Тәжіктің халық ертегілері. /Ауд. М. Модиева. - Алматы, 1956.
Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. — Алматы, 1999.
Күмісбаев Ө. Иран әдебиетінің тарихы // Күмісбаев Ө. -Алматы, 2001.
2.Интернациональное и национальное в литературах Востока. Москва, 1972.
История литератур народов Средней Азии и Казахстана. Москва, I960.
Шәлекенов У.Х., Шәлекенов М.У. Әлем халықтарының этнологиясы. - Алматы, 2002.
История мировой литературы в 9 томах.
№3 семинар. Иран-тәжік әдебиетінің дәуірленуі.
Семинар мазмұны:
Б.з.д. екінші мыңжылдықтағы Евразия кеңістігіндегі (Гиндукуштан Еділге және Оралдан Парсы шығанағына дсйін) иран тайпаларының мәдениеті. Орта Азиядагы Шығыс ирандары (қазіргі Ауғанстанның Гиндукуш үстіртінің біраз бөлігі). Шығыс ирандарының басым орналасқан жерлері. Ферғана, Хорезм, Согда, Бактрия, Памир, Хорасан.
Батыс ирандары: Месопотамия, Жсрорта теңізі, Миди, Фарс. Гаттар" ("Жыр жырлау") - он жеті мүнәжат дүғаларының жинағынан тұратын "Авестаның" көне бір бөлігі. Қасиетті кітап "Авеста" — ежелгі иран жазба ескерткіштерінің озық үлгісі, оның бірнеше бөлімдерден тұратыны.
Геродот, Ктесия және т.б. антикалық авторлардың жазбаларындағы ежелгі ирандардың, оның осіресе көшпелілерінің салт-санасы туралы (атап айтқанда, скифтердің) мәліметтер. "Гаттар" (жыр жырлау) мүнәжат дүғаларының жинағы). Авторы — ежелгі иран дінінің негізін салушы Заратуштра (немесе грекшс бсрілуінде Зороастру).
Б.з.д. мыңжылдықтың бірінші ғасырларындагы отырықшы, бақташылық, жер өңдеу жұмыстарының қалыптасуы. Көшпелі және отырықшы мәдениет.
Заратуштра есіміне қатысты бақсылық, арбау, абыздық әнұрандар, шешендік өнер дәстүрлерінің қалыптасуы. Абыздар орындайтын кейбір жазбаға түсірілген Гат жанрының ерекшеліктері, тұрмыс-салт, мінез-құлық дағдылары. Гат шығар-маларындағы образдардың табиғаттағы, қоғамдагы қарама-қарсы күштерді бейнелеуі. Жердегі "Заттық әлем" және руханилық әлем туралы Заратуштраның шақырулары. Гат мазмұнындағы отырықшылық, бақташылық, байлыққа кенелу, басқарудағы әділдік туралы. Гат түйіні - төрт түлік малды қырып-жоюға қарсылық. Гаттардағы үш топ (отырықшы, бақташы — жер иеленушілер, көшпелі-тонаушылар, өздері дүрыс санаған ауытқушылар). Өгіз рухының мүнәжаты. Заратуштраның үш қисыны: ой — сөз — іс. Заратуштраның гаттардағы екі қызметі. Гатгардың жанрлық бөліністері.
Әдебиеттер:
Тәжіктің халық ертегілері. /Ауд. М. Модиева. - Алматы, 1956.
Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. — Алматы, 1999.
Күмісбаев Ө. Иран әдебиетінің тарихы // Күмісбаев Ө. -Алматы, 2001.
2.Интернациональное и национальное в литературах Востока. Москва, 1972.
История литератур народов Средней Азии и Казахстана. Москва, I960.
Шәлекенов У.Х., Шәлекенов М.У. Әлем халықтарының этнологиясы. - Алматы, 2002.
История мировой литературы в 9 томах.
№3 ОЖСӨЖ мазмұны: Хафиз (лақап аты, шын аты-жөні – Шамсиддин Мұхаммед) – парсы ақыны.
№3 СӨЖ мазмұны: Хафиз поэзиясының шығыстық әдебиетке тигізген ықпалы
Әдебиеттер:
Тәжік жазушыларының әңгімелері / Қүраст. С.Омаров. — Алматы, 1964.
Аминов А. Жанр рубаи и советская лирико-философская поэзия, Душанбе, 1986.
Бердібаев Р. Гүлстанның бұлбұлдары. Алматы, 1974.
Күмісбаев Ө. Абай және Шығыс. - Алматы. ҚазМУ. - 1995.
Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. — Алматы, 1999.
Күмісбаев Ө. Иран әдебиетінің тарихы // Күмісбаев Ө. -Алматы, 2001.
2.Интернациональное и национальное в литературах Востока. Москва, 1972.
Сөз зергерлері. Алматы, 1966.
Шәлекенов У.Х., Шәлекенов М.У. Әлем халықтарының этнологиясы. - Алматы, 2002.
История мировой литературы в 9 томах.
Кумисбаев У. Казахская поэзия и Восток. — Алматы, 1999.
4-апта
1 кредит сағат
№ 4 дәріс. Тақырыбы: ҮНДІ ӘДЕБИЕТІ
Дәрістің мазмұны :
Ежелгі үнді әдебиеті — қазіргі Пәкстан, Бангладеш халықтарына ортақ ұлттық мұра. Ведалар.
Әдебиеттер:
Индия ертегілері / Ауд. Ш. Сулейменов, Р. Рүстембекова, Ф. Дінисламов. Алматы, 1958.
Тебегенов Т. Үнді әдебиеті // Тебегенов Т. Шетел әдебиеттері тарихы. Алматы, 1996.
История мировой литературы в 9 томах.
Шәлекенов У. X., Шәлекенов М. У. Әлем халықтарының этнологиясы. — Алматы, 2002.
Әлем халықтарының ертегілері: 2 томдық / Ауд. Е.Әбілмәжінов. — Алматы, 1992.
История мировой литературы в 9 томах.
№4 семинар. Көне үнді әдебиеті ескерткіштері.
Семинар мазмұны:
Б. з. I мыңжылдығындағы ежелгі үнді әдебиетіндегі драмалық, лирикалық поэзияның, прозаның дамуы. Жаңа үнді тіліндегі әдебиетке көне әдеби үлгілердің әсері. Б. з. д. III мыңжылдықтағы Инд жазығындағы арий, дравидий, мунд атты тайпалар мен халықтар араласуыныц әдебиеттері. Ежелгі үнді әдебиеті — қазіргі Пәкстан, Бангладеш халықтарына ортақ ұлттық мұра. Ежелгі үнді әдебиетіндегі тайпалық тілдср. Веда тілі — ритуалдық әнұрандар тілі; Санскрит, пали - буддистер тілі; джайндар - пракриттер /артхамагадхи, шаурасени, махарашпри/ және апабхраншу /діни қауымдастық/ тілі.
Ежелгі үнді әдебиетіндегі поэзия мен проза арасындағы айырманың аздығы. Кез келген тақырыптың - діни, ғылыми, ертегілік, эпикалық, тарихи — бәрінің де өлеңмен де, прозалық түрде де жазыла бергені. Пәлсапа, дәрігерлік, грамматика, астрономия, сәулет туралы бәрі де өлеңмен жазылған. Ежелгі үнділік романның нақыш-өрнек қолөнері араласқан поэзия түрінде де жазылғаны.
Веда әдебиеті "веда" — сөзі — "білім", "нақты, жоғары қасиетті білім" ұғымдарын береді. "Ригведа" — веда әдебиеті /әнұрандары ведасы/ негізін құрайды /"риг" сөзі "әнұран" ұғымын береді/. "Самаведа" — салтанатты өлең айту ведасы ("саман - әуен"). "Яджурведа" — құрбандық нақылдарыныц ведасы (яджус — "құрбан", "құрбандық" формуласы). "Атхарваведа" — дуалау, арбау ведасы (атхарван — "арбау", магиялық формула).
1. Б.з.д. бірінші ғасыриидагы санскрит әдебиеті. Әдеби эпостың, драманың, лириканың өкілдері. Ашвагхоши II ғ., Бхасы /III-IV ғғ./ және Халы /IІІ-IV ғғ./. Ведалар мен эпостағы лирикалық тармақтар, оқиға баяндаушы эпизодтар мсн диалогтар, өлеңдер мен сезімдік көңіл-күйлік сипаттаулар.
Ежелгі үнді драмасы. Жоғары тәңірі Брахмага драманы жасау туралы жазылған "Натьяшастра" /"Драма ғылымы"/ атты тұңғыш санскриттік трактат. Трактаттагы Брахманың театр өнерін жерге жібергені туралы. "Натьяшастрада" оның негіздерін жазғаны туралы аныздың айтылатыны.
2. Б. з. д. IV—VIII ғ. Санскрит әдебиеті. Үнділік орта ғасырдағы Гуптар әулеті билеген империя. Әдебиет пен өнердің дамуы. Буддизм мен джайнизмді брахмандық діни бағыттың түпкілікті жеңуі.
Әдебиеттер:
Индия ертегілері / Ауд. Ш. Сулейменов, Р. Рүстембекова, Ф. Дінисламов. Алматы, 1958.
Тебегенов Т. Үнді әдебиеті // Тебегенов Т. Шетел әдебиеттері тарихы. Алматы, 1996.
История мировой литературы в 9 томах.
Шәлекенов У. X., Шәлекенов М. У. Әлем халықтарының этнологиясы. — Алматы, 2002.
Әлем халықтарының ертегілері: 2 томдық / Ауд. Е.Әбілмәжінов. — Алматы, 1992.
История мировой литературы в 9 томах.
Достарыңызбен бөлісу: |
