Шпаргалка по биологии для казахских школ на ент 2012

Тіршіліктегі аз қозғалу-Жүрек бұлшық еті нашар жетіледі,Сүйектің дұрыс орналасуы ауытқиды

Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі-Популяциялық-түрлік

Тіршіліктің ғаламдық деңгейі-Биосфералық

Тіршіліктің дүниеге келуі:Архей.

Тіршіліктің ең жоғары денгейі аталады:Биосфера.

Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі:Жасушалық

Тіршіліктің зерттеу әдістері:Модельдеу.

Тіршіліктің негізгі бірлік өлшемі:Жасуша

Тіршіліктің негізгі жаратылым деңгейлерінің саны:6.

Тіршіліктің өздігінен жаралу теориясы:Абиогенез.

Тіршіліктің пайда болу кезеңдері:5.

Тіршіліктің ІҮ кезеңінде пайда болғандар-Цианобактериялар.

Тірі ағзалар туралы көп салалы ғылым-Биология

Тірі ағзаның барлық қызметін атқаратын жасуша қайсысында:Қарапайымдыларда

Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты-сыртқы және ішкі температураға

Тірі ағзалар дамуының қай сатысын онтогенездге жатқызуға болады:Зигота,бөлшектені,бластула,гаструла

Тірі ағзалар жиынтығы жер бетінде құрайды:ғаламшар биомассасын

Тірі ағзалар мен биологиялық әрекеттерді адамның мақсатына сай өндірісте қолдану-Биотехнология.

Тірі ағзалар туралы көп салалы ғылым:биология

Тірі ағзаларда тіршілік етеді:Паразиттер

Тірі ағзалардың барлығына тән қасиет:Жасушадан тұрады

Тірі ағзалардың біртіндеп көтерілу ұғымын енгізген ғалым:Ж.Б.Ламарк

Тірі ағзалардың даму сатыларының қайсысы-онтогенезге жатады:зигота, бөлшектену, бластула, гаструла, органогенез.

Тірі ағзалардың қоршаған тіршілік ортасымен өзара әсерінің заңдылықтарын зерттейтін ғылым:Экология

Тірі ағзалардың онтогенездік даму сатылары:зигота, бөлшектену, бластула, гаструла, органогенез.

Тірі ағзалардың ортақ белгілері:Тыныс алады,қоректенеді,өседі,дамиды,көбейеді

Тірі ағзалардың өз ата тектерінен ерекшеленетін ортақ қасиеті:Өзгергіштік

Тірі ағзалардың өзара әсерлесуі және өлі табиғатқа ықпал жасауын қамтитын факторлар:биотикалық

Тірі ағзалардың сыртқы ортаға шығарған химиялық элементтерді жинақтау:концентрациялық қызмет

Тірі ағзалардың сыртқы ортаның физикалық және химиялық өзгерістеріне әрекеті:қозу

Тірі ағзалардың тарихи даму және жетілдіру үдерісі:Эволюция

Тірі ағзаның барлық түсінің,пішінінің(су түбінде тіршілік ететін камбала,скат балықтары)қоршаған ортаға бейімделе өзгеруін қай эволюциялық өзгеріс типіне жатқызуға болады:Биологиялық прогресс

Тірі ағзаның ортақ белгісі-Денесі жасушадан тұрады

Тірі денеге жатады-Өсімдік

Тірі жасушалардан тұратын саңылаулар – жасымықшалар ағаш сабағының ... орналасқан-Тоз қабатта

Тірі жүйелер эволюциясының дамуының ең жоғары сатысы:Адам

Тірі жүйелердің сыртқы және ішкі әсерге жауап қайтара алу қасиеті-Тітіркенгіштік

Тірі заттың негізгі белгілеріне жатпайды:Өзін-өзі өндіруге бейімділігі

Тірі материя жаралымының ең төмен деңгейі-Молекулалық

Тірі материяның даму және өмір сүрі заңдылықтарын зерттейтін ғылымға жатпайды-Химия

Тірі материяның химиялық құрамы түрдің мына өлшеміне жатады:Физиологиялық-биохимиялық

Тірі организмдер биологиясын, оның тіршілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы-Биоэкология

Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:Биосфера.

Тірі организмдердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым-Палеонтология

Тірі организмдердің тіршілік ортасына жеке бейімделуі:Идиоадаптация

Тірі табиғат өлшемі «түр» - деген ағылшын ботанигі:Джон Рей

Тірі табиғат факторлары,яғни тірі ағзалардың өзара әсерлесуі және олардың өлі табиғатқа ықпал жасауы қалай аталатынын белгілеңіз:Биотикалық фактор

Тірі табиғат:Өсімдіктер,жануарлар,саңырауқұлақтар,бактериялар,адасдар

Тірі табиғатты ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:Ч.Дарвин

Тірі табиғатты жүйелеуде аса зор еңбек сіңірген-К.Линней

Тірі,бір-бірімен тығыз жанасып жататын жасушалар:Өң жасушалары

Тіс сауытының сыртын қаптайтын зат-Кіреуке

Тіссіз немесе мұртты киттер немен қоректенеді:Майда су жәндіктері,әсіресе шаяндармен

Тістері жақ сүйектеріндегі ұяларға орналасқан жануарлар:құстар

Тісті зерттейтін ғылым:Стоматология.

Тісті киттердің тіс құрылысы және олар қандай қызмет атқарады:Тістері біркелкі конус тәрізді,қорегін ұстауға ғана көмектеседі

Тісті киттердің тістерінің саны:150-ден артық

Тістің ең мықты берік заты:Кіреуке(эмаль)

Тістің қызылиектен шығып тұратын бөлігі:Тіс сауыты

Тістің ұлпасы дегеніміз -қан тамырлары мен жүйке тамырлары бар іші қуыс,борпылдақ ұлпа.

Тістің үстіңгі қабатын қаптайтын зат:кіреуке

Тістің ішкі бөлігі-Борпылдақ ұлпа.

Тітіркендіргішке дереу әсер етіп,сәл тиіп кетсең болғаны қауырсын тәрізді күрделі жапырақтарының жапырақшалары бір-бірімен қабысып төмен қарай салбырай қалатын құбылыс қандай өсімдікке тән:Ұялшақ мимоза

Уйректің аталығы:кежек

Уланған адамға беретін ең алғашқы көмек-асқазанды тазарту

Уланудың белгілері-Іш өту.

Улы болсада дәрілік мақсатқа қолданылатын,лалагүлдер тұқымдасына жататын өсімдік:Қарғакөз,інжугүл

Улы өсімдік:Кәдімгі меңдуана

Улы өсімдік-қара меңдуананың жемісі:Қауашақ

Улы өсімдіктердің әсіресе қай мүшесі қауіпті?Әсіресе жас балалар қандай жағдайда уланады:Тұқымын

Улы саңырауқұлақ: Шыбынжұт

Улы химикаттар арқылы зиянды бунақденеліліерді құртуға болмайды,себебі:Зиянды бунақденелілердің популяциясының бір бөлігі-улы затқа төзімді

Улы,шағатын, күйдіретін жәндіктердің реңдерінің түрлі-түсті болуы бейімделушіліктің қай түріне жататының белгілеңіз:Сақтандырушы рең

Ультракүлгін сәуленің әсерінен адам ағзасында түзіледі-D дәрумені

Усасыр жапырақ ........өсімдік-Тең споралы.

Уылдырық шашу дегеніміз не:Балықтардың көбеюі кезіндегі күрделі инстингті мінез-қылығы

Уылдырықтау - бұл:балықтардың көбею кезіндегі күрделі инстинкті мінез-қылығы

Ұзақ жасаушыларды зерттейтін ғылым-Геронтология

Ұзақ күндік өсімдік:Сарысояу

Ұзақ уақыт бойы ареалдың белгілі бір бөлігінде тіршілік етіп,өз алдына дербес генетикалық жүйе құратын,еркін шағылысып,өсімтал ұрпақ беретін түр даралары:популяция

Ұзарған өркенде орналасқан бүршік:Өсу бүршігі

Ұзын жіңішке күрделі масақ қай өсімдікте:Жатаған бидайықта

Ұзын сүйектер:жілік сүйектері

Ұзындығы 25см іші қуыс бұлшықетті мүше:Өңеш

Ұйқы ауруының қоздырғышы-Трипаносома.

Ұйқы безі бөлетін гормондардың қызметі-Көмірсу алмасуын реттейді

Ұйқы безі бөлетін инсулин:Қанға бөлінеді

Ұйқы безі қандай гормон бөледі:Инсулин

Ұйқы безі өзегі ашылады:ұлтабарға

Ұйқы безі өзегінің ашылуы:Он екі елі ішекке.

Ұйқы безі сөлінің ферменті қандай ортада t0-370C әсер етеді:Сілтілік ортада

Ұйқы безінен бөлінетін гормон:Инсулин

Ұйқы безінің жұмысы бұзыла адам қандай ауруға ұшырайды:Қант диабеті

Ұйқы безінің қызметі-Инсулин мен асқорыту сөлін бөлу.

Ұйқы безінің өзегі қайда ашылады:Он екі елі ішекке

Ұйқы мен сергектікті реттейтін орталық:ми көпіршесінде

Ұйқы ревлексін зерттеген ғалым-И.П.Павлов

Ұйқы, ногана ауруын таратушы қан сорыш шыбын:Цеце.

Ұйқының бұзылуының кең тараған түрі:Ұйқысыздық

Ұқсас жұп хромосомалардың сәйкес бөліктерінің өзара айқасуы-Кроссинговер

Ұқсас қызмет атқаратын, бірақ шығу тегі басқа мүшелер:Аналогиялық.

Ұлдардың жасөспірімдік шағы қай жасында:12-13 жасында

Ұлдың екінші реттік жыныс белгілерінің дамуына жатады:Мұрты өсіп, дауысы жуандап, бойы өседі.

Ұлпалары өзара 6 топқа бөлінетін ұлпа-Эпителий

Ұлпаның оттекті қабылдауын күшейтетін гормон-Адреналин

Ұлпасының құрылымдық және қызметтік бірлігі-миофибрилладан тұрады:Бұлшықет

Ұлу жүрегінің бөлімдері-2.

Ұлу көмірқышқыл газын мына мүшесі арқылы сыртқа шығарады:Тыныс саңылауы арқылы

Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше-Бауыр.

Ұлудың аузының орналасқан жері:бастың астыңғы жағында

Ұлудың газ алмасу процесі жүретін мүшесі:қан тамырлары

Ұлудың жүрегі:Екі бөлім

Ұлудың зәр шығару мүшесі:Бүйрек

Ұлудың қанайналым жүйесі:ашық

Ұлудың тыныс алу мүшесі:Шапанша қалтасы.

Ұлудың шапаншасының атқаратын қызметі:Тұлғаны қорғау

Ұлулардың асқорыту жүйесіндегі ерекше без-Бауыр.

Сорғышты ұлулар:Сегізаяқ.

Ұлулардың қозғалу мүшесі-Аяқ

Ұлулардың тіршілік етуі:теңізде, тұщы суларда, құрлықта, ауада

Ұрпағына қамқорлық жасайтын балық:тікенекті кекіре

Ұрпағына қамқорлық жасауы жақсы жетілген балықтар:Аз ұрпақтарымен ерекшеленетіндер

Ұрпақта неше түрлі фенотиптерді күтуге болады:Үшеу

Ұрпақтарын тірі туатын жорғалаушы:Сұржылан

Ұршықсап(аяқсыз)кесірткенің жыланнан айырмашылығы неде:қозғалып тұратын бұлыңғыр қабақтары дамыған(жыпықтау жарғағы)

Ұрық жапырақшалары пайда болатын саты:гаструла

Ұрық жапырақшасының қай қабатынан зәр шығару жүйесі пайда болады:Энтодермада

Ұрық жапырақшылары пайда болатын саты:гаструла

Ұрық жасушаларында хромосомалардың жиынтығы қанша болады:2n

Ұрық қоректік заттарды төмендегідей күйде пайдаланады:еріген

Ұрық неден пайда болады:Зиготадан

Ұрық тамыршасынан пайда болған тамырды атайды:Негізгі тамыр

Ұрықтағы май қоры ...... жұмсалады-Өнуге.

Ұрықтан өскіннің дамуы:Тұқымның өнуі

Ұрықтан өсіп шығатын тамыр-Негізгі тамыр

Ұрықтанбаған жұмыртқа жасушадан жаңа аналық ағзаның дамуы Партеногенез

Ұрықтанған жасуша аталады:Зигота

Ұрықтанған жасушадан жас гидраның пайда болуы:Бөліну

Ұрықтанған жұмыртқа жасушадан пайда болады:Ұрық

Ұрықтанған жұмыртқа жасушасында:46 хромосом,оның 23-анасының хромосомы,23-атасының хромосомы

Ұрықтанған жұмыртқа жатыр түтігін бойлап жылжып,бөлінеді де.көп жасушалы ұрыққа айналады,ол неше күнде жатыр қуысына түседі:6-7 күнде

Ұрықтанған орталық жасушадан пайда болады:Эндосперм

Ұрықтанған тұқымбастамадан дамиды:Тұқым

Ұрықтанғаннан кейін тұқымбастамадан не түзіледі:Зигота

Ұрықтану дегеніміз:Аналық жыныс жасушасы мен аталық жыныс жасушасының қосылуы

Ұрықтану дегеніміз:аталық пен аналық жыныс жасушаларының қосылуы

Ұрықтанудан кейін түйіннен ... пайда болады:Жеміс

Ұрықты соққы мен шудан сақтайтын қандай қабықша:Көпіршік түзетін мөлдір қабықша

Ұрықтың алғашқы төрт айға дейінгі дамуы:Ұрықтық

Ұрықтың ана ағзасымен байланысын қамтамасыз ететін мүше:Ұрықжолдас

Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты:энтодерма

Ұрықтың гаструла сатысының сыртқы қабаты:Эктодерма

Ұрықтың даму кезінде эктодерма мен энтодерма аралығынан аралық жасушалы қабат:Мезодерма.

Ұрықтың даму сатысын зерттеумен байланысты:Эмбриологиялық дәлел

Ұрықтың дамуы– 280 күн

Ұрықтың дамуын зерттейтін ғылым:Эмбриология

Ұрықтың дамуындағы екі қатар жасушадын тұратын сатысы:Гаструла

Ұрықтың қоректеніп,тыныс алуы не арқылы болады:Жатырдың сілемейлі қабықшасы арқылы

Ұрықтың құрылысы:Тамырша,сабақша,бүршікше

Ұрықтың төрт айдан кейінгі дамуы:Шараналық

Ұрықтың үш қабатты даму сатысы:Гаструла

Ұрықтың, жас нәрестенің дұрыс дамуына себеп-В2

Ұсақ ағзаларды алғаш ашқан голландиялық ғалым:Антон Левенгук

Ұсақ жәндіктерді, балық шабақтарын т.б.қорек ететін жыртқыш жәндік-Актиния.

Ұсақ тірі ағзаларды зерттеді:Микробиология

Ұсақ шаянтәрізділердің су қоймаларындағы атқаратын рөлі:Балық шабақтарына қорек болады

Ұстаның жұмысын көрінбесе де анықтау:Есту мүшесі

Ұша алмайтын, бірақ құрлықта өте жылдам жүгіретін құс-Түйеқұс

Ұша алмайтын, құрлықта теңселіп әрең қозғалатын құс-Пингвин

Ұшатын кесірткелерден құстардың қандай ерекше белгілері болады:Сүйектері жеңіл,ауамен толған

Ұшатын құстардың қандай бұлшықеті ең ірі,ерекше күшті жетілген:Көкіректегі бұлшықеті

Ұшатын сүтқоректі:Жарғанат

Ұшатын,жүзетін құстардың алдыңғы жағында пайда болған сүйек-Қыртөс

Ұшу қабілетінен айырылған құс:Түйеқұс

Ұшуға бейімделгіштігін жоғалтқан құстар:Түйеқұс.

Ұшында бір буда қылтандары бар денеден бұлтиып шыққан өсінді:параподия

Ұшында түйнек дамып жетілетін ұзын өрмелегіш өркенді не деп атайды:столон

Ұя салмайтын құстар:Көкек

Үй жәндігіне айналған түр:Жібек көбелегі

Үй қоянның арғы тегі -Жабайы інқоян

Үй құстарынан ең алғаш қолға үйретілгені-Қаз

Үй хайуанаттарындағы инбридингтің жағымды жақтары қандай:Ұрпағының гомозиготалық деңгейінің көтерілуі

Үй хайуанаттарындағы инбридингтің теріс,зиянды жақтары қандай:Рецессивті ауруларының көріне бастауы

Үй шыбындары қандай аурулардың тасымалдаушысы:Іш сүзегі,дизентерия

Үйректұмсық мен ехидна қай жерде мекендейді:Австралияда

Үйректің аталығы:Кежек.

Үлкейткіш шынысы бар түтіктің атауы-Тубус (көру түтігі)

Үлкен бөлшекті рибосоманың атқарытн қызметі қандай:Аминқышқылдарын полипептидтік тізбекке біріктіреді

Үлкен қан айналым шеңбері дегеніміз-Сол жақ қарыншадан шығып, бүкіл мүшелерге таралып, оң жақ құлақшаға келу жолы.

Үлкен қан айналыс шеңберінде қан қозғалысының жолы қайдан басталып,қайда құяды:Сол жақ қарыншадан басталып,бүкіл денені аралап,оң жақ жүрекшеге құяды

Үлкен қанайналым шеңбері аяқталатын жүрек бөлігі: Оң жақ құлақша.

Үлкен қанайналым шеңбері басталатын жүрек бөлігі-Сол жақ қарынша.

Үлкен ми сыңарлары құралған-Сұр және ақ заттан

Үлкен ми сыңарларының беті-Сайлы, қатпарлы

Үлкен ми сыңарларының қимыл-қозғалысын реттейтін орталығы:төбе бөлімінде

Үлкен ми сыңарларының қыртысындағы нейрондар саны-14 млрд.

Үлкен ми сыңарларының сыртындағы сұр заттың қыртысындағы нейрондар-14миллиардтан астам

Үлкен таспа ұлуының жүйке жүйесі:Бес жұп

Үлкен тоспа ұлудың жүрегі:екі бөлік

Үлкен тоспа ұлуының зәр шығару мүшесі:бүйрегі

Үнді фикусының тамыры:тіреу тамыр

Үрмебұршақ тұқымының пішіні ұқсайтын мүше-Бүйрек

Үрмебұршақта ұрық қоректенетін қоректік заттар қорының жиналуы:Тұқымжарнақта.

Үрмебұршақтың ең алғаш қай елде өсірді:Оңтүстік Америкада

Үстірт қорығының орналасқан жері-Маңғыстау

Үсік түскенше гүлдейтін алқа тұқымдасындағы біржылдық жабайы шөптесін өсімдік-Қара алқа.

Үш ағзаның селбесуінен құралған өсімдік:Қына

Үш иелі паразит кене -Ит кенесі.

Үш сүйек орналасады-Қарақұс сүйегінде

Үш түбірлі тістер:Үстіңгі азу.

Үшбұрышты жалпақ сүйек:Жауырын.

Үшкірқұрттан сақтану жолына жатпайтыны:тырнақты өсіру

Үшкіртіс жиекті:қозықұйрық

Үшқұлақ күрделі жапырақтылар:Құлпынай

Үштік жүйке нені қоздырады:Шайнау бұлшық етін

Фагоцитоз – ол мынандай процесс-Мембрана арқылы қатты заттарды өтіп, цитоплазмаға түсуі

Фагоцитоз дегеніміз:лейкоциттердің микроорганизмдерді сіңіріп қорытуы

Фагоцитоз құбылысын ғылымға енгізген ғалым: И.И.Мечников

Фагоцитоз процесін ашқан ғалым:И.И.Мечников

Фагоцитоз:мембрана арқылы қатты заттарды өтіп,цитоплазмаға түсуі

Фациолез дегеніміз:қой мен сиырдың бауыр ауруы

Фенотип қандай шағылыстыруда 3:1 формуласы бойынша ажыратылады-Моногибридті толық доминанттылықта

Фермент қандай қызмет атқарады:Жасушадағы биологиялық реакцияларды тездетеді

Ферментердің басқа ақуыздардан айырмашылығы қандай:Химиялық реакциялардың катализаторы

Ферменттер қызмет атқарады-Катализаторлық

Ферменттер табиғаты жағынан:Ақуыздар (нәруыздар)

Ферменттердің басқа ақуыздардан айырмашылығы:химиялық реакциялардың катализаторы

Ферменттердің қатысымен глюкозаның тотыға отырып ыдырауы:Гликолиз

Фибрин – бұл:ерімейтін талшықты ақуыз.

Фибрин түзілу үшін қатысатын ақуыз (нәруыз):Протромбин.

Фибриногеннен фибрин түзілуі үшін қатысатын:тромбоцит және кальций тұзы

Физикалық жұмыс кезінде жылудың теріден сыртқа шығарылу себебі:Тердің булануынан.

Физиология ғылымы нені оқытады:Ағзаның тіршілігін,мүшелердің қызметін

Физиологиялық ертіндінің тең келетіні:Қан плазмасындағы тұздардың концентрациясының құрамына

Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі-Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері.

Флора дегеніміз:Өсімдік түрлерінің жиынтығы.

Фосфопротеидтер:фосфор қышқылының қалдығы бар күрделі нәруыз

Фосфор қышқылының жасушадағы ролі(қызмет)қандай:нулеотидтердің құрамына кіреді

Фотопериодизм дегеніміз:Күн сәулесінің ұзақ түсуіне ағзалардың қайтаратын жауап реакциясы.

Фотопериодизм-дегеніміз:Күн мен түн ұзақтығының ұдайы ауысуына байланысты ағзалардың қайтарытын жауап рекакциясы

Фотопериодизм-дегеніміз:Күн сәулесінің ұзақ түсуіне қайтарытын жауап реакциясы

Фотопериодизм-дегеніміз:Сыртқы ортының табиғи өзгерісіне бейімделу

Фоторецепторлар ненің көмегімен жарық энергиясын электр энергиясына айналдырады:Нейрондар мен фотоэлементтердің

Фотосинтез әрекеті өтеді:Хлоропласта

Фотосинтез және азоттұрақтандыру нәтижесінде газдардың биогендік орын ауыстыруы:газдық қызмет

Фотосинтез кезінде қай қосылыстан бос О2 бөлінеді:Н2О

Фотосинтез кезінде қандай процесс жүреді:Көмірсуларды синтездеу

Фотосинтез құбылысы (процесі) жүретін бактериялар:Цианобактериялар

Фотосинтез процессінде қай байланыс ыдыраған кезде еркін оттегі бөлініп шығады:Су

Фотосинтез процесі барысында заттың ыдырауынан еркін оттегі бөлініп шығады:комплиментарлық

Фотосинтез процесі жүретін жасуша органойды:Хлоропласт.

Фотосинтез процесі кезінде атмосфералық ауаға қай газ бөлінеді:Оттегі

Фотосинтез процесі кезінде қайсысы оттегі көзі болып табылады:Н2О

Фотосинтез процесінің нәтижесінде қандай зат түзіледі:Крахмал

Фотосинтез процесінің нәтижесінде түзілетін зат:глюкоза

Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым-К.А.Тимирязев

Фотосинтездеуші ұлпада орналасқан пластид:Хлоропласт

Фотосинтезді жүзеге асыратын автотрофты өсімдіктер:Түзушілер

Фотосинтездің жарықта және қараңғыда жүретін фазалары бір-бірімен байланысады:Көмірсулардың синтезі

Фотосинтездің жарықта жүретін фазалары:АТФ синтезі,су фотолизі

Фотосинтездің жүруіне байланысты атмосферада жинақталатын:Оттек

Фотосинтездің қай стадиясында алғашқы(бірінші)ретті көмірсу түзіледі:қараңғыда

Фотосинтездің қараңғы фазасында синтезделеді-Моносахарид

ХVIIғ.дың 70ж.ж.объектіні 3есе үлкейтетін микроскоп жасаған:Левенгук

Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

Харди-Вайнберг теңдеуінің қорытындысы келтірілген қандай популяция тепе-теңдікті сақтай алады:Ешқандай сыртқы факторлар келтірмейтін еркін будандастырылатын популяция

Хемосинтез процесін ашқан микробиолог-С.Н.Виноградский

Химия өнеркәсібінде алынған жасанды полимер: полиэтилен.

Хинин, акрихин дәрілерінің емдік қасиеті-Безгек

Хитинді жабынның атқаратын қызметі:Қорғаныш.

Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:Қабықша.

Хламидомонада-қос талшықты, қызыл көзшесі бар.

Хламидомонаданың көбеюі:Жынысты,жыныссыз

Хламидомонаданың қозғалуы-Талшықтары арқылы.

Хлоропластардағы АТФ синтезделуіндегі энергия көзі болып табылатын не:Жарық

Хлоропластардағы АТФ синтезі қандай процеспен байланысты:Фотосинтездің жарық реакциялары

Хлоропластардың ішінде орналасқан ерекше қасиетті құрылымдарды не деп атайды:Граналар

Хлоропластары бар тірі жасушалар тобынан тұрады.Фотосинтездеуші

Хлоропластары көп ұлпа-Фотосинтездеуші ұлпа

Хлоропластың қызметі-Өсімдікке жасыл түс беру

Хорда қандай қызмет атқарады:Тірек қызметі

Хордалыларға тән белгілер:Ішкі қаңқасы бар

Хордалылардың тыныс алу жүйесінің негізгі мүшесі-Өкпе

Хош иісті,тәтті шырын бөледі:Бөліп шығарушы ұлпа

Хризантеманы көбейтуге болады-Қалемшесімен

Хромасомалардың жартылай жиынтығы:гаплоидты

Хромасомалардың құрылысы,мөлшері,көбею мерзімдері,жыныс мүшелері:физиолгоиялық өлшем

Хромасомдық мутацияларға жатпайтынын анықта:полиплоидия

Хроматофор-бұл:Өсімдіктердің жасыл пигменті

Хроматофоры білезік пішінді балдыр:Улотрикс

Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр:Спирогира

Хроматофоры тостаған пішінді балдыр:хламидоманада

Хромопластардың қызметі:Гүл,жеміске қызыл,сары түс беру

Хромосома бөлігінің 1800-қа бұрылып орналасуы:Инверсия

Хромосома терминін алғаш ғылымға енгізген ғалым:Вильгельм Вальдейер

Хромосомаға және гендік жиынтыққа байланысты денелік жасуша қайсысына сәйкес келеді:Зиготаға

Хромосомалар жасушада ... орналасқан:ядрода

Хромосомалардың бар жері:Ядро.

Хромосомалардың жартылай жиынтығы:Гаплоидті

Хромосомалардың қызметі-Тұқым қуалау

Хромосомалардың толық жиынтығы:Диплоидты

Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды-Т.Морган

Хромосомардың құрылысын,саны мен мөлшерін салыстыруға негізделген:Генетикальды дәлел

Хромосома-Тұқым қуалау қасиетін сақтайды

Хромосомдық мутацияларға жатпайтынын аңықтаңыз:Полиплоидия

Хромосомның атқаратын қызметі:Тұқым қуалаушылықтың ақпараты сақталады

ХІХ ғ тірі табиғат-тың эволюциялық теориясының негі-зін қалаған ғалым: Ч. Дарвин

Цианобактерияларға тән қасиетті көрсетіңіз:Фотосинтез құбылысы жүреді

Цианобактериялардың пішіні:Цилиндр,шар

Циста-біржасушалы ағзалардың уақытша формасы:Биологияда циста деп тағы нені атайды:Қолайсыз жағдайлар туғанда түзілетін қорғаныш қабаты

Цистадан шыққан қантышқақ амебасының адам организміне енетін мүшесі:аш ішек

Цистицеркоз ауруының әсерінен:Көз көрмей қалады.

Цитаплазмасында бір үлкен, бір кіші екі ядросы бар жәндік:Кірпікшелілер.

Цитозинге комплементарлы нуклеотид:Гуанин

Цитология ғылымы зерттейді-Жасушаларды

Цитологиялық ғылымының мына ғылыммен байланысы жоқ:Цитогеография

Цитопазмалық тұқым қуалауды зерттеген негізін салған:Корренс пен Баур

Цитоплазма:Іркілдек сұйықтық

Цитоплазмадағы судың мөлшері-80%.

Цитоплазманың қозғалуы әсерінен амебаның денесінде ең алдымен не пайда болады:Іркілдек бүртік.

Цитоплазманың түпнегізі:Гиалоплазма

Цитоплазма-Іркілдек сұйықтық

Ч.Дарвин ..:эволюцияның қозғаушы күшін ашты.

Ч.Дарвин бойынша тіршіліктің негізгі қозғаушы күші:Тіршілік үшін күрес және тұқым қуалаушылық негізіндегі табиғи сұрыпталу.

Ч.Дарвин қолдан сұрыптаудың қай формасын шығарды:Климаттық

Ч.Дарвинге дейінгі органикалық дүниенің дамуы туралы ғылыми теорияның негізін салушы ғалым:Ж.Б.Ламарк

Ч.Дарвиннің эволюцияның негізгі қозғаушы күштеріне жатпайтынын белгіле:тіркес тұқым қуалау

Четвериков:эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді

Шабақтың балық дернәсілінен айрымашылығы:Дене формасында

Шайнау және бет -қимыл бұлшық еттеріне жатады:Бас бұлшық еттері

Шала піскен еттен, балықтан жұғатын паразит-сиыр цепені

Шала піскен және қуырылмаған ет пен балық арқылы жұғатын аурулар-ішқұрт ауруы.

Шала пісірілген және шала қуырылған финкасы бар еттен жұғатын ауру:Финноз

Шала түрленіп дамитын бунақдене:шегіртке,ақпа,инелік,дәуіт,бұзаубас,қандала,бит

Шала түрленіп даму сатысы:Жұмыртқа-дернәсіл-имаго

Шала түрленіп даму сатысының саны:3.

Шала түрленіп дамығанда,бунақденелілер мына сатылардан өтеді:Жұмыртқа-дернәсіл-ересек бунақденелі

Шалқанды себу керек -Ерте көктемде

Шамалы қозғалмалы сүйектер:омыртқа

Шанның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны: екі-екіден

Шаңжапырақ қандай мүшелерден тұрады:Жапырақ,тамырсабақ.тамыр,сабақтан

Шаңжапырақ тәрізділердің жер бетінде кеңінен таралу кезеңі:девон

Шаңжапырақтың мүшелері:жапырақ,тамырсабақ,қысқарған сабақтан

Шаңқая түскен жарықтың көзге әсері-рецепторларды тітіркендіреді.

Шапанша(мантия)дегеніміз-ұлудың:Тұлғаны қаптаушысы

Шар тәрізді,іші қуыс ұрық:бластула