Семинар 15 сағат Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) 30сағат СӨЖ 30 сағат

 

48

31.Əдеби тіліміздің даму кезеңдері. Бұл жөніндегі көзқарастар.  

32..Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс  түркі  тілдерінің 

ескерткіштері:   

33. «Кодекс Куманикустың тілі:   

34.Қазақ даласындағы «кітаби» əдебиеттің шығуы, таралуы, мазмұны, оның тілі 

- «кітаби тіл» туралы мағлұмат.   

35.ХҮ-ХҮІІ ғасырлардығы қазақ əдеби  тілі. 

36.ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы  қазақ тілін танытатын үлгілер:  

37. Халықтың сөйлеу тілі негізіндегі;  

38. Жазба əдеби тілі дəстүріндегі нұсқалар.    

39.А.Байтұрсынов  пен  М.Дулатовтың  «Қазақ»,  «Қазақстан»,«Дұрыстық  жол», 

«Серке» 

тəрізді 

газеттер 

мен 

«Айқап», 

«Абай» 

журналдары.     

Публицистикалық стильдің жан-жақты дамуы.  

 

9.  Реферат,  Курстық жұмыстар тақырыптары 

 

Реферат тақырыптары: 

Халық ауыз əдебиеті нұсқаларындағы көне түркі элементтері мен оғыз, қарлұқ 

тілдерінің элементтері (лексикасы мен грамматикасы).  

Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс  түркі  тілдерінің 

ескерткіштері:   

«Кодекс Куманикустың тілі:  

Қыпшақ тілдері  

Қараханидтер түріктерінің тілі;  

Хоризм түріктерінің тілі;  

Шағатай 

түріктерінің 

тіліндегі 

ескерткіштер. 

Олардың 

фонетикалық, 

лексикалық жəне грамматикалық сипаты. 

Қазақ əдеби тілі лексикасының нормалану процесі   

Қазақ тілі тарихын дəуірлеу.    

 

  Əдебиеттер тізімі:  

1.Сыздық Р. Абай жəне қазақтың ұлттық əдеби тілі. Алматы, 2004 ж. 

2.Исаев С. Қазақ əдеби тілінің тарихы. Алматы, 1989,1996 ж ж. 

3.Қалиев  Ғ,Боранбаев  Г.  Қазақ    əдеби  тілінің  тарихы.  Практикалық  курс. 

Алматы, 2001 ж. 

4.Мұхамбет-Кəрім  Х.  Диалектология  мен  қазақ  əдеби  тіл  тарихы  мəселелері. 

Алматы, 2001 ж. 

Қосымша əдебиеттер: 

5.Айдаров Ғ, Құрышжанов Ə, Томанов М. Көне түркі жазба ескерткіштері тілі. 

Алматы, 1970 ж. 

6.Аманжолов С.А. Вопросы диаклектологии и истории казахского языка. Алма-

Ата, 1959, 1997 ж. 

7.Аманжолов С.А. Вопросы диаклектологии и истории казахского языка. Алма-

Ата, 1959, 1997 ж. 

8.Əуезов М. Қазақтың əдеби тілі туралы. //Əдебиет жəне искусство. 1951, № 4. 

 

49

9.Балақаев М, Сыздықов Р, Жанпейісов Е Қазақ əдеби тілінің тарихы. Алматы, 

1968 ж. 

10.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөнінде зерттеулер. Алматы, 1966 ж. 

11.Жұбанов Е. Қазақтың  ауызекі көркем тілі. Алматы, 1996 ж. 

12.Жанпейісов  Е,  М.Əуезовтің  «Абай  жолы»  эпопеясының  тілі.  Алматы,  1976 

ж. 

13.ХХ ғасырдағы қазақ əдеби тілі. Астана: Елорда 2000 ж. 

14.Ибатов А. ХІҮ ғасырдағы хандар жарлықтарының тілі. Алматы, 1997 ж. 

15.Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998 ж. 

16..ХХ ғасырдағы қазақ əдеби тілі. Астана: Елорда 2000 ж. 

17.Ибатов А. ХІҮ ғасырдағы хандар жарлықтарының тілі. Алматы, 1997 ж. 

18.Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998 ж. 

19.  Ысқақов  А.Абай  жəне  қазақтың  əдеби  тілі.  //  Абай  тілі  сөздегі.  Алматы, 

1968 ж. 

 

 Баяндамалар, рефераттар, өздік жұмыстарды жазуда қойылатын 

техникалық талаптар 

 

1.  Бақылау  жұмыстары  мен  өздік  жұмыстарының  сыртқы  бетін  толтыру 

үлгісі 

Жұмыс  көлемі    –  20  беттен  кем  емес.  Параметрлері:  шрифт  TNR,  12  кегль, 

полуторный  интервал,  сілтемелер  бет  бойынша,  нумерация  бет  соңында 

ортасында. 

Əдебиеттер  тізімі  –  жұмыс  соңында.  Құрылымдық  компоненттері:  мазмұны, 

кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, əдебиеттер тізімі 

2. «Кіріспе» 

«Кіріспе»  бақылау  жұмысының  жалпы  сипаттамасын,  көтеретін  мəселелерді, 

мақсаттары  мен  міндеттерін  қамту  керек  (көлемі  –  0,5  –  1,5  бет).  Бұл  бөлімде 

жұмыстың  жаңалығы,  өзектілігі,  негізгі  бөлімде  айтылатын  ойдың  ұшығы, 

қарастырылатын  мəселелер,  негізгі  сүйенген  əдебиеттер  туралы  мағлұматтар 

қарастырылу керек. 

3. Негізгі бөлім 

Негізгі бөлімде кіріспеде берілген мақсаттар мен міндеттер орындалу тиіс 

4. «Қорытынды» 

Қорытынды  жұмыста  жалпы  жұмысқа  баға  беріледі,  негізгі  бөлімдегі  ой 

қорытындыланады. Қорытынды көлемі  0,5 – 1 бет. 

11.Студенттің  оқу  жетістіктерін  бақылау  жəне  бағалау  материалдары 

(бақылау  тапсырмалары,  тесттік  тапсырма,  өзін-өзі  даярлау  сұрақтар 

тізімі, емтихандық билеттер жəне т.б.) 

            

      Емтиханға дайындалатын сұрақтар: 

 

1.ХҮІІІғ. мен ХІХ ғ. І-жартысы аралығындағы қазақ əдеби тілі. 

2.Қараханидтер түріктерінің тілі.  

3.Хоризм түріктерінің тілі.  

 

50

4.Шағатай  түріктерінің  тіліндегі  ескерткіштер.  Олардың  фонетикалық, 

лексикалық жəне грамматикалық сипаты. 

5.ХХғ. 20-жылдарынан бергі  Кеңес дəуіріндегі  қазақ əдеби тілі.  

6.ХІХ ғ. ІІ-жартысы мен ХХ ғ. 20 жылдары  аралығындағы қазақ əдеби тілі. 

7.ХІХ ғ. 2 жартысындағы қазақ əдеби тілі. 

8.Қазақстанда оқу-білімнің кеңірек таралуына жағдайлар жасалуы.  

9.Қазіргі қазақ əдеби тілін қалыптастырудың алғашқы лабораториясы қазақтың 

бай ауыз əдебиеті  

10.ХХ ғ. басындағы қазақ əдеби тілі.     

11.Əдеби тіліміздің көркем шығарма жəне публицистикалық  стильдермен қоса, 

12.бұл жылдары ғылыми стильдің даралануы.        

13.Ауыз    əдебиеті  үлгілерінің  тілін          жанрлық  классификациясына  қарай 

айырып көрсету.                                

14.Ауыз  əдебиетінің лексикалық, морфологиялық сипаттамасы, 

15.Кеңсе іс-қағаздары стилінің пайда болуы  

16.Халық  ауыз  əдебиеті  нұсқаларындағы  көне  түркі  элементтері  мен  оғыз, 

қарлұқ тілдері элементтері (лексикасы мен грамматикасы). 

17.Алғашқы  оқулықтар  мен    оқу  құралының,  əдістемелік  жəне  ғылыми 

еңбектерінің тілі.  

18.Қазақ  əдеби  тілі  дамытуда  Ы.Алтынсаринның  орны.  Ыбырай  Алтынсарин 

қара сөзінің тілі жəне оның поэзиядағы сөз тігісі.    

19.Қазақ  тілі  тарихын  дəуірге  бөлу  принциптері,  əдеби  тіліміздің  даму 

кезеңдері. Бұл жөніндегі көзқарастар.     

20.Өткен ғасырдың 2 жартысында күн тəртібіне қойылған қазақ жазуы (əліпби) 

мəселесі.  

21.Қазақ əдеби тілі лексикасының нормалану процесі.   

22.20-30  жылдардағы  тіл,  əліпби,  орфографиялық  саласында  жүргізілген 

реформалар  

23.1940 жылғы орыс графикасына негізделген жазу жүйесін қабылдау. 

24.Жаңа стильдік тармақтардың пайда болуы.  

25.Ж.  Аймауытов,  М.Жұмабаев,  Шəкəрім,  М.Дулатов,  А.Байтұрсынов, 

Б.Майлин, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, М.Əуезов, С.Мұқановтың т.б. прозалық, 

драмалық 

жəне 

поэзиялық 

шығармаларының, 

публицистикалық  

туындыларының лексикасы  

26.Қазақтың тілінің жасалып, қалыптасқан кезі.     

27.ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы қазақ əдеби тілін танытатын үлгілер: 

28.20-30 жылдардағы тіл, əліпби, орфографиялық   реформалар.    

Қазақ  əдеби  тілінің  жалпы  кеңес  заманындағы    нормаларының  (қалыптасу) 

мəселесі.           

29.Қазақ поэзиясы тілінің   дамуы.  

30.ХҮІІІғ. мен ХІХ ғ. І-жартысы аралығындағы қазақ əдеби тілі. 

31.Ақындар мектебінің əдеби тілі дамуындағы ролі.  

32.Дулат ақын тіліндегі жазба əдеби тілге тəн белгілер. 

Шал, Көтеш, Досқожа, Ақтамберді, Тəтіғара, Үмбетей, Бұқар т.б шығармалары 

тілінің  лексикасы,  морфологиялық  сипаты;  сөз  тіркесу  амалдары,  көркемдеу 

тəсілдері. 

 

51

33.Қазақстан – тəуелсіз мемлекет. Қазақ тілі – мемлекет тіл. Қазақ əдеби тілінің 

кең қолданысы, жаңа сапалық дамуы. 

34.ХІХ 

ғасырдағы 

қазақ 

хандарының, 

старшиналарының 

əр 

алуан 

эпостолярлық құжаттарының тілі.    

35.Кеңсе іс-қағаздары стилінің пайда болуы.   

36.ХІХ ғ. ІІ-жартысы мен ХХ ғ. 20 жылдары  аралығындағы қазақ əдеби тілі 

37.ХІХ ғ. 2 жартысындағы қазақ əдеби тілі.   

38.Қазақ тілінде алғашқы мерзімді баспасөздің шығуы: «Түркістан уалаятының 

газеті»,  «Дала  уалаятының  газеті»,  «Торғай  газеті»,  «Ауыл  шаруашылық 

листосі».      

 

12.Электронды  кітапхана  –  курс  тақырыбы  бойынша  электрондық 

оқулықтар,  сілтемелер  электронды  кітапхана  сайтында.  Ақпараттарды 

Интернеттен алады. 

- 

http://www.rmeb.kr

 

- 

http://www.iis.ru/el-bib

 

- 

www. sdu.edu.kz 

- 

www. studentochka.kz 

- 

www.kazakh.ru

 

 

 

13. 

Оқытушылармен  байланыс  орнату  құралдары  (электронная 

почта, телеконференции(форум), чат) 

– 

zuhra_82@inbox.ru

  

– 

luna2505@mail.ru

  

– 

saya__86@mail.ru

 

– 

platon.wksu.kz  

– 

www.wksu.kz

 

– 

7.  Пəн бойынша электронды оқулықтар тізімі: 

– 

 1. А.С.Қыдыршаев. Шешендіктану. Электронды оқулық. 

– 

 2. Ұ.Р.Ержанова. Құрмалас сөйлем. Электронды оқулық.  

 

. Студенттер білімін тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары Web-сайтта 

 

1-7 аптада өткен материалдар бойынша сұрақтар: 

1.ХҮІІІғ. мен ХІХ ғ. І-жартысы аралығындағы қазақ əдеби тілі. 

2.Қараханидтер түріктерінің тілі.  

3.Хоризм түріктерінің тілі.  

4.Шағатай  түріктерінің  тіліндегі  ескерткіштер.  Олардың  фонетикалық, 

лексикалық жəне грамматикалық сипаты. 

5.ХХғ. 20-жылдарынан бергі  Кеңес дəуіріндегі  қазақ əдеби тілі.  

6.ХІХ ғ. ІІ-жартысы мен ХХ ғ. 20 жылдары  аралығындағы қазақ əдеби тілі. 

7.ХІХ ғ. 2 жартысындағы қазақ əдеби тілі. 

8.Қазақстанда оқу-білімнің кеңірек таралуына жағдайлар жасалуы.  

9.Қазіргі қазақ əдеби тілін қалыптастырудың алғашқы лабораториясы қазақтың 

бай ауыз əдебиеті  

 

52

10.ХХ ғ. басындағы қазақ əдеби тілі.     

11.Əдеби тіліміздің көркем шығарма жəне публицистикалық  стильдермен қоса, 

12.бұл жылдары ғылыми стильдің даралануы.        

13.Ауыз    əдебиеті  үлгілерінің  тілін          жанрлық  классификациясына  қарай 

айырып көрсету.                                

14.Ауыз  əдебиетінің лексикалық, морфологиялық сипаттамасы, 

15.Кеңсе іс-қағаздары стилінің пайда болуы  

16.Халық  ауыз  əдебиеті  нұсқаларындағы  көне  түркі  элементтері  мен  оғыз, 

қарлұқ тілдері элементтері (лексикасы мен грамматикасы). 

17.Алғашқы  оқулықтар  мен    оқу  құралының,  əдістемелік  жəне  ғылыми 

еңбектерінің тілі.  

18.Қазақ  əдеби  тілі  дамытуда  Ы.Алтынсаринның  орны.  Ыбырай  Алтынсарин 

қара сөзінің тілі жəне оның поэзиядағы сөз тігісі.    

19.Қазақ  тілі  тарихын  дəуірге  бөлу  принциптері,  əдеби  тіліміздің  даму 

кезеңдері. Бұл жөніндегі көзқарастар.     

20.Өткен ғасырдың 2 жартысында күн тəртібіне қойылған қазақ жазуы (əліпби) 

мəселесі.  

21.Қазақ əдеби тілі лексикасының нормалану процесі.   

22.20-30  жылдардағы  тіл,  əліпби,  орфографиялық  саласында  жүргізілген 

реформалар  

23.1940 жылғы орыс графикасына негізделген жазу жүйесін қабылдау. 

24.Жаңа стильдік тармақтардың пайда болуы.  

25.Ж.  Аймауытов,  М.Жұмабаев,  Шəкəрім,  М.Дулатов,  А.Байтұрсынов, 

Б.Майлин, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, М.Əуезов, С.Мұқановтың т.б. прозалық, 

драмалық 

жəне 

поэзиялық 

шығармаларының, 

публицистикалық  

туындыларының лексикасы  

26.Қазақтың тілінің жасалып, қалыптасқан кезі.     

27.ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы қазақ əдеби тілін танытатын үлгілер: 

28.20-30 жылдардағы тіл, əліпби, орфографиялық   реформалар.    

Қазақ  əдеби  тілінің  жалпы  кеңес  заманындағы    нормаларының  (қалыптасу) 

мəселесі.           

29.Қазақ поэзиясы тілінің   дамуы.  

30.ХҮІІІғ. мен ХІХ ғ. І-жартысы аралығындағы қазақ əдеби тілі. 

31.Ақындар мектебінің əдеби тілі дамуындағы ролі.  

32.Дулат ақын тіліндегі жазба əдеби тілге тəн белгілер. 

Шал, Көтеш, Досқожа, Ақтамберді, Тəтіғара, Үмбетей, Бұқар т.б шығармалары 

тілінің  лексикасы,  морфологиялық  сипаты;  сөз  тіркесу  амалдары,  көркемдеу 

тəсілдері. 

33.Қазақстан – тəуелсіз мемлекет. Қазақ тілі – мемлекет тіл. Қазақ əдеби тілінің 

кең қолданысы, жаңа сапалық дамуы. 

34.ХІХ 

ғасырдағы 

қазақ 

хандарының, 

старшиналарының 

əр 

алуан 

эпостолярлық құжаттарының тілі.    

35.Кеңсе іс-қағаздары стилінің пайда болуы.   

36.ХІХ ғ. ІІ-жартысы мен ХХ ғ. 20 жылдары  аралығындағы қазақ əдеби тілі 

37.ХІХ ғ. 2 жартысындағы қазақ əдеби тілі.   

 

53

38.Қазақ тілінде алғашқы мерзімді баспасөздің шығуы: «Түркістан уалаятының 

газеті»,  «Дала  уалаятының  газеті»,  «Торғай  газеті»,  «Ауыл  шаруашылық 

листосі».      

8-15 аптада өткен материалдар бойынша сұрақтар:  

1. «Қазақ əдеби тілінің тарихы» пəнінің зерттеу  обьектілері, мақсат-міндеттері,   

зерттеу əдістері. 

2. Əдеби тілдің нормалық белгілері, түрлері.                                      

3. Əдеби тіл  жəне   көркем əдебиет тілі, функционалдық стильдер.     

4.Қазақ əдеби тілі дамытуда Ы.Алтынсаринның орны.   

5.Əдеби тіл  жəне   көркем əдебиет тілі, функционалдық стильдер. 

6.Əдеби  тіл    мен  ауызекі  сөйлеу  тілінің  өзара  байланысы.  Сөйлеу  тіліне  тəн 

ерекшеліктер.  Сөздердің  сөйлеу  тіліндегі  синтаксистік,  морфологиялық  жəне 

фонетикалық өзгешеліктері. 

7.Əдеби тілдегі сөздік қор мен ауызекі сөйлеу тіліне тəн сөз байлығы.  

8.Сөздердің  сөйлеу  тіліндегі  синтаксистік,  морфологиялық  жəне  фонетикалық 

өзгешеліктері. 

9.  Əдеби  тілдегі  сөздік  қор  мен  ауызекі  сөйлеу  тіліне  тəн  сөз  байлығының  бір 

еместігі.  

10.Ежелгі  түркі  тілдері  ескерткіштері  (Орхон-Енесей  жазу  нұсқалары)  мен 

ұйғыр жазу ескерткіштерінің тілі. 

11.  Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс  түркі  тілдерінің 

ескерткіштері:   

12. Қазақ əдеби тілінің тарихи негіздері мен даму кезеңдері. 

13.. Қазақ халқы – ежелгі түркі тайпалардың ұрпағы.  

14.Өткен ғасырдың 2 жартысында күн тəртібіне қойылған қазақ жазуы (əліпби) 

мəселесі.  

15.Қазіргі  қазақ  əдеби  тілін  қалыптастырудың  алғашқы  лабораториясы  - 

қазақтың бай ауыз əдебиеті.  

16  Ауыз    əдебиеті  үлгілерінің  тілін,      олардың  пайда  болу  дəуірлеріне  қарай 

бөліп сипаттау;    

17 Олардың жанрлық классификациясына қарай бөлінуі;   

18  Ауыз    əдебиетінің  лексикалық,  морфологиялық  сипаттамасы,  көркемдеу 

тəсілдері,  сөз  тіркестіру  амалдары;  проза  бөліктерінде  сөздердің  сөйлем 

ішіндегі орын тəртібі, құрамалас сөйлемдердің берілуі т.б.  

19.  Халық  ауыз  əдебиеті  нұсқаларындағы  көне  түркі  элементтері  мен  оғыз, 

қарлұқ тілдерінің элементтері (лексикасы мен грамматикасы).  

20.  Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс  түркі  тілдерінің 

ескерткіштері:   

21. «Кодекс Куманикустың тілі:  

22. Қыпшақ тілдері (мамлюк қыпшақтарының тілі; армян қыпшақтарының тілі; 

Қожа Ахмет Иассауыдің «Хикмет» өлеңдер жинағының тілі, оның қазақ тіліне 

қатысты; шығыс түркі ескерткіштері;  

23.Қараханидтер түріктерінің тілі;  

24.Хоризм түріктерінің тілі;  

25.Шағатай  түріктерінің  тіліндегі  ескерткіштер.  Олардың  фонетикалық, 

лексикалық жəне грамматикалық сипаты. 

 

54

26.Қазақ əдеби тілі лексикасының нормалану процесі   

27.Қазақ тілі тарихын дəуірлеу.    

28.Қазақ  халқының  ұлттық  кезеңге  дейінгі  əдеби  тілі.  ХҮ-ХІХғ.  екінші 

жартысы;  

29. Қазақ халқының ұлт болып қалыптасқан кезеңіндегі əдеби тілі.  

30.ХІХғ. екінші жартысынан қазіргі кезеңге дейін бөліну принциптері.  

31.Əдеби тіліміздің даму кезеңдері. Бұл жөніндегі көзқарастар.  

32..Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс  түркі  тілдерінің 

ескерткіштері:   

33. «Кодекс Куманикустың тілі:   

34.Қазақ даласындағы «кітаби» əдебиеттің шығуы, таралуы, мазмұны, оның тілі 

- «кітаби тіл» туралы мағлұмат.   

35.ХҮ-ХҮІІ ғасырлардығы қазақ əдеби  тілі. 

36.ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы  қазақ тілін танытатын үлгілер:  

37. Халықтың сөйлеу тілі негізіндегі;  

38. Жазба əдеби тілі дəстүріндегі нұсқалар.    

39.А.Байтұрсынов  пен  М.Дулатовтың  «Қазақ»,  «Қазақстан»,«Дұрыстық  жол», 

«Серке» 

тəрізді 

газеттер 

мен 

«Айқап», 

«Абай» 

журналдары.     

Публицистикалық стильдің жан-жақты дамуы.  

 

 

 

 

 

 

55