
Философия педагогика ғылымын дүниетанымдық
деңгейде де талдайды. Зерттеудің бұл саласы 
педагогика ғылымының философиясы, білім беру 
философиясы, 
дидактика 
философиясы, 
тәрбие 
философиясыдеп аталады. Педагогтардың ғылыми 
қызметін философиядан бөліп алу мүмкіндігі, жекелей 
алғанда, онда 
сциентизм
мен 
технократизмнің
, кейде 
тіпті гуманистік және гуманитарлық негіздерге 
залалын тигізе отырып, төрелік етуіне алып келеді. 
Педагогикадағы пайда болған жаңа әдіснамалық 
бағдарлар ғылыми танылған соң педагогтардың 
танымдық және тәжірибелік қызметінің логикасына 
әсер етеді, яғни әзір қайта қарауға жатпайтын шүбәсіз 
білімге айналады. Екінші мыңжылдықтың соңындағы 
оқиғалар тап қазір осындай сәт туғанын көрсетеді. 
Философтар 
ғылым 
әдіснамасының 
іргелі 
мәселелерін 
және 
жеке 
ғылым 
салаларының 
әдіснамалық 
пайымдауларын 
зерттеуде: 
диалектиканың, логиканың және таным теориясының 
бірлігі (Ж.М. Әбділдин, Б.М. Кедров, П.В. Копнин 
жэне 
баскалар); 
материалистік 
диалектиканың 
категориялар жүйесі (А. Н. Нысанбаев, А.П. Шептулин 

79 
және баскалар); қарама-қайшылықтың бірлігі мен 
күресі заңы (С. П. Дудель, В.П. Тугаринов, Ф.Ф. 
Вяккеров және т, б.); тарихилық пен логикалықтың 
өзара қарым-қатынасы (А. Г. Спиркин, М.Н. Алексеев, 
С. Добриянов); теориялық жүйені құру ұстанымдары 
(А. И. Ракитов, П.В. Йолон, В.Н. Голованов, М.Ш. 
Хасанов); жаратылыстану ғылымы саласындағы 
диалектиканың мәселелері (М. С. Сабитов, В.А. Фох, 
М.Э. Омельяиовский, А.Д. Александров, П.К. Анохин, 
Н.П. 
Дубинин 
және 
басқалар), 
қоғамдық 
ғылымдардағы диалектикалық мәселелер (П. Н. 
Федосеев,Ф.В. Константинов, А.М. Румянцев және т. 
б.). Бұл талдаудан жеке ғылымдардың әдіснамалық 
мәселелері мен танымның жалпы әдіснамасы 
жасалуының өзара шартты байланысты екендігі 
көрініп-ақ тұр. Сонымен
, 
ғылым әдіснамасы — 
ғылыми білімнің құрылымын, оны негіздеу және 
дамыту әдістерін, ғылыми танымның әдістері мен 
құралдарын зерттейтін ғылымтанудың бөлімі. 
Қазақстанның өзіндік 
философиялық мектебі
(негізгі теориялық бағыттар): 
адам және қоғам 
философиясы
(әлеуметтік философия және мәдениет 
философиясы; 
философиялық 
және 
әлеуметтік 
антропология; білім беру философиясы; тарих, саясат 
және құқық фиолсофиясы), 
онтология, гносеология 
және 
эпистемология
(онтология; 
диалектика, 

80 
диалектикалық логика және теория), 
әлемдік және 
ұлттық 
философиялық 
ойдың 
тарихы
(әлемдік 
философия тарихы; фарабитану; түрік және қазақ 
философиясы тарихы) дамуда. Философия бүкіл 
адамзат ой тарихын бойына сіңіретін әмбебап 
категориялық 
аппаратқа 
сүйенеді, 
шындықты 
теориялық игерудің формасы ретінде көрініс табады. 
Қазіргі заманғы қазақ философиясы туралы сөз 
айтқанда, 
кеңестік-қазақстандық 
диалектикалық 
логика мектебін атап өту керек. Отандық философия 
тарихында логика және таным теориясы тұрғысындағы 
диалектиканың майталмандары Ж. Әбділдин, Қ. 
Әбішев, А. Хамидов, А. Қасымжанов, А. Келбұғанов 
және т.б. елеулі із қалдырды. Бұлардың арасында 

жүктеу 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: