Сөж тақырыбы: Түрік қағанаты Орындаған:Қалмахан Л. Тобы

жүктеу 86,96 Kb.

бет	1/5
Дата	21.05.2022
өлшемі	86,96 Kb.
	#38728

1 2 3 4 5

Түркі мемлекеттер тарихы

Орындаған

Қожа Ахмет Яссауи атындағы қазақ түрік университеті
Жаратылыстану факультеті
Математика кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы:Түрік қағанаты

Орындаған:Қалмахан Л.
Тобы:Жмк-011
Қабылдаған:Джандарбаев Е.

Түркістан 2022 жылы

Жоспары:

Кіріспе
Негізгі бөлім

Тарих ғалымдарының зерттеулері
Түрік этнонимі,түрік қағанатының қалыптасуы
Түрік қағанатының жорықтары және саясаты
Әкімшілік және әлеуметтік құрылымы.
Мемлекеттің ыдырауы.

Қорытынды
Пайданылған әдебиеттер

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі:Еліміз көптеген жылдар аңсаған тәуелсіздікті алғаннан кейін,өткен қазақ елінің өткен жолы мен тарихын жазу келесі бір жаңаша көзқарас негізіне ала отырып жазу мақсатқа қойылды.Тарихымыз өткен кезеңдеріндегі оқиғаларды бұрмалап,ақиқат айтылмай келген құбыластарды ой елегінен өткізуге деген қажеттілік туындады. Осы бойынша тарих саласы зерттеулер жүргізе бастады.Осы зерттеулерге арқау болып отырған «Көк түріктер мемлекеті» атты тақырып осының бір жалғасы болып отыр.Тарихта шамамен екі жүз жылға жуық өмір сүрген Көк түріктердегі тайпа жүйесі сан ғасырлар бойы зерттеліп бүгінгі Түркі әлеміне алғашқы көпір секілді болды. Бүгінгі тақырыбымызда осы Түркі қағанаты туралы айтатын боламыз. Яғни, құрылғаны мен жорықтары және де ыдырауына тоқталатын боламыз. Көк түрік мемлекетінің іргесін қалаған Ашина әулеті болатын. Бұл мемлекет егемендік алып құрылғаннан кейін 941 жылға дейін, яғни, жойылғанға дейін осы тайпадан шыққан бектер тарапынан басқарылып келді.Осы кезде әйгілі уәзір Тоныкөкті атап өтсекте болады. 542 жылы тарих сахнасына түрік сөзі шыға бастаған. Ол ең алғаш, 545 жылы Қытайдағы Батыс Вэй мемлекеті тарапынан ресми таралған. Көк түріктер төлес тайпаларын бағындырғаннан кейін ғана өз бағымсыздықтарын қорғай алатын жағдайға жетті. Ал бұдан бұрын түбірі жуан-жуандарға вассал еді және Алтай тауларының оңтүстік етегінде теміршілікпен айналысатын. Төлестердің жуан-жуандарға шапқыншылығының алдын алған Көк түріктер, олардың 50 мың отбасын (кейбір деректерде 50 мың адам немесе 50 мың отбасы) өздеріне бағындырды, осыдан кейін де бағымсыздыққа қарсы күш арта түсті.552 жылы Ашина әулетінен шыққан Бумын батыр жужан хандығын жеңіп, түркі еліне тәуелсіздіктерін алып береді.Және осыдан кейін, «ел қаған» атағын алып Көк түріктерге қаған болып сайланады. Десе дегендей, намыс құрсағында булығып жетілген түріктердің шырқауы таңғаларлықтай болды. Бар-жоғы он-он бес жылдың аумағында шығысы Сарытеңіз, батысы Қаратеңіз, түстігі Хуанхэ, Әмудария, терістігі Мұзды мұхитқа тірелген, алыс-жақынды қамыстай қалтыратқан ұлы державаға айналды. Ашина түріктерінің билігі үздік-создығымен 150 жылға созылды. Ал аталмыш әулет салып берген сара жол, өз ұрпағының жаны мен қанына құйып берген өршіл рухани қуат 700 жылға сарқылмай жетіп, моңғол дәуіріне иек артты.
Жоғарыда аталғандардан түйетініміз көтеріліп отырған тақырыпта көптеген зерттеулер жазылғанына қарамастан кейбір тұстарына келгенде әлі де болса өзінің шынайы тарихи бағасын алмағандығын байқаймыз. Сонымен қатар бұл мәселе төңірегіндегі дау-дамай жыл өткен сайын өрши түсуде және ең бастысы аталған тақырыпта бірқатар іргелі зерттеу жұмыстары жазылғанына қарамастан әлі де болса толыққанды зерттеу жұмысы жүргізілмей келеді. Бұл аталғандардың барлығын таңдап алынған тақырыптың өзектілігін арттыра түседі.

жүктеу 86,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5