"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі



жүктеу 15,82 Kb.
Дата28.02.2022
өлшемі15,82 Kb.
#37658
Гуны


"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі

Еуропада ғұндар империясы үстемдік жүргізіп тұрғанда (5 ғасырда) , 5-6 ғасырда Орта Азия, Ауғанстан, Пәкстан, Солтүстік және Батыс Үндістан, Шығыс Түркістанның бір бөлігінде пайда болған жауынгер көшпелі тайпалардың мемлекеттік бірлестігі.

Ақ ғұндардың этникалық тегін көптеген зерттеушілер шығыс иран тайпаларына жатқызады. Саяси орталығы алғашында Балх (Тохарстан) болды, кейін Пайкентке көшірілді. Мемлекеттік құрамында түрлі этникалық топтар, соның ішінде түркі тайпалары болды.



5 ғасырдың басында Сасани әулетімен күресте Ақ ғұндар жеңіске жетті. 484 жылдан бастап бірнеше ондаған жылдар қатарынан ирандықтар Ақ ғұндарға салық төлеп тұрған. Ақ ғұндар үстемдігі орнаған жерлерде олардың мәдениетінің іздері қалды. Ғұндардың мәдени орталықтары болған қалалар түгел зерттелген жоқ. Археологтар Ташкент қаласы түбіндегі Топыраққала, Варахшадағы сарай орнын (Бұхара қаласынан 35 километр жерде) қазған. Ақ ғұндар мәдениетінен қалған археологиялық ескерткіштер олардың этник. құрамынан онша көп мәлімет бере алмайды. Ғұндардың түркі тілдес болғаны анық, алайда мемлекеттік құрамында жергілікті иран халықтары басым болғандықтан өскелең парсы мәдениеті мен тілінің әсері көп болған. Сол кездегі Византия тарихшысы Прокопий Кесарскийдің естеліктеріне қарағанда, Ақ ғұндардың бір бөлігі егіншілікпен, енді бірі дәстүрлі мал шаруашылықпен айналысқан. Гурган, Балх, Самарқан т.б. қалалар арқылы Византия және Шығыс елдерімен сауда қатынасын жасаған. Ақ ғұндар мемлекеті Үнді, Сасани және түркі билеушілерінің қысымымен 530 жылы Үндістанда, 560 жылдары Орта Азия мен Ауғанстанда біржолата ыдырап кеткен. 6 ғасырдың 2-жартысында Түрік қағандығы мен Ақ ғұндар арасындағы қақтығыстар жиілей түсті. 563—567 жылдары Түрік қағаны Истеми Иранмен одақ құрып, Ақ ғұндар мемлекетін талқандады. Ақ ғұндардың иран мәдениетін қабылдаған бөлігі кейін ауған халқын құрады. Ал, түрік мәдениетінде қалғандары Сыр бойындағы Оғыз мемлекетінің құрамына енді.
жүктеу 15,82 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау