Тарау. Құрылыс материалдарының топтамасы және қасиеттері Құрылыс материалдарының топтамасы

Үйкеліске қарсыласу негізінен едендерде, жол жабындарында, баспалдақ элементтерінде т.б. конструкцияларда қолданылатын материалдар үшін анықталады.

Үйкеліс дәрежесі (И) үйкелу ауданына қатысты үлгі массасының жоғалуымен анықталады.

, г/см² , г/м² , (1.27)

бұл жерде, – масса жоғалуы, г; – үйкеліс бетінің ауданы см².

Сынақ айналыс саны тағайындалған арнайы үйкеліс дөңгелгінде, үлгіге түсетін қысымның берілген шамасында абразивтерді (кварц құмы, корундты наждак) пайдаланып жүргізіледі.

Үлгі үйкеліс дөңгелегінің бетіне қысыммен жанастырылдып, сонан соң дөңгелекке белгілі айналыс саны беріледі. Сынақ нәтижесінде үлгінің бастапқы массасы (m₁) мен сынақтан кейінгі массасының (m₂) айырмасы ( ) анықталады.

Үйкеліс дәрежесі неғұрлым аз болса материал соғұрлым өміршең болады.

1.3-кесте. Материалдардың үйкеліске төзімділігі