Сәулет, қала құрылысы және құрылыс

ҚР ЕЖ 1.03-106-2012 
 
 
32 
«Жүк  көтеруші  крандарын  орнату  және  қауіпсіз  қолдану  бойынша  өндірістік  қауіпсіздік 
талаптарымен» сай келтірілуі тиіс. 
Арқандау  сызбалары  жасақталмаған  жүктің  орнын  ауыстыру  қатысуында  және 
крандармен  жұмысты  қауіпсіз  орындау  үшін  жауапты  тұлғаның  басшылығында 
орындалуы тиіс. 
7.2.8 Көлік құралдарына жүктерді орнату (салу) жүкті тасымалдау және жүкті түсіру 
барысында тұрақты қалпын қамтамасыз етуі тиіс. 
7.2.9 Жүктеу-жүкті  түсіру  жұмыстарының  өндірісі  жерлерінде  және  жүк  көтеретін 
машиналарының  жұмыстары  аумағында  осы  жұмыстарға  тікелей  қатысы  жоқ 
тұлғаларының болуына тыйым салынады. 
Жүктердің  қирауы  және  құлауы  мүмкін  аймақтарында  адамдардың  бар  болуына 
және көлік құралдарының қозғалуына тыйым салынады.  
7.2.10 Автомобильдердің  жүргізушілеріне,  олардың  келісімімен,  бір  жүк  орнының 
20кг  аспайтын  салмағымен  —  ерлер  үшін  және  10 кг  аспайтын  салмағымен  —  әйелдер 
үшін,  арнайы  дайындық  талап  етілетін  жұмыстарын  санамағанда  жүктерін  жүктеу  және 
түсіру бойынша жұмыстарды орындауға рұқсат етіледі. 
7.2.11 Автомобиль  шанағының  және  платформаның  еденнің  тиіс  біркелкі  биіктігі 
жағдайларында басқыштарды қолдану. 
7.2.12 Панельдерді,  блоктарды  және  басқа  жинамалы  темірбетон  құрылымдарын 
жүктемес  және  жүкті  түсірмес  бұрын  монтаждық  ілгектер  тексерілуі,  ерітіндіден немесе 
бетоннан тазартылуы және қажет болған жағдайда құрылымдарды зақымдаусыз түзуленуі 
тиіс. 
7.2.13 Өткізілген  медициналық  тексеру  нәтижелері  бойынша  қарастырылған  қауіпті 
және  аса  қауіпті  жүктерді  жүктеу  (жүкті  түсіру)  бойынша  жұмыстарды  орындауға 
жіберілген  жұмыскерлер  «Қазақстан  Республикасының  Еңбек  кодексінің»  және 
ҚР ҚН 1.03-05  талаптарымен  сәйкес  кейінгі  аттестациямен  еңбек  қауіпсіздігі  бойынша 
арнайы  оқудан  өтулері  тиіс,  сонымен  қатар,  «Жарақат  алған  тұлғаларға  алғашқы 
медициналық  жәрдем  көрсету  бойынша  әдістемелік  нұсқаулар»  сәйкес  дәрігерге  дейінгі 
алғашқы жәрдемді көрсету тәсілдерін білуі және қолдана білуі тиіс. 
7.2.14 Қауіпті  жүктермен  жүктеу-жүкті  түсіру  жұмыстарын  орындау  барысында 
жұмыстардың  басталуына  дейін  мақсатты  нұсқауды  өткізу  қажет.  Нұсқаулық 
бағдарламасына  қауіпті  жүктердің  қасиеттері  туралы  мәліметтер,  олармен  жұмыс  істеу 
ережелері, дәрігерге дейінгі алғашқы жәрдемді көрсету шаралары ендірілуі тиіс. 
7.2.15 Қауіпті әрекеттер немесе зиянды өндірістік ықпалдар жерлерінде жұмыстарды 
орындаудың  наряд-рұқсаты  бойынша  қауіпті  жүктерді  жүктеу-жүкті  түсіру  жұмыстары 
ҚР ҚН 1.03-05 талаптарымен сәйкес орындалуы тиіс. 
7.2.16 Қауіпті  жүктерді  жүктеу-жүкті  түсіру  жұмыстарын  және  орнын  ауыстыруды 
жүк  жіберушінің  нұсқаулармен  сәйкес  қауіптілік  деңгейі  туралы  мәліметтері  бар  болған 
жағдайда  және  жүкке  сәйкес  қауіпсіздік  шараларын  сақтаған  жағдайда  арнайы  бөлінген 
жерлерде орындау қажет. 
7.2.17 Ыдыстың  белгіленген  тәртіпте  бекітілген  нормативтік-техникалық  құжаттама 
талаптарымен  сәйкессіздігін,  ыдыстың  жарамсыздығын  анықтаған  жағдайда,  сонымен 
қатар,  ондағы  таңбалау  және  ескертуші  жазулар  жоқ  болған  жағдайда  қауіпті  жүктерді 
жүктеу-жүкті түсіру жұмыстарды орындауға рұқсат етілмейді. 

ҚР ЕЖ 1.03-106-2012 
 
 
33
 
7.2.18 Сусымалы,  ұсақ  және  қауіпті  материалдарымен  жүктеу-жүкті  түсіру 
операциялары механизацияның құралдарын қолданумен және орындалатын жұмыстардың 
сипатына сәйкес жеке қорғаныс құралдарын қолданумен орындалуы тиіс. 
Ұсақ материалдармен (цемент,  ізбес және т.б.) жүктеу-жүкті түсіру  операцияларын 
материалдың температурасы 40°С аспайтын жағдайда қолмен орындауға рұқсат етіледі.  
7.2.19 Автомобильде орнатылған және автомобиль қозғалтқышымен іске қосылатын 
жетегі  бар  сорап  көмегімен  жасалатын  құю  және  ағызу  әрекеттерін  санамағанда  қауіпті 
жүкті  автомобильге  жүктеу  және  оны  автомобильден  түсіру  тек  сөндірілген  қозғалтқыш 
барысында  орындалуы  тиіс.  Бұл  жағдайда  жүргізуші  сорапты  басқару  орнында  болуы 
тиіс. 
7.2.20 Жүк  көтергіш  кранды  қолданумен  жүктеу-жүкті  түсіру  жұмыстарының 
өндірісі  барысында  қауіпсіздікті  қамтамасыз  ету  үшін  оның  иесі  және  жұмыстарды 
атқарушы ұйым келесі талаптарды орындаулары тиіс: 
- жұмыс өндірісінің орнында  жұмыстардың  орындауына  қатысы жоқ тұлғаларының 
болуына рұқсат етілмейді; 
- адамдардың  автомашина  шанағында  немесе  кабинасында  болуы  барысында  жүкті 
автомашинаға түсіруге, сонымен қатар, жүкті көтеруге рұқсат етілмейді. 
Автомашиналарды  және  жартылай  вагондарды  тұрақты  жүктеу  және  түсіру 
жерлерінде  стационарлық  эстакадалар  немесе  арқандаушылар  үшін  аспалы  алаңдар 
жабдықталуы тиіс. 
Ілмегі  бар  крандармен  жартылай  вагондарды  жүктеу  және  одан  жүкті  түсіру 
технологиясы бойынша, кран иесімен бекітілген және сәйкес нұсқауларымен және жүкті 
жіберішунің  нұсқауларымен  сәйкес  орындалуы  тиіс,  жүктердің  орнын  алмастыру 
барысында арқандаушылардың болуы орындары,  сонымен қатар, олардың эстакадаларда 
және аспалы алаңдарда қауіпсіз шығу мүмкіндігі анықталуы тиіс. 
Жүктің  орнын  алмастыру  барысында  жартылай  вагондарда  адамдардың  болуына 
рұқсат етілмейді. 
7.2.21 Жүктердің такелаждық жұмыстары немесе арқандауы  арнайы оқудан, білімін 
тексеруден  өткен  және  осы  жұмыстардың  өндірісі  құқығына  куәлігі  бар  тұлғаларымен 
орындалуы тиіс. 
7.2.22 Жүк көтергіш машиналарының жүкті ілгекке ілу және бекіту (арқандау) үшін 
арқандаушылар  тағайындалуы  тиіс.  Арқандаушылар  ретінде  «Жүк  көтеруші  крандарын 
орнату  және  қауіпсіз  қолдану  бойынша  өндірістік  қауіпсіздік  талапарымен»  сәйкес 
арқандаушы  кәсібі  бойынша  оқытылған  басқа  жұмысшылар  (такелаждаушылар, 
орнатушылар және т.с.с.) жіберілуі мүмкін. 
7.2.23 Жүктеу-жүкті  түсіру  жұмыстарын  орындау  барысында  тұрақсыз  күйінде 
орналасқан жүкті арқандауға рұқсат етілмейді, сонымен қатар, көтерілген жүкте арқандау 
құрылғыларының элементтерінің ережелерін түзету, жүк арқандарын қисық орналастыру 
барысында жүкті созуға рұқсат етілмейді. 
7.2.24 Жүктер  қозғалатын  едендер  және  платформалар  тегіс  болуы  тиіс  және  ешбір 
саңылаулары,  шұңқырлары,  толтырылған  аспақтары,  үрпиіп  тұрған  шегелері  болмауы 
тиіс. 
Жүктерді қозғалту үшін өту жерлерінің өлшемдері жүктердің орнын алмастыру үшін 
бос орынды қамтамасыз етуі тиіс.