Среднесрочной и долгосрочной основе методические рекомендации

Казақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі  
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы  
 
Министерство образования и науки Республики Казахстан  
Национальная академия образования им. И. Алтынсарина  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ЕРЕКШЕ ОҚЫТУ ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІНЕ ҚАРАЙ  ҚЫСҚА МЕРЗІМДІК, 
ОРТАША МЕРЗІМДІК ЖӘНЕ ҰЗАҚ МЕЗІМДІК НЕГІЗДЕ 
ОҚУШЫЛАРҒА  ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ  ҚОЛДАУ 
КӨРСЕТУ 
 
Әдістемелік ұсынымдар 
 
 
 
 
ПСИХОЛОГО-ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ СОПРОВОЖДЕНИЕ И ОКАЗАНИЕ 
ПОДДЕРЖКИ УЧАЩИМСЯ С ОСОБЫМИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫМИ 
ПОТРЕБНОСТЯМИ В ШКОЛАХ НА КРАТКОСРОЧНОЙ, 
СРЕДНЕСРОЧНОЙ И ДОЛГОСРОЧНОЙ ОСНОВЕ 
 
Методические рекомендации 
 
 
 
 
 
 
Астана  
2015  
 

Ы.  Алтынсарин  атындағы  Ұлттық  білім  академиясы  Ғылыми  кеңесімен 
баспаға ұсынылған (2015 жылғы ___________ №___  хаттамасы) 
 
 
Рекомендовано  к  изданию  Ученым  советом  Национальной  академии 
образования им. И. Алтынсарина (протокол №  ___  от ____ 2015 года)  
 
 
 
Ерекше оқыту қажеттіліктеріне қарай  қысқа мерзімдік, орташа мерзімдік 
және ұзақ мезімдік негізде оқушыларға  психологиялық-педагогикалық  қолдау 
көрсету. Әдістемелік ұсынымдар. – Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық 
білім академиясы, 2015. – 80 б. 
 
Психолого-педагогическое  сопровождение  и  оказание  поддержки 
учащимся  с  особыми  образовательными  потребностями  в  школах  на 
краткосрочной,  среднесрочной  и  долгосрочной  основе.  Методические 
рекомендации.- Астана: НАО имени И. Алтынсарина, 2015.- 82 с. 
 
 
 
Әдістемелік  ұсынымда  білім  алуда  ерекше  қажеттіліктері  бар 
оқушыларды    психологиялық-педагогикалық    қолдаудың    негізгі  қағидалары, 
ұйымдық  негізі  және  мазмұны  берілген.  Қосымшада      қолдау  қызметінің 
мамандарының құжаттарының  үлгісінің жобалары ұсынылған. Ұсыным жалпы 
білім  беру    мектептерінің  басшыларына,  мамандарға  (логопедтерге,  арнайы 
педагогтерге,  психологтарға,  әлеуметтік  педагогтарға  және  т.б.)  және 
педагогтарға арналған. 
 
 
В  методических  рекомендациях  изложены  основные  принципы, 
организационные 
основы 
и 
содержание 
психолого-педагогического 
сопровождения  школьников  с  особыми  образовательными  потребностями.  В 
приложениях  приведены  примерные  образцы    документации  специалистов 
службы  сопровождения.  Рекомендации  предназначены  руководителям, 
специалистам  (логопедам,  специальным  педагогам,  психологам,  социальным 
педагогам и др.) и педагогам общеобразовательных школ. 
 
 
 
© Ы. Алтынсарин атындағы  
Ұлттық білім академиясы, 2015  
© 
Национальная академия образования 
им. И. Алтынсарина, 2015  
2 
 

Мазмұны 
 
 
 
Кіріспе   
 
4 
1 
Білім  алуда  ерекше  қажеттіліктері  бар  оқушыларды 
психологиялық-педагогикалық 
қолдаудың 
міндеттері, 
қағидалары   
 
 
 
5 
2 
Жалпы  білім беру үдерісіне қосылған мүмкіндіктері шектеулі 
оқушыларды психологиялық-педагогикалық    қолдау    қызметін 
ұйымдастыру  
 
 
 
8 
3 
Білім  алуда  ерекше  қажеттіліктері  бар  оқушыларды 
педагогикалық қолдаудың түрлері мен кезеңдері, мамандардың 
қызметінің мазмұны  
 
  
 
10 
 
Қорытынды  
 
17 
 
Глоссарий 
 
18 
 
Пайдаланылған және ұсынылған әдебеиеттер тізімі   
 
19 
 
А Қосымшасы. Жергілікті нормативтік актілер  
 
20 
 
Б Қосымшасы. Психологиялық-педагогикалық қолдау 
қызметінің мамандарының лауазымдық  нұсқаулықтары   
 
 
34 
 
В Қосымшасы. Педагогтың психологиялық-педагогикалық 
 
қолдау қызметіне сұрау салу бланкісі   
 
 
 
68 
 
Г Қосымшасы. Оқушыны оқу  үдерісінде және оқудан тыс 
 
әрекеттерде   бақылау хаттамасы  
 
 
69 
 
Д Қосымшасы. Оқушының психологиялық-педагогикалық 
картасы   
 
 
77 
 
 
 
 
 
 
3 
 

Кіріспе 
 
 
Білім беруді дамыту саласындағы мемлекеттің басты міндеттерінің біріне 
әрбір  балаға  сапалы    білімге  тең  қолжетімділікті  қамтамасыз  ету  болып 
табылады. Балалардың сапалы білім  алу құқықтары ҚР Конституциясымен, ҚР 
«Білім туралы», «Баланың құқықтары туралы» заңдармен бекітілген. 
 
Әрбір  баланы    сапалы  біліммен  қамтамасыз  ету  ісінде    мектептік  
популяцияда  әлеуметтік  мәдени    факторлар  немесе\және  балалардың 
психофизикалық  даму  ерекшеліктерінің  себебінен      оқуда  қандай  да  бір 
қиындықтарды  сезінетін  оқушылар  кездесетінін  де  есепке  алу  қажет. 
Әсіресеоқудағы  қиындықтар  мүмкіндіктері  шектеулі  балаларда  жиі  кездеседі.  
Осыған  байланысты    мектептік  ортада  аталған  санаттағы  оқушылардың  білім 
алудағы ерекше қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында арнайы білім беру 
жағдайларын  құру    өзекті  мәселе  болып  отыр.  ҚР  «Білім  туралы»  заңында  
арнайы  білім  беру    шарттарына    кіретіндер:  «мүмкіндіктері  шектеулі 
тұлғалардың жалпы білім беру және  кәсіптік білім беру оқу бағдарламаларын 
меңгерулері  арнайы  тәсілдерсіз,  техникалық  және  басқа  да  құралдарсыз, 
тіршілік  әрекет  ортасынсыз,  сондай-ақ  медициналық,  әлеуметтік    және  т.б. 
қызметтерсіз мүмкін емес» [1].  
 
Арнайы жағдайларды құруда оқушыларды психологиялық-педагогикалық  
қолдау  маңызды  рөл  атқарады.  Психологиялық-педагогикалық    қолдау 
мамандардың  жүйелі  ұйымдасқан,  бір  тұтас  әрекеттерінің  барасында    әрбір 
баланың   білім  беру-тәрбиелеу  үдерісінде  өзінің  мүмкіндігі  мен 
қажеттіліктеріне сәйкес   табысты оқуы мен дамуы үшін қажетті   әлеуметтік-
психологиялық  және  педагогикалық  жағдайқұрылатын  балаға  көмек  (немесе 
қолдау)  көрсетудің  ерекше  түрі  ретінде  қарастырылады.  Оқудағы    қиындық  
байқалымының  анықтық  деңгейіне    қарай  оқушыны  қолдаудың  түрі  қысқа 
мерзімді, орташа мерзімді және ұзақ мерзімді   болуы мүмкін. 
 
Психологиялық-педагогикалық    қолдаудың  нысаны  білім  беру  (оқу-
тәрбиелеу) үдерісі. Психологиялық-педагогикалық  қолдаудың  мәні – баланың 
әлеммен,  қоршағандармен  (ересектер,  құрдастары),  өзімен-өзілік  қатынастың 
жүйесі  ретіндегі  оның  даму  жағдайы.  Ерекше  қажеттіліктері  бар  балаларды 
қолдау  әр  түрлі  мамандардың  (психологтың,  логопедтің,  арнайы  педагогтың, 
әлеуметтік  педагогтың)  өзара  тығыз  әрекетін,  жұмыстың  командалық  түрін 
білдіреді.  
Осы  әдістемелік  ұсынымда  жалпы  білім  беру  үдерісіне  қосылған 
мүмкіндіктері 
шектеулі 
оқушыларды 
психологиялық-педагогикалық  
қолдаудың    міндеттері,  негізгі  қағидалары,  ұйымдық  негіздері  мен  мазмұны 
ашып көрсетілген. 
Әдістемелік ұсынымдарды әзірлеу барысында 2012-2015 ж.ж. Қарағанды 
қаласындағы  №27  АБМ-інде  апробациядан  өткен,  білім  алуда  ерекше 
қажеттіліктері  бар  оқушыларды    психологиялық-педагогикалық    қолдаудың  
негізгі қағидалары, ұйымдық негізі және мазмұны пайдаланылды. 
 
 
4