Тарау. Құрылыс материалдарының топтамасы және қасиеттері Құрылыс материалдарының топтамасы

Нормативтік қызмет ету мерзімі материалдың, конструкцияның, құрылымның шекті жағдайға жету мерзімінің ұзақтығымен анықталады.

Материалдың шекті жағдайы ретінде қасиеттік көрсеткіштерінің берілген пайдалану жағдайында одан әрі материал (конструкция) қолдануға жарамсыз болатын рұқсат етілген шамасы қабылданады.

Шекті жағдай бұйымның қирауымен, қауіпсіздік немесе экономикалық талаптармен анықталады. құрыылыс материалдарының өміршеңдігі нақты климаттық жағдайларда және пайдалану режимінде пайдалану қасиеттерін жоғалтпай қызмет ету уақытымен өлшенеді. Мысалы, темірбетон конструкциялары үшін өміршеңдіктің үш дәрежесі қарастырылған: 1-ші 100 жылдан кем емес, 2-ші 50 жылдан кем емсе, 3-ші 20 жылдан кем емес.

Өміршеңдік материалдың физикалық, механикалық және химиялық қасиеттерінің жиынтығы болып табылады. Материалдың өміршеңдігі бір жағынан материалдың құрамы, құрылымы және сапасына байланысты болса, екінші жағынан пайдалану кезінде оған әсер ететін факторлардың (жүктеу режимі мен деңгейі, тем- пература, ортаның ылғалдылығы мен агрессиялығы т.с.с.) жиынтығына байланысты болады. Оны пайдаланудың нақты жағдайына қатысты бағалау керек. Өміршеңдік туралы материалды сынақтан өткізу, мүмкіндігінше натуралық күйінде әсер ету арқылы қорытынды айтуға болады. Лабораториялық сынақ жағдайында қоршаған орта әсерін модельдеу күрделі мәселе, сондықтан лабораториялық сынақтар натуралық сынақтармен қатар жүргізіледі.

Конструкциялық материалдардың барлығына ең үлкен өміршеңдік талаптары қойылады. Жүк қабылдайтын және қоршау конструкциялары үшін өміршеңдік үйлер мен ғимараттардың қызмет ету мерзімінен кем болмауы тиіс. Әрлеу материалдарының өміршеңдігі төмендеу болуы мүмкін, олар жәндеу жұмыстары кезінде алмастырылады.