143
ғылыми-зерттеу жұмыстары өздерінің маңыздылығын дәлелдеп, олардың
сілтемелік көрсеткіші 2,0 деңгейге жеткен.
Бұдан басқан отандық ғалымдардың медицина саласының жұқпалы
аурулар, иммунология, жалпы ішкі медицина және биомедицина бағыттары
бойынша жазған ғылыми жұмыстары да өзінің маңыздылғын дәлелдеп,
жоғары сілтемелік көрсеткішке ие болғанын айта кетуіміз керек.
Web of Science мәліметтер қорындағы қазақстандық ғалымдарының
аллергия,
нейроғылым
және
неврология,
кардиология,
урология,
гепатология, мейірбике ісі және эндокринология саласы бойынша жазылған
ғылыми жұмыстары белгіленген мерзім аралығында бірде-бір сілтемелік
көрсеткішке ие болмаған.
Қайта профессор Ж. Ыдырысованың (С. Асфендияров атындағы Қазақ
ұлттық
медицина
университеті)
шетелдік
ғалымдармен
бірлесіп
иммунология бағыты бойынша педиатриялық склероздың жіктелуі жайында
жазған мақаласына біраз сілтеме жасалынған.
Осы ретте Web of Science мәліметтер базасында жарияланған
қазақстандық екі ғалымның генетика және онкология саласы бойынша
жазылған ғылыми жұмыстары әлемдік ғылми ортаның назарын өзіне
аударғанын бөле-жара айта кетуіміз керек. Олар – Жалпы генетика және
цитология институтының ғалымы А. Аскапули мен Қазақ онкология және
радиология ғылыми-зерттеу институтының ғалымы С. Игісінов.
Шетелдік ғалымдармен бірлесіп ғылыми зерттеу-жұмысын жазу
ғылыми-техникалық саланың ынтмақтастық көрсеткішін айқындай түсетіні
белгілі. Белгіленген мерзім аралығында отандық ғалымдар шетелдік
әріптестерімен тізе қосып, 210 ғылыми мақала жазып, олардың орташа
сілтемелік көрсеткіші 0,27 деңгейді құраған. Ал бүгінге дейін оның саны 218
жетіп, орташа сілтемелік көрсеткіші 2,37 дейін көтерілгеннен медицина
саласында ғылыми ынтмақтастықтың өрісі қаншалықты кеңейгенін байқауға
болады. Осы бір көрсеткіштен отандық және шетелдік ғалымдардың жемісті
жұмыс істеп жатқанын байқауға болады.
Зерттеу барысында қазақстандық ғалымдардың Өмір туралы ғылым
және биомедицина саласы бойынша жариялаған ғылыми жұмыстары
дүниежүзінің 265 ғылыми журналына жарияланған. Оның қатарында
импакт-факторлық көрсеткіші 39,06 құрайтын ағылшын тіліндегі «Lancet»
ғылыми журналы мен медицина саласы бойынша тек қана таңдаулы
мақалаларды жариялайтын ондағын басылым бар. 2010 жылы Әсел
Терлікбаеваның «HIV and women who use drugs: double neglect, double risk»
(Колумбия университеті жанындағы Ғаламдық денсаулық сақтау саласы
зерттеу орталығын Орталық Азияны зерттеу) деген ғылыми жұмысына екі
жылдың ішінде 15 ғылыми-зерттеу жұмысы сілтеме жасаған. Қазақстандық
ғалымның мақаласына шетелдік әріптестерінің бұлайша қызығушылық
танытуына мақала авторының ВИЧ дерті мен есірткіден зардап шеккен
әйелдердің аянышты тағдыры әсер еткені анық.
144
Қазақстандық ғалымдардың өмір туралы ғылым және биомедицина
тақырыбында жазған мақалалары үшінші бөлігі импакт-факторлық
көрсеткіші 0,06-5,98 тең келетін Англия, Германия, Қытай, Ресей, АҚШ
және Өзбекстанның ғылыми журналдарына жариялаған. Осы ретте
жарияланған ғылыми жұмыстардың басым бөлігі Өзбекстанда жарық
көретін «Химия табиғи байланыс» журналының еншісіне тиіп отыр. Web of
Science мәліметтер қорында аталған журналдың ағылшын тілінде Chemistry
of Natural Compounds деп аталады.
Отандық ғалымдар бұдан басқа дүниежүзінде биология саласы
бойынша жетекші басылым саналатын Faseb Journal журналына да ғылыми
жұмыстарын жариялағанын үлкен жетістік деп қарастыруға болады. Осы
ретте импакт-факторлық көрсеткіші жоғары Allergy, European Journal of
Neurology, Epilepsia, Planta Medica журналдарына жарияланған қазақстандық
мақалаларға тиісті деңгейде сілтеме жасалынбағанын аңғардық. Мұның
басты себебі бұл бағытта әлемдік медицина саласында ғылыми-зерттеу
жұмыстарының жүргізілмегендіктен болуы да мүмкін.
Техникалық және қолданбалы ғылымдар. Техникалық және
қолданбалы ғылым салаларына бөлінетін қаржы көлемі қомақты, бірақ одан
келетін экономикалық тиімділік көлемі де айтарлықтай көп. Қолданбалы
зерттеулер ғылыми зерттеу нәтижелерін, яғни инновацияны әртүрлі
салаларда (экономика, технология, басқару, қызмет көрсету) пайдалануға
бағытталады.
2009-2013 жылдар аралығында Қазақстанда қолданбалы ғылым саласы
19 ғылыми бағытты қамтып, бұл салада 547 жарияланым жарық көрген.
Қолданбалы ғылым саласындағы жарияланымдарға орташа сілтемелік
көрсеткіш Қазақстан бойынша өзге ғылымдардың орташа көрсеткішімен
салыстырғанда төмен, 1,49-ды құрайды.
Аталмыш саладағы атқарылып жатқан жұмыстардың ауқымды бөлігі
пәнаралық бағыттарды, атап айтқанда инженерия, материалтану, химия,
физика, нанотехнология, геоғылымдар, экология және ауыл шаруашылығы
сынды әртүрлі салалардың мәселелерін қарастырады. Жұмыстардың негізгі
бөлігі мұнай химиясы қатты отын химиясы, металлургия және түсті
металдар мәселелерін қамтиды.
Жарияланымдардың орташа сілтемелік көрсеткіші салыстырмалы
қолжетімділік деңгейін және зерттеу нәтижелеріне ғылымның әсерін
көрсетеді. Техникалық және қолданбалы ғылым салалары бойынша бір
жарияланымға сілтемелік көрсеткіш 2,56-дан 0,44-ке дейінгі аралықта
өзгеріп отырады. Кейбір екі реттен көп сілтемелік көрсеткішке ие болған
пәндер, нақтырақ айтқанда, пәнаралық ғылымдар, материалтану,
спектрскопия ғылымдары халықаралық жетістіктермен тығыз байланысты.
(7.5-кесте).
Қазақстандық пәнаралық ең жоғары сілтемелік көрсеткішке ие, (75
сілтеме) аты әлемге танымал археолог ғалым В.Ф. Зайберт (Ш. Уәлиханов
атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті). Жарияланым Science
Достарыңызбен бөлісу: |
