Сайрам аудандық мәслихатының 2014 жылғы 23 желтоқсандағы

№43 кесте

Ауданда орташа айлық жалақы көлемі 2011 жылдан 2014 жылға дейін 20,9% ұлғайған. Жыл сайынғы айлық жалақының өсімі 0,6% -8,0%.

Ең жоғары жалақы мөлшері қаржы саласында, ең төмен – ауыл шаруашылығы саласындағы қызметкерлерде анықталған.
МӘДЕНИЕТ
Ауданда 30 мәдениет ошағы халыққа қызмет көрсетуде: 1 аудандық мәдениет үйі, 3 ауылдық мәдениет үйі, 7 ауылдық клуб, 1 аудандық орталық кітапхана, 1 балалар кітапханасы және 17 ауылдық кітапхана (19 кітапханада 346 917 кітап қоры бар). Аудандық мәдениет үйінде (ән, би, домбыра, вокал және эстрада үйірмелері бар) дайындық жұмыстары жүргізіледі. 11 мәдениет ошағында оқушылар мен студенттер түрлі үйірмелерде айналысады. Аудандағы білім беру саласындағы 71 мектептің ішінде 62 акт залдар және 9 тамашажайлар орналасқан, онда ән, би, мәнерлеп оқу үйірмелері жұмыс жасайды.

Аудан әкімінің 29.01.2015 жылғы №66 қаулысымен 3 ауылдық мәдениет үйі мен 6 ауылдық клуб ауылдық округ әкімдіктерінің балансына өткізілді.

Ауданда 7 ұлттық мәдени орталықтары бар, олар: өзбек, түрік, славян, неміс, күрді, татар-башқұр. Бұл орталықтар өз ұлттары арасында оқушылар мен жастарды ұлттық билері мен салт дәстүріне баулиды. Осы мәдени орталықтар үшін 2011 жылы аудандық мәдениет үйінің жанынан 2 қабатты Достық үйі салынған.

2012-2014 ж.ж.аралығынада мәдениет саласында 2012 жылы өткізілген 88 іс-шара болса, 2013 жылы 90 іс-шара өткізілген, ал 2014 жылы ауданнан 31 елді мекен Шымкент қаласына өтіп, халық саны азайюына байланысты іс-шаралар саны 57 құраған. (№44 кесте)

№44 кесте

Ауданда 13744 шаршы метрлік 60 зал халықтың қолданысында. Оның ішінде: 51 спорт зал білім беру мекемелрінің, 1 спорт зал спорт №3 мектебінің, 4 спорт зал колледждерде, 4 спорт зал кәсіпорындардың қарамағында.

Ауданда №1, №3, №4 балалар мен жасөспірімдер спорт мектептері жұмыс істейді. Спорт мектептерінде шұғылданушылар саны 4110 оқушыны құрайды.

Аудандағы дене шынықтыру және спортпен айналысатын тұрғындар саны 2012 жылы 16,4% - 49496 адам, 2013 жылы 17,0% - 55113 адам, 2014 жылы 18,2% - 43900 адамға жеткен.

Спорттық көрсеткіштер бойынша ауданда 2012-2014 ж.ж. аралығында 3 Халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері, 6 спорт шебері, 9 спорт шеберіне үміткер, 1103 бұқаралық спортшылар дайындалған.

Салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында 2012-2014 ж.ж. аралығында 569 іс-шаралар өткізіп, оған 73,7 мың адам қатысқан. (№45 кесте)

№45 кесте

Тілдерді дамыту және ономастика саласында жоспарланған іс-шаралар »Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасы» аясында жүзеге асырылуда.

2014-2015 оқу жылында 71 білім мекемесі жұмыс істесе, оның шінде 22 мектеп немесе 31,0% мемлекеттік тілде, 2 мектеп немесе 2,8% орыс тілінде, 7 мектеп немесе 9,9% өзбек тілінде, 34 мектеп немесе 47,9% қазақ-өзбек тілдерінде, 3 мектеп немесе 4,2% қазақ-орыс тілдерінде, 3 мектеп немесе 4,2% – қазақ-орыс-өзбек тілдерінде білім береді.

Саладағы негізгі көрсеткіштердің бірі – мемлекеттік, орыс, ағылшын және үш тілді меңгерген ересек тұрғындар. Бұл көрсеткіш жоғары сынып оқушылар есебінен, жергілікті телеарнадан «Тіл үйренейік» телебағдарламасы, аудандық тілдерді оқыту орталығы арқылы жүзеге асырылуда. (№46 кесте)

№46 кесте

2013 жылы аудандық тілдерді оқыту орталығы ашылған. Мұнда қазақ, орыс, ағылшын тілдерін оқыту жүйесі бойынша 2014 жылы оқыған жалпы тіл үйренушілер 286 адамды құраған, олардың ішінен 186 адам сертификат алған. Қалған 100 адам серификатқа ие бола алмаған, себебі: қызметкерлердің сабаққа қатыспауы, жұмысын ауыстыру, шығу, қаза болу.

Атау беру мәселесінде 2016 жылға дейін мораторий жарияланғандықтан, атауын өзгертуді қажет ететін және атауы жоқ көшелер бойынша жұмыстар (ҰОС ардагерлерінің есімін ұсынудан бөлек) уақытша тоқтатылды.

• 
  мектеке дейінгі мекемелерде орынның тапшылығы;
  
• 
  жоғары санаты бар педагогтар үлесінің төмендігі.
  

- қоғамның білім берудің инклюзивті жүйесін болмашы қабылдау

- апатты және ыңғайластырған мектептердің болуы;

- жалпы білім беру мектептерде оқушы орындардың жетіспеушілігі және үш ауысымды мектептердің болуы;

- бір тұрғынға шаққанда білім беруді қаржыландырудың төмен деңгейі;

- жалпы білім беру мектептерінің материалдық-техникалық базасының нашарлығы.

Жастар саясаты:

- жұмысқа мұқтаж жұмыссыз жастардың жұыспен қамту орындарында дер кезінде тіркелмеу;

- сапалы білім алу, жұмысқа орналасу, тұрғын үймен қамтылу.

Денсаулық сақтау:

- балалар және ана өлім-жітімінің жоғары болуы;

- дәрігерлер мен орта буынды медицина қызметкерлерінің жетпеуі;

- денсаулық сақтау мекемелерінде материалдық-техникалық жабдықталуының нашар болуы.

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау:

- өзін-өзі жұмыспен қамту деңгейінің жоғары болуы;

- жоғары білікті мамандардың тапшылығы.

Мәдениет:

-мәдениет нысандарына тартылатын инвестиция көлемінің төмен болуы;

- апатты жағдайдағы мәдениет нысандарының болуы.

Денешынықтыру және спорт:

- материалдық-техникалық базаның және спорттық инфрақұрылымның төмен деңгейі;

- көпшіл және жасөспірімдер спортының босаң дамуы;

- заманауи талаптарға сәйкес келетін спортта ғылыми базасының болмауы;

- білікті мамандардың тапшылығы.

Мемлекеттік тілді дамыту:

-сапалы білім алу, жұмыспен қамту, тұрғын үймен қамту проблемасы

-жұмыссыз жастардың жұмыспен қамту орындарында дер кезінде тіркелмеуі;

- қадрлық, ғылыми және ақпараттық қамтудың төмен деңгейінен жастар саясатын тиімді жүзеге асырудағы қиындықтар
БАҒЫТ: ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ ТӘРТІП
Жалпы ауданда қылмыстың жағдайы бірқалыпты болып отыр. Бұл жағдайда бұрын жыл сайынғы қабылданған құқық бұзушылықтың алдын-алу және қылмыспен күресу туралы аумақтық бағдарламаның әсері деп бағалауға болады.

2014 жылдың қорытындысы бойынша ауданда 1043 қылмыс тіркелген, оның ішінде 94 ауыр, 16 аса ауыр қылмыс. Аудандық көрсеткіштің облыс көрсеткішіне үлесі 3,5% құраған. 2012-2014 ж.ж. аралығында болған қылмыстар 19,0% өскен. Сонымен қатар, ауыр қылмыстар 2012 жылмен салыстырғанда 34,3%, аса ауыр қылмыстар 50,0% төмендеген. (№47 кесте)

№47 кесте

Соңғы жылдары жол апатының негізгі көрсеткіштері өскені байқалған. Жол-көлік оқиғаларының жалпы тіркелген саны және олардың нәтижесінде жарақат алған азаматтар саны төмендеген. Алайда, өліге ұштасқан жол көлік оқиғалар саны өскен (2012 жылы - 228, 2013 жылы-192, 2014 жылы-213).

Жол-көлік оқиғаларының негізгі көрсеткіштері төмендегенімен, олардың ауыр жағдайда аяқталуы жоғары деңгейде қалып отыр.

Облыстық маңызы бар жолдарды кеңейту, қажеті жерлеріне шарбақтар орнату, жол белгілерін қою, ал, жергілікті маңызы бар жолдардың жағдайын қанағаттанарлық деңгейге жеткізу арқылы көрсеткішті жақсартуға болады.

Көлік тәртібінің сақталуы оған қатысушылардың арасында төмен деңгейде, бәрінен бұрын көлік жүргізушілер тарапынан. Жүргізушілер дайындау жүйесін барынша жақсартуды талап етеді.

Қоғамдық жағдайда және қоғамдық қауіпсіздікке әсері бар қоғамдық орындарда орын алған қылмыстардың саны 2012-2014 ж.ж. аралығында төмендегені байқалады. Яғни, 2012 жылы бұл көрсеткіш- 7,7 құраған болса, 2013 жылы - 46,8, 2014 жылы -15,7 құраған.

Тұрмыстық жағдайда орын алған қылмыстарының көпшілігі ішімдікке салындың нәтижесінде орын алуда. Арнайы емдеу-алдын алу мекемелерінің ішімділікке салынған тұлғаларды еріксіз түрде емдеуге толығымен жолдап, қоғамнан уақытша алыстатуға мүмкіндіктер болмай отыр.

Осыған байланысты мектеп полиция инспекторларының санын көбейту қажет. Себебі ауданда олардың саны өте жеткізілісіз (барлығы 5 қызметкер). Аудандағы жалпы 104 оқу орындарында бір полиция инспекторлардан болуы тиіс. Бұл оқушылар арасындағы құқық бұзушылықтың ерте бастан алдын алуда мүмкіндік берер еді.

Аудандағы құқық тәртібінің жағдайына, азаматтарды қорғау жүйесіне, сондай-ақ мемлекеттік және қоғамдық бірлестіктерді қылмыстан қорғауға өзінше орны бар сыртқы және ішкі факторлар бірқатар маңызды жағдай жасауды жалғастыруда.

Жедел жағдайдың қиындыққа соғуының негізгі факторларының бірі ұрлық қылмысы болуда. Жалпықылмыстық қылмыстардың ішінде олардың саны соңғы бірнеше жылдар бойы жартысын құрап келеді. Аудан тұрғындардың негізгі табыс табатын көзі мал болса, оларды ұрлау қылмыстаы бірқалыпты болмай отыр.

Осыған қарамастан ауданымызда ашылу көрсеткіші жоғарлағаны байқалады. Егер, 2012 жылы 81,1% болса, 2013 жылы 75,0%, 2014 жылы 81,8%-ды құраған. Аса ауыр қылмыстардың ашу көрсеткіші келесідей, 2012 жылы – 93,0%, 2013 – 149%, 2014 жылы -129,0% құраған. Яғни біршама төмендеген.

Ішкі істер органдарының жоғарыда аталған іс-шараларды жүзеге асыруы жоспарланған көрсеткіштерге қол жеткізіп, азаматтардың конституциялық құқықтарын қорғап, олардың ішкі істер органдарына сенім арттыруын жоғарылатуға негіз бола алады.