Сборник научных материалов студентов и молодых ученых

254 
 
4.  Түбіршіктік  синдромы-  артқы  бойлық  байламаның  орта  тұсы  омыртқа  жасының 
мойын  бөлігінде,  бел  бөлігіне  қарағанда  әлсіздеу.  Түбіршіктік  синдромының  клиникалық 
көрінісінде  омыртқа  жанындағы  бұлшық  еттердің  ширығуымен  қабаттас  мойын  аймағында 
азапты ауырсыну басым білінеді.  Ауырсыну  жөтелгенде,түшкіргенде күшейеді. 3-ші мойын 
түбіршігі қысылғанда ауырсыну синдромы мойын тұсында білінеді.Ауыздағы тамақты жұту 
үшін  қозғалту  қиындайды,  ал  4-ші  мойын  түбіршігінің  қысылуына  байланысты  ауырсыну 
иық аймағының жоғарғы жғында байқалады.  
2. 
Остехондроз-термині 
организмдегі 
шеміршектердің 
қалыпты 
жағдайы 
бұзылып,ескіріп, сүйек тәрізденіп қатайып,қайта қалыптасу үрдісін аңғартады. Остехондроз 
бірінің  үстіне  бірі  орналасқан  стехондроз  бірінің  үстіне  бірі  орналасқан  35  омыртқа 
сүйектерінің  бағанын  құрайды.  Омыртқалардың  арасы  сұйық  өзектен  тұрады,айналасы 
шеміршек  тіндерімен  бекітілген  омыртқааралық  дөңгелектер  бекітілген.  Дөңгелектер 
қозғасыл кезінде амортизатор рөлін атқарады және шамадан тыс ауыр зат көтергенде немесе 
құлағанда салмақтың көп бөлігі осы дөңгелектерге түседі. Соныен қатар, омыртқа сүйегінің 
өзі  де  өзгеріске  ұшырайды,яғни  дөңгелектерге  күш  түсірмеу  үшін  омыртқа  денеінің 
өзінкомпенсаторлық  кеңеюге  әкелетін  ілгек  тәрізді  өсінділер  п.б.  Остехондроз  негізінен 
омыртқа  аралық  дөңгелектердің  қоректенуінің  бұзылысы  салдарынан  болатындықтан, 
көбінесе  зат  алмасуы  бұзылыстарынан  зардап  шегіп  жүрген  адамдарға  жіне  әртүрлі 
гормондық,қан  тамыр  бұзылыстары  бар  адамдарға  тән.  Егер  ешқандай  шара 
қолданылмаса,омыртқа аралық  дөңгелектердің қатая бастаған қырлары,омыртқа бағанының 
шегінен  асып,  жұлыннан  шығатын  жүйке  тамыр  жүйелері  қысылып,тұрақты  түрде 
зақымдана бастайды. 
3.  Тұқым  қуалаушылықтың  маңызы  зор.  Ата-анасынан  баласына  жүріс  тұрысы,дене 
бітімі  берілед.  Кейбір  жағдайларда  омыртқа  бағанына  түсетін  жүктеме  біргелкі  таралмай  , 
омыртқа  аралық  дөңгелектер  зақымданады.    Ауыр,қара  жұмыс  түрлері  де  ауруға  себепші. 
Мектеп оқушылары , студенттер ,ақыл ой-еңбегімен айналысатын адамдардың жұмысы ұзақ 
отыруды  қажет  ететіндіктен,  жұмыс  негізінде  дұрыс  отырмаса  омыртқаларға  үлкен  салмақ 
түседі.  Еңкейіп  тұратын  жағдайларда  омыртқаға  кері  әсер  етіп,  остехондрозының  дамуына 
әкеледі. Жарақаттар ,майда жарақаттар алу. Остехондрозда омыртқа бұзылатындықтан, адам 
жасы ұлғайған сайын қалпына келу қиындайды. 
4. Остехондроздың алдын алып ,оны болғыздау үшін және оның алдын алу, болғызбау 
үшін омырқаға түсетін салмақты реттеу үшін мынадай шарттарды ұстанған дұрыс. 
-  Арқаны әрқашан дұрыс,түзу ұстаңыз. 
-  Ауыр заттар көтермеу,көтерген жағдайда иіліп емес,тізе бүгіп  барып көтеріңіз. 
-  Турникке тартылып ,суда жүзу жаттығулары. 
-  Өзіне өзі массаж жасау 
-  Таңғы гимнастика 
-  Емдеу гимнастикалары 
-  жүзу 
Аурудың  шұғыл  кезеңінде  кенеттен  ауырсыну  пайда  болса,  барлық  емдік  шаралар 
ауырсыну  синдромының  қарқынын  азайтуға  немесе  оны  жоюға  бағытталады.  Зақымданған 
отыртқа бөлігінің қозғалысын шекиеп, мүлде тыныштық  қалпын сақтау керек. Кейін 3-4 күн 
өткенде мөлшері түрде қимылын белсендіруге болады.  
Бірақ  бұл  қимылдар  ауырсынуды  ушықтырмай,дәрігердің  бақылауымен  жүргізілуге 
тиіс. 
Вертеброгендік  цервикалгиямен  ауырғандарға  омыртқаны  бекіту  мақсатында  тері 
немеме  гипстік  жаға  ұсынылады.  Аналгетикалық  әсерлә  препараттардың  арасында  ең  кең 
қолданылатындары-салицилаттар,  пиразолон  туындылары,  қабынуға  қарсы  стериодсыз 
препараттар, сонымен қатар пенталгин,парацетамол, реопирин, баралгин. 
Аурудың шұғыл кезеңінде тұрақты аса қарқынды ауырсыну синдромы болған жағдйда 
құрамына  аналгезиялық  препараттар,  ганглиоблокаторлар,  стероидтық  гормондар, 
транквилизаторлар кіретін қоспаларды венаға тамшылатып жіберген жөн. 

255 
 
Остеохондрозға  арналған  дене  жаттығулары.Назарларыңызға  үстелде  отырып 
жасайтын мынадай жаттығу кешенін ұсынамыз. Қандай қозғалыс болмасын, жаттығу кезінде 
дұрыс  тыныс  алу  өте  маңызды  және  әр  жаттығуды  3-4  рет  қайталап  жасайды.  Жаттығуды 
бірден  омыртқа  мен  белге  салмақ  түсіруден  бастамаған  дұрыс  және  барлық  дене  мүшесіне 
жаттығу  жасау  керек.  Кез  келген  жаттығу  жасау  реті  алдымен  бастан  басталады. Сонымен 
қатар,  бұл  дерттің  негізгі  түріне  мойын  мен  бел-сегізкөзінің  зақымдануы  жататындықтан, 
мойынға жаттығу жасаған дұрыс
.
 
•  Басты көкірекке дейін еңкейтіп, қайта көтеріп басты еңкейтеміз, кейін терең тыныс 
аламыз. 
 
 
•  Басты  түзу  ұстап,  алдымен  оңға  бұрады.  Содан  кейін  солға  қарай  жаймен  бұрады  4 
рет қайталап , қайта келіп терең тыныс алады. 
 
 
 
•   Аяқты  иықпен  бірдей  аралықта  ашып,  тізені  қолмен  ұстайды.  Содан  соң  барынша 
алға қарай еңкейіп, бастапқы қалыпқа келгенде терең тыныс алып демалады. 
•   Қолды  жоғары  қарай  созып,  терең  тыныс  алады  да,  қолды  түсіргенде  бар 
күшімен демді сыртқа шығарады. 
•   Терең  тыныс  алып  иықты  көтереді  де,  бастапқы  қалыпқа  келгенде  демді  сыртқа 
шығарады. 
•   Орындық  арқасына  арқаны  толығымен  тигізіп,  қолмен  басты  ұстайды.  Содан  соң 
терең тыныс алып атрқа қарай шалқаяды да, бастапқы қалыпқа келгенде демді шығарады. 
•   Қолмен  белді  ұстап  жаймен  оңға  қарай  иіледі.  Содан  кейін  солға  қарай  иіледі  де 
бастапқы қалыпқа келгенде терең тыныс алып демалады. 
•   Орамалды  ұзынынан    мойынға  салып,  басымызды  еңкейтіп  орамалды  алдыға  қарай 
тартамыз.