сурет - Жылу электр станциясының технологиялық сұлбасы

1 – көмiр тиелген темiр жол платформалары; 2 – көмiр қоймасы; 3 – мазут қоймасы;

4 – мазут тасымалдайтын құбыр; 5 – көмiр тасымалдайтын конвейер; 6 – көмiр бункерi; 7 – көмiр ұнтақтайтын диiрмен; 8 – бу генераторы; 9 – қыздырылған бу құбырлары; 10 – бу турбинасы; 11 – электр генераторы; 12 – трансформатор; 13 – турбинаның конденсаторы; 14 – конденсат насосы; 15 – деаэратор; 16 – қоректендiру насосы; 17 – бу генератордың шлак шұғыры; 18 – ауа жылытқыш; 19 – ауа үрлейтiн вентилятор; 20 – түтiн газ тазалағыш (электр фильтрі); 21 – түтiн газ сорғыш; 22 – градирня (су салқындатқыш); 23 – айналым су насосы; 24 – тазаланған қосымша өзен суы.

Табиғи газ және мазут жағатын жылу электрстанциясында отын дайындау шаруашылығы жеңілденеді, өйткені көмір қоймасы, ұсатқыштар бөлімі, конвейерлер мен диірмендері болмайды.

Қатты отын жағатын жылу электрстанцияларында отынның күлі бу генераторларынан екі түрде шығады: ошақ астынан шлак түрінде, ал газтазалағыш фильтрден (20) тозаң-күл түрінде. Сумен аралас шлак пен күл сұйық түрінде каналмен (21) багерлі сорғыларға (22) жеткізіледі. Багерлі сорғылармен суға араласқан шлак пен күл құбырлар арқылы күл қоймасына тасымалданады.

            3 сурет - Жылу электрстанциясының технологиялық сұлбасы

Газтазалағыш фильтрден соң газ түтін-газ сорғышпен (23) мұржа (24) арқылы ауаға жіберіледі. Бу генераторынан шыққан бу қыздырылған бу құбырымен (25) турбинаның жоғары қысымды цилиндріне (26а) жіберіледі. Жоғары қысымды цилиндрден шыққан бу салқын бу желісімен (27) қайта қыздыруға жіберіледі. Бу генераторының қайта қыздыратын қыздырғышынан (28)  шыққан бу қайта қыздырылған бу құбырымен (27а) турбинаның орта қысымды цилиндрінен (26δ) соң төменгі кысымды цилиндріне (26в) өтіп, конденсаторға түседі (29). Конденсатордан конденсат бірінші сатылы сорғымен (30) су тазартқыш қондырғыға (31) жіберіледі де, одан соң екінші сатылы сорғымен (32) төмен қысымды жылытқыштардан (33) өтіп, деаэраторға (34) құйылады. Деаэраторда су буланып, одан О₂ және СО₂ газдары айырылып шығады. Газдардан айырылған қоректік су, қоректендіру сорғысымен (35), жоғары қысымды жылытқыштар (36) арқылы бу генераторының экономайзеріне (37) жіберіледі, осымен бутурбиналық цикл тұйықталады.

Жылу электрстанциясының бутурбиналық қондырғылары тұрақты жұмыс істеуі үшін су дайындағыш және техникалық сумен қамтамасыздандырушы қондырғылар қажет. Су дайындағыш қондырғылар арқылы су мен будың циклдегі шығындары қайтарылады. Қайтарылатын су химиялық су тазартқыш фильтрлерінде (38) дайындалады, тазаланған су багінен (39) турбина конденсаторына жіберіледі. Турбина конденсаторына салқындатқыш су беруге техникалық сумен қамтамасыздандыру қондырғы қажет. Салқындатқыш су, сорғымен (40) конденсатордың құбыршаларынан өтіп, су салқындатқыш градирняға (41) түсіп салқындаған соң қайтадан сорғыға (40) барады. Осындай айналымды салқындатқыш жүйе негізінде жылу электрорталығында пайдаланылады. Қуаты жоғары жылу электрстанцияларында қоймалы су салқындатқыш техникалық сумен қамтамасыздандыру жүйелері қолданылады.

Электр энергиясы бу турбинасынан айналатын электргенераторында (42) өндіріледі. Электр тоғы күшейту трансформаторынан (43) ашық тарату шиналары (44) арқылы электр жүйесіне жіберіледі. Жылу электрстанциясының өзқажетті электрэнергиясы ішкі трансформатор (45) арқылы өзқажетті шиналарынан (46) алынады.

Сонымен, жылу электрстанциясының технологиялық сұлбасы өзара байланысты отын, су мен бу, ауа мен түтін-газ, күл мен шлак, су дайындау, техникалық сумен қамтамасыздандыру жүйелерінен тұрады. Жылу электрстанциясының өнімді істеуі осы жүйелердің үйлесіп істеуіне байланысты.