Сабақтың тақырыбы: Тік бұрышты координаталық жазықтық

І. Үй тапсырмасын тексеру:

А(-3;1), В(2;4), С(3;-3), D(-4;-5) К(-2;0), Е(0;3), F(1;4), L(3;0), N(0;-3). Т(1;2)

Сұраққа жауап берген әр оқушы жауап парағына + қойып отырады ,

2 сұраққа жауап берсе 2+

(Санақ басы О нүктесінде қиылысатын өзара перпендикуляр екі координаталық

түзу тік бұрышты координаталар жүйесін құрайды.)

(Тік бұрышты координаталар жүйесі орналасқан жазықтық координаталық

( х-абсцисса және у-ордината )

(Абсциссалар осі мен ординаталар осінің қиылысу нүктесін координаталар басы

деп атайды. О әрпімен белгіленеді. Бұл латынша оrigo- ’’басталу’’ сөзінң бірінші

әрпінен алынған)

(Латын тілінен- қазақша «реттелген» деген сөзінен алынған)

(Координаталар осьтері жазықтықты 4 бөлікке бөледі.Оларды ширектер деп атайды)
(Декарттық координаталар жүйесі деп атайды.Француз философы және математигі Рене Декарттың құрметіне)
ІІІ. «Тарихи мағлұматтар»

Тарихке көз жүгіртейік. Осы тақырып бойынша оқушылар қысқаша мәлімет

дайындап келді.

Сонымен жазықтықтағы нүктенің орнын координаталаы арқылы анықтауға болады.

Мысалы Нұржанның орны қандай? Эльмираның? Еркебұланның? (1;4), (2;2) кімнің орны?Кинотеатрларда (7;24) нені білдіреді?

деген сөздер аталды, олар қай жерде қолданылады? География сабағында? Глобуста бас қаламыз Астана және өз облысымыздың орталығы Өскемен қалаларын көрсетейік, ендік және бойлықтарын анықтайық.

(Астана - 51° солтүстік ендікте; 72° шығыс бойлықта;

Өскемен - 50° солтүстік ендікте; 85° шығыс бойлықта ).

Келесі кезең тест орындау.(Әр оқушының алдында тест тапсырмалары,тақтада слайд

және дұрыс жауабы. Жұппен жұмыс: әр оқушы өз көршісінің жұмысын тексереді, баға қояды)

6+ болса - «5» 3+ болса - «3»

4-5 + болса - «4» 1-2+ болса - «2»

а) екі параллель түзулер

б) абсциссалар осі және ординаталар осі

в) абсциссалар осі және оған параллель түзу

б) бір санмен

в) координаталар басы О нүктесімен

а) б) в)

а) І; б) ІІІ; в) ІV; г) ІІ.

а) (+;-) б) (-;+) в) (-;-) г) (+;+).
V. Практикалық жұмыс. «Жас суретші» (флипчарт)

«Естігенімді ұмытып қаламын, көргенімді

есте сақтаймын, өз істегенімді меңгеремін». Конфуций.
. Берілген нүктелердің координаталарын анықтаңдар.

А(2;4), В(-4;3), С(-3;-5), D(3;-3), Р(2;0), Т(0;5)

М(4;3), N(-3;3), S(2;-2), Т(-4;-3).

А(2;2) пунктінде орналасқан қонақ үйінен шығып, туристер қаланың көрнекті орындарын аралады. Олар орналасқан пунктерінің координаталары мынадай:

В(5;4), С(4;0), D(5;-4), E(2;-2), M(-3;-3), N(-6;0), K(-3;3), Одан кейін қонақ үйіне қайта оралып келді. Туристер жүріп өткен жолын координаталық жазықтықта

салып көрсетіңдер .

Сабақ ұнады ма? Қызық болды ма? Не қызықтырды? Не үйрендіңдер?

Нені тағы үйренгілерің келеді?
Бағалау. (топ жетекшілері баларын айтады)
Үйге тапсырма: Координаталары бойынша сурет салу – шығармашылық жұмыс.

(таратпа материал).

арттыру, математикадан алған білімдерін нығайту, ойлау қабілеттерін

дамыту.

2. Ұйымшылдыққа , топ болып жұмыс жасауға, өздіктерінен іздене

білуге, ой қорытындысын жасай білуге, шапшаңдыққа, жинақылыққа дағдыландыру.

күшіне деген сенімін арттырып, үлкен жетістіктеріне жетуге тәрбиелеу.

2 топқа бөлініп қатысады. Өздері топ басшыларын сайлап, топтың атын, ұранын және

төсбелгі ойлап табады.

Ойын алаңы: магнит тақтада 1-ден 10-ға деінгі сандар, 4 конверт :жасыл, сары, қызыл, көк

Топтың мүшелері бір сан таңдап алады, әр санға сәйкес тапсырма беріледі.

1. 
   Қызыл конверт- «Логика».
   
2. 
   «Өрмекші торы».
   
3. 
   Жасыл конверт- «Математика».
   
4. 
   Лотерея билеті.
   
5. 
   « От ».
   
6. 
   Көк конверт- « 7 жұмбақ ».
   
7. 
   «Алтын сандық ».
   
8. 
   « Қамал ».
   
9. 
   Сары конверт- « Мақал-мәтелдер ».
   
10. 
    «Қара мысық ».
    

«Қара мысық» туссе жолыңыздың болмағаны, ойын кезегі келесі топқа беріледі.

« От » келсе , жинаған ұпайларыңыздың 30 ұпайы күйіп кетеді.

«Лотерея билеті»- керісінше 30 ұпай сыйлыққа беріледі.

«Қамалға» келсеңіз , қиын есепке ие боласыз. Ол арнайы сұрақ болады.

«Алтын сандық» -олжаға кенелеміз. Сыйлық аламыз, ойынды жалғастырамыз.

«Өрмекші торына» туссеңіз, көрермендер сұрағына ие боласыз. Сұрақтың

дұрыс жауабын таппаса, тордан шыға алмайды.

-Уа, халайық, халайық!

Бәріңе жыр салайық

Бүгінгі кеш төрінде

Математика елінде

Математика тілінде

Есеп шешіп жарысып.

ІІ-ж

Шабыт тасып шалқысып

Есеппен ән салысып

Көңілді кеш жасайық.

Ат салысып аянбай

Бар өнерге басайық.

Құрметті аяулы көрермендер,

Білімменен сусындаған жас өреңдер,

Қош келдіңіз бүгінгі ойын-сайысымызға

Бұл күн қалсын мәңгіге есімізде.

ІІ-ж

Шақырамыз екі топты ортаға

Қол соғады көрермендер таңдана.

Сайыскер өнеріңді ортаға сал,

Осы кеште біліміңді сынап ал.

Білмегеніңді осы бүгін біліп ал.

Қазылар орнықтырар әділдікті

Кімдердің жауаптары кәміл шықты?

Білім мен тапқырлықтың жарысында

Жеңіске жетер дейміз нағыз мықты!

(Әділқазылар алқасының мүшелерімен таныстырып өтейік)

Ал, қанеки сайысты біз бастайық

Ұрандарымызды айтып,

Өзімізді таныстырып тастайық.

Ойынды бастайтын команданы анықтау үшін, капитандары ортаға шақырылады,

« К » әрпінен басталатын математика терминдерін кім көп айтады, сол команда

бірінші бастайды.

Ал қанеки балалар

Құлақ салшы сөзіме

Сұрақ берсем берейін

Логикадан өзіңе
«Өрмекші торы». ІІ-ж.

Ойла-ойла тереңнен,

Жақсы емес-ау көп бөгелген.

Сұрақтарды шешпесең

өте алмайсығ бөгеттен

(қөрермендер сұрагы)
«Қамал». І-ж.

Тауды биік демеңдер,

Талаптансаң шығарсың
Арнайы сұрақ (Төмендегі сандардың әрқайсысына бір әріпсәйкес келеді.

Бірдей цифрларға бірдей әріптер сәйкес келеді. 1747 санына сәйкес келетін сөзді табыңдар. (40ұпай)

1). 5737 АРЗУ

2). 7147 КУЗУ

3). 6237 СУЛУ

4) 1747 УСЛУ Жауабы: 1747 СУЛУ.

1. 
   Екі қатынастың теңдігі? (пропорция)
   
2. 
   Айырмашылығы тек таңбаларында ғана болатын сандар? (қарама-қарсы)
   
3. 
   Нөлден кіші сандар? (теріс сандар)
   
4. 
   Қарама-қарсы сандардың қосындысы неге тең? (нөль)
   
5. 
   -21 санына қарама-қарсы санды атаңдар. ( 2 1 )
   
6. 
   Бұрышты өлшейтін құрал? (транспортир)
   
7. 
   Жазыңқы бұрыштың градустық өлшемі? ( 180°)
   
8. 
   Перпендикуляр түзулер деп қандай түзулерді айтады? (тік бұрыш жасап қиылысатын)
   
9. 
   «Координаталар» сөзі нені білдіреді? (реттелген)
   
10. 
    Таңбалары бірдей сандардың көбейтіндісі қандай сан болады? ( Оң сан )
    
11. 
    Қайсысы көп : 2 метр ме, әлде 201 см ме? ( 201 см)
    
12. 
    Жарты теңгенің жартысы неге тең? (25 тиын)
    
13. 
    -18 қосу 11 ? (-7 )
    
14. 
    5 санына кері сан? ()
    
15. 
    Сан аралықтарының неше түрі бар? Оларды атаңдар. ( 5 түрі. Кесінді,
    

1. 
   Аспанда бір қатар үйректер ұшып барады. Біреуі алдында, екеуі артында ,
   

үйрек ұшып барады? (3).

2. 
   Үстелдің 4 бұрышы бар. Егер 1 бұрышын кесіп тастаса, неше бұрыш
   

3. 
   Екі қолда 10саусақ. Сонда 10 қолда неше саусақ болады? (50)
   
4. 
   Әсем поездың басынан есептегенде 7-вагонға отырды. Мадина поездың
   

5. 
   86 санын ешқандай жазу жазбай 12-ге арттыр. (98)
   
6. 
   Бес тоғыздықпен 10санын қалай алуға болады? ( (9·9) : 9 + 9 : 9)
   
7. 
   Қндай 3 натурал санның қосындысы олардың көбейтіндісіне тең? (1,2,3)
   
8. 
   1 2 3 4 5 =2 теңдік орындалатындай цифрлар арасына амалдар таңбасын қойыңдар ( (1+2+3+4) : 5 = 2 )
   
9. 
   Адасқан әріптер. Қандай сөздер:
   

10. Сан тізбегін жалғастыр : 9, 1, 7, 1, 5, 1,.......... (3, 1)

3, 7, 11, 15, 19..........( 21 ).
«Мақал-мәтелдер» - сары конверт. (30 ұпай)

Құрамында сандар бар мақал-мәтелдер айтыңдар.

Бір-бір жастан арамыз.

Қосылып кейде басымыз,

Азайып кеде қаламыз.

Бөлініп кейде арамыз,

Көбейтіп те аламыз. (цифрлар)

қосып есептегенде қанша болады? (20)

кесуге 1,5 минут кетсе, бөренені кесуге қанша минут кетеді? (6 минут)

Бес аю, бір арыстан,

Екі қой мен үш түлкі

Бәрі нешеу кім білді?

қаншасы қалды? (1 торғай қалды, басқалары ұшып кетті)

Төрт аяғын тең басқан.

Шұнақ құлақ бес ешкі,

Қос лақты қос ешкі.

Екі қозылы екі қой

Бәрін бірге санап қой. (15)

Білім деген биік шың,

Бақытқа сені жеткізер.

Білім деген ақылшың

Қиындықтан өткізер, - деп бүгінгі білім сайысын қорытындылаймыз. (Сайыс

нәтижесін әділқазылар хабарлайды).

6 сыныптар.