65
• газ жүйесін (бөлінген инжекторлымен салыстырғанда) орна-
ту кезінде қозғалтқыш агрегаттарының ең аз жұмыс істеу қа-
жеттігі;
• жоғары энергетикалық көрсеткіштер;
• параметрлердің уақыт тұрақтылығы;
• газ ауа қоспасының құрамын λ-зонды бойынша (3-компо-
нентті бейтараптандырғышпен жұмыс істеу кезінде) түзету
мүмкіндігі .
Сол уақытта газды орталықтан бүркетін инжекторлық жүйелер-
ге бірқатар кемшіліктер тән, олардың бастысы ретінде мына-
ларды атауға болады:
• кіргізу коллекторындағы үлкен паразиттік көлем есебінен
жүйенің анағұрлым инерциялығы;
• әрбір цилиндр үшін отын қоспасын жеке мөлшерлеудің мүм-
кін болмауы;
• қазіргі заманғы қозғалтқыштардың кіргізу және шығару
қақпақшаларын мәнді жабу есебінен жанып бітпеген метан-
ды кіргізу жүйесіне тастау (үнемділігінің төмендеуі және СИ
шығарындыларының ұлғаюы) .
ГАЗДЫ ТАРАТЫП БҮРКЕТІН ИНЖЕКТОРЛЫ ЖҮЙЕ
Газды таратып бүркетін инжекторлы жүйе бүгінде іштен жа-
натын қозғалтқыштың цилиндріне газ беруді басқару жүйесін
жасауда анағұрлым перспективті бағыт болып табылады . Олар
қозғалтқыш жұмысының ең жетілдірілген сипаттамасын алуға
мүмкіндік береді . Барлық инжекторлы жүйелер қуатты микро-
процессорлы басқару блоктармен жарақталған, олар мыналар-
ды қамтамасыз етеді:
• әрбір цилиндрге газды мөлшерлеп жеке беру, бұл қоспаның
мінсіз жанып кетуіне қол жеткізуге мүмкіндік береді (кейбір
фирмалар әрбір цилиндрге λ-зонд орнатады және бейтарап-
тындырғыштан кейін тағы біреуін орнатады);
66
• газды ең аз шығындау – әрбір цилиндрге газды бүрку жеке
тек сору циклында ғана жасалады; «өтпе жел» эффектісінің
болмауы (газ кіретін тұрбаның пайдаланатын жүйесінен сы-
ртқы қоспа пайда болу жүйесіндегі сияқты қақпақшаны жабу
есебінен пайдаланатын жүйеге ағып шығады);
• іс жүзінде жүйенің инерциондығы ең азға келтірілгендік-
тен, қозғалтқыштың барынша қарқынды болуы (паразиттік
көлемнің ең азы) .
3. Құрамдастырылған жүйелер
Құрамдастырылған жүйелер жұмысының негізіне сыртқы қоспа
пайда болу принципі салынған . Бірақ бұл ретте жүйелерде ин-
жекторлы типті, микро процессорлы блоктан басқарылатын
реттеуіш қолданылады (газ/ауа араластырғышқа берілетін газ
көлемін мөлшерлегіш) . Осылайша, дәстүрлі механикалық жүй-
енің негізгі кемшілігі – төмен сенімділік пен рычагты-мембран-
ды механизмді басқару дәлдігі жойылады . Бұл компромисс оны
аздап модернизациялау кезінде сериялы газ жүйесінің коммер-
циялық өмірін ұзартады .
4. Газ дизель жүйесі
Ауыр жүк таситын автокөліктен мен автобустар үшін, дизель-
дің жұмысын дизельдік отын қоспасымен және табиғи газбен
де және тек дизельді отынмен де қамтамасыз ететін екі отынды
(газдизельді) қоректендіру жүйелері кеңінен қолданылады .
Газ дизельді қозғалтқыштың классикалық жұмыс принципі
мынада . Қоректендірудің газ жүйесінде дайындалған газ ауа
қоспасы қозғалтқыштың цилиндріне келіп түседі, поршенмен
сығымдалады және сығымдау тактісінің соңында (аздап озу-
мен) форсунка арқылы оған дизель отынының ыстық мөлшері
бүркіледі .
Отынды мінсіз шығындау СТГ 80–85 % және дизель отынының
15–20 % құрауы тиіс, бірақ, 1985–95 жылдары шығарылған
67
газ дизельді жүйе конструкциясы болғандықтан, іс жүзінде оны
орындау мүмкін болмады .
Қазіргі уақытта отандық және шетелдік өндірушілер газ дизель-
ді жүйе конструкциясын айтарлықтай жақсартты .
Жаңа жүйелерде мыналар пайдаланылады:
• микропроцессорлы басқару және газды фазалап бүрку;
• арнайы компрессорда газды қосымша сығымдау, оны
салқындату және арнайы баллонда шоғырландыру, газды
дизель отынымен бірге қозғалтқыш цилиндріне сығымдау
тактісінде арнайы қақпақша (форсунка) арқылы беру;
• газды таратып бүрку мен дизель отынының ыстық мөлшерін
басқару;
• құрамдастырылған дизельдік отынмен табиғи газды арала-
стыратын газ дизельді электронды-басқару форсункалары;
• газ педалімен басқарылатын қақпақшаның орнына электр-
мен басқарылатын дроссельді қақпақшалар;
• жоғары ресурстарға және т . б . ие газ инжекторлары .
Осы жаңалықтардың бәрі:
• қозғалтқыш жұмысының энергетикалық көрсеткіштерін
ұлғайтуға;
• қозғалтқыш ЖГ зиянды заттарының болуын төмендетуге;
• дизель отынын анағұрлым арзан СТГмен ауыстыру арқылы
пайдалану шығынын төмендетуге (іс жүзінде 80 % дейін)
мүмкіндік береді
68
Шеберхана ұйымдастыру және
автокөлікке техникалық қызмет
көрсету.
Қозғалмалы құрамға қызмет
көрсету
Автобус паркіндегі техникалық қызмет көрсету станциясы қыз-
меттің мынадай түрлерін жүзеге асырады:
• техникалық қызмет көрсету (ТО-1, ТО-2);
• автобустарды авто жуу, доңғалақтарды шешу, орнату –
доңғалақтарды жуу– монтаждау/бұзу – қайта борттау –каме-
ралы доңғалақтарды – камерасыз шиналарды жөндеу – ескі
шиналарды іске жарату – балансирлеу – басқылау – доңға-
лақтарға азот толтыру, газ жабдықтарын жөндеу .
Конструкциясында ГБЖ бар автобустарда газ кемуінің дабыл
жүйелері осы жүйелердің жұмыс қабілетіне тексеру жүргізеді .
Техникалық жөндеу операциялары алдын ала бақылаумен
орындалады, ол үшін компьютерлер мен олардың бағдар-
ламалық қамтамасыз етулерін қолданумен диагностикалық
жабдықтар орнатылады . Диагностиканың бұл түрі сыну неме-
се бас тарту себептерін анықтайды және оларды анағұрлым
тиімді жою тәсілдерін белгілейді . Бұдан басқа, қозғалыс қа-
уіпсіздігі үшін автобусты жөндеуден тәуелсіз газ жабдығының
жай-күйіне тексеру жүргізу . Элемент бойынша диагностикалау
кезінде агрегаттардың, Тораптардың және жүйелердің нақты
бұзылушылықтары, олардың орындары, сипаттары мен себеп-
тері анықталады . Жұмыс постысы автобусқа техникалық қыз-
мет көрсету және жөндеу бойынша негізгі жұмыстарды орын-
дауға арналған . Жұмыс постысы, өзінің жайғастырылуы және
жабдықтары бойынша ол орындауға арналған орындалатын
Достарыңызбен бөлісу: |