Сонымен қатар «қорғаушы коллоидтар» деп аталушы биоколлоидтардың да маңызы өте зор — олар ерімейтін заттарды ерітіндіде шөктір- мей сақтап тұрады. Осы рөлді ет жолында ет қышқылы, несеп жолдарында несеп қышқылы атқарады. Егер де бір жерде секрет түзілуі мелшерден тыс кө- бейсе немесе секреттің үздіксіз бөлініп шығарылуы бұзылса олардың концентрациясы асып кетіп сол жерде әр түрлі шекпелердің, тастың пайда болуына жағ- дай туады. Ал қабыну процесінде түзілген заттар тастың орга- никалық ядросы рөлін атқарады. Осы органикалық затқа тұздар шөге бастайды. Тастардың үлкендігі де әр түрлі, кейбіреуі тек мик- роскоп астында анықталса, екіншілері бірнеше кило- грамға дейін жетеді. Тастың пішіні қай жерде жатқаны- на, оның түсі — құрамындағы химиялық заттарға бай- ланысты. Кристаллоидты тастарды түзуші заттар күн сәулесі тәрізді жайғасқан болса, коллоид тастарда олар қабат-қабат болып жатады. Тастар өт және несеп жолдарында көп кездесіп осы ағзалардың созылмалы ауруларына себеп болады. Өт- тасы ауруы өт қалтасында, өт жолдарында холестерин- нен, өт пигменттерінен, әктен және аралас құрамды тастардың пайда болуымен сипатталады. Тастың химиялық құрамы организмде қайсы зат алмасуы бұзылғанынан хабар береді. Тастар өт жолында тығылып қалса қанда билирубин көбейіп ауру сарғайып кетеді, тасты холедистит өт қалтасының қабынуына соқтырады. Өттің өт жолдарында іркіліп қалуы билиарлы циррозбен асқы- нады. Буйректасы ауруы (тынжытас) кезінде ураттардан, оксалаттардан, фосфаттардан түзілген және аралас тастар табылады. Балаларда цистинді және ксантинді тастар болады, олар осы белоктар алмасуының туа пайда болған бұзылуынан хабар береді. Несепағар таспен тығындалып қалғанда несеп бүйрек түбекшелерінде жи- налып қалып, әсте-әсте гидронефроз процесі, оған ин- фекция қосылса, пионефроз дамиды. Айта кететін бір жағдай кейде пайда болған тас (мысалы, ет калтасында) ешқандай ауру белгілерін шақырмай тек қана операция жасағанда немесе өлікті жарып қарағанда кез- дейсоқ табылады. - Сонымен қатар «қорғаушы коллоидтар» деп аталушы биоколлоидтардың да маңызы өте зор — олар ерімейтін заттарды ерітіндіде шөктір- мей сақтап тұрады. Осы рөлді ет жолында ет қышқылы, несеп жолдарында несеп қышқылы атқарады. Егер де бір жерде секрет түзілуі мелшерден тыс кө- бейсе немесе секреттің үздіксіз бөлініп шығарылуы бұзылса олардың концентрациясы асып кетіп сол жерде әр түрлі шекпелердің, тастың пайда болуына жағ- дай туады. Ал қабыну процесінде түзілген заттар тастың орга- никалық ядросы рөлін атқарады. Осы органикалық затқа тұздар шөге бастайды. Тастардың үлкендігі де әр түрлі, кейбіреуі тек мик- роскоп астында анықталса, екіншілері бірнеше кило- грамға дейін жетеді. Тастың пішіні қай жерде жатқаны- на, оның түсі — құрамындағы химиялық заттарға бай- ланысты. Кристаллоидты тастарды түзуші заттар күн сәулесі тәрізді жайғасқан болса, коллоид тастарда олар қабат-қабат болып жатады. Тастар өт және несеп жолдарында көп кездесіп осы ағзалардың созылмалы ауруларына себеп болады. Өт- тасы ауруы өт қалтасында, өт жолдарында холестерин- нен, өт пигменттерінен, әктен және аралас құрамды тастардың пайда болуымен сипатталады. Тастың химиялық құрамы организмде қайсы зат алмасуы бұзылғанынан хабар береді. Тастар өт жолында тығылып қалса қанда билирубин көбейіп ауру сарғайып кетеді, тасты холедистит өт қалтасының қабынуына соқтырады. Өттің өт жолдарында іркіліп қалуы билиарлы циррозбен асқы- нады. Буйректасы ауруы (тынжытас) кезінде ураттардан, оксалаттардан, фосфаттардан түзілген және аралас тастар табылады. Балаларда цистинді және ксантинді тастар болады, олар осы белоктар алмасуының туа пайда болған бұзылуынан хабар береді. Несепағар таспен тығындалып қалғанда несеп бүйрек түбекшелерінде жи- налып қалып, әсте-әсте гидронефроз процесі, оған ин- фекция қосылса, пионефроз дамиды. Айта кететін бір жағдай кейде пайда болған тас (мысалы, ет калтасында) ешқандай ауру белгілерін шақырмай тек қана операция жасағанда немесе өлікті жарып қарағанда кез- дейсоқ табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
