Сабақтың тақырыбы: Прокариот және эукариот жасушаларының құрылысы Оқу мақсаты



жүктеу 1,19 Mb.
Дата18.05.2022
өлшемі1,19 Mb.
#38641
түріСабақ
1-сабақ. Прокариот және эукариот жасушаларының құрылысы


ВИДЕОСАБАҚ ЖОСПАРЫНЫҢ ҮЛГІСІ

Мұғалімнің аты-жөні:

Әуезбай Ж.Қ

Пән/Сынып:

Биология, 8 сынып

Қай аптаның нешінші сабағы

1- сабақ

Тарау немесе бөлім атауы:

1- бөлім. Жасушалық биология

Сабақтың тақырыбы:

Прокариот және эукариот жасушаларының құрылысы

Оқу мақсаты:

8.4.2.2 прокариот және эукариот жасушалардың құрылысын салыстыру

Бағалау критериі:

-прокариоттық, эукариоттық жасушаларын ажырата алады;

- прокариоттық, эукариоттық жасушаларының құрылысын салыстырады;



Саралап оқыту тапсырмалары

Ұжымдық жұмыс

Жаңа тақырыптың түсіндірілуі




Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма)

Тапсырманы ұсыну және дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету



Жеке жұмыс

Тапсырманы ұсыну, оқушылар өз бетімен орындауы



Уақыты

Кезеңдері

Тапсырма

Тапсырманың мақсаты

Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?

Бағалау

Ресурстар

1 минут

00:00 – 01:00



Ұйымдастыру

Сабақтың тақырыбы: Прокариот және эукариот жасушаларының құрылысы
Сіздің білетініңіз:

•прокариот және эукариот жасушалардың құрылысын түсіну;



Сіздің меңгеретініңіз:

•прокариот және эукариот жасушалардың құрылысын салыстыру













Презентация Слайд 1

Слайд 2


7-8 минут

01:00 – 01:30


01:30 –

02:00


02:00 –

02:30
02:30-03:00




Жаңа сабақ

Жасуша –тіршіліктің негізгі құрылымдық және қызметтік бірлігі.

Цитология – жасуша туралы ғылым.



Жасушаның ашылу тарихы
Роберт Гук ғылымға алғаш "жасуша" терминін енгізді. 1831 жылы ағылшын ботанигі Роберт Броун алғаш рет өсімдік жасушасының ядросын сипаттап берді, ал 1833 жылы ядроның өсімдік жасушасының міндетті органоиды екенін анықтады.1839 жылы «жасуша теориясы» қалыптасты. Зерттеуші ғалымдар Маттиас Шлейден мен неміс физиологы Теодор Шванн.

1898 жылы итальяндық ғалым Камилло Гольджи жаңа органиод ашты, зерттеуші ғалымның құрметіне Гольджи жиынтығы деп аталады.


Тірі ағзалардың қасиеттері: көбею,өсу,зат алмасу,тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік, қартаю және т.б. тән.
Тірі ағзалар

Жасушасыз

Вирустар Жасушалы

Ал балалар мына суреттен нені байқадаңыздар?



Вирустар, бактерия, өсімдік жасушасы,жануар жасушасы.

- Жарайсыздар

Ағзалар прокариоттар және эукариоттар болып жіктеледі.

Эукариоттарға барлық жоғары сатыдағы жануарлар мен өсімдіктер, сондай-ақ бір немесе көп жасушалы балдырлар, саңырауқұлақтар және қарапайымдар жатады. Эукариот жасушасы ішкі мембраналармен жеке бөліктерге бөлінеді. Жасуша ядросы, митохондрия, пластидтер цитоплазмадан екі қабат мембрана арқылы шектеледі. Ядрода жасушаның генетикалық материалы (ДНҚ, онымен байланысқан заттар) шоғырланады.
Прокариоттарға микроорганизмдер мен көк-жасыл балдырлар жатады. Прокариоттардың эукариоттардан айырмашылығы — олардың айқындалған органоидтері, яғни эндоплазмалық торы, Гольджи жиынтығы, митохондриялары, мембранамен қоршалған ядросы мен хромосомалары болмайды. Прокариот ДНҚ-сын сақина тәріздес болып жасушада шашыраңқы жатады.
Бейне баянға назар аударайық.

Кестеден өсімдік пен жануар жасушасының айырмашылығы көруге болады.








Өсімідік жасушасы

Жануар жасушасы

Қоректену типі

автотрофты

гетеротрофты

Хлорофилл хлоропластар

бар

жоқ

Жасушалық қабырға

бар,ірі

жоқ

Вакуольдер

бар

барлық кезде бола бермейді,ұсақ (жиырылғыш вакуоль)

Жасуша орталығы

ашық және жабық

тұқымдыларда жоқ



бар

Көмірсу қоры

Минералды тұздар



крахмал

кристалл түрінде қорға жиналады



гликоген

еріген күйіне



Жасушаның тіршілігін сақтау үшін қажетті үрдістер мен қасиеттерді жүзеге асыруды қамтамасыз ететін және жасушада белгілі бір қызметтерді атқаратын оның тұрақты компоненттері органоидтар деп аталады.





Жасуша мембрансы мен жасуша қабырғасы қорғаныш қызметін атқарады.

Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасы хитиннен, өсімдікте целлюлозадан, ал бактерияда муреиннен тұрады.

Пластидтер-тек өсімдік жасушасының органоидтері.

Митохондрия-жасушаның энергетикалық станциясы.Органикалық заттардан оттек әсерінен Н2О және СО2 түзіледі, бөлінген энергия АТФ түрінде қорға жиналады.

Рибосомалар нәруыз биосинтезін жүзеге асырады- аминқышқылдарын нәруыздарға біріктіреді.

Гольджи жиынтығы заттардың жасушаішілік тасымалын, майлар мен көмірсулар синтезін, лизосомалардың түзілуін жүзеге асырады.

Ол ядроның қасында қуыстар мен цистерналар түрінде ретті орналасқан мембраналардан тұрады. Олардан мембрана көпіршіктері бөлініп отырады. Көпіршіктердің бір бөлігі лизосомаларға айналады.

Лизосомалар –асқорыту вакуольдері –асқорыту ферменттеріне толы

мембрана көпіршіктері. Олар зиянды немесе қоректік заттарды ыдыратады.Өзін өзі қорытуыды - автолизді жүзеге асырады. Жануарлар мен саңырауқұлақтарда болады.

ЭПТ – цитоплазманың ішіндегі мембрана түтікшелері. Тегіс эндоплазмалық тор (РИБОСОМАСЫ ЖОҚ) майлар мен көмірсуларды синтездейді,ал бұдып ЭПТ (РИБОСОМАСЫ бар ) Күрделі нәруыздар биосинтезін синтездейді.

Нағыз вакуоль өсімдіктіер мен саңырауқұлақтарда болады.Өсімдік жасушасының жсушаішілік қысымды сақтайды.


Жаңа тақырыпты меңгеру







Слайд 3

https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/zhasusha-ahzalardyng-tirshilik-birligi/zhasushanyng-ximiyalyq-quramy/lesson/czitologiya-pani-zhane-onyng-maqsatyhttps://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/osimdikter-duniesi/bakteriyalar-men-virustar/lesson/bakteriyalar-nelikten-mangyzdy


https://bilimland.kz/kk/courses. biologiya-kk/zhasusha-ahzalardyng-tirshilik-birligi/zhasushanyng-qurylymy-men-atqaratyn-qyzmeti/lesson/zhasusha-qurylymy

слайд 4

Слайд 5

https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/zhasusha-ahzalardyng-tirshilik-birligi/zhasushany-ehnergiyamen-qamtamasyz-ety/lesson/mitoxondriya-zhasushalardyng-ehnergetikalyq-beketteri
https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/genetika-zhane-suryptau-negizderi/tuqymqualaushylyq-zangdylyqtary/lesson/aquyz-biosintezi
Слайд6

Слайд7


https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/zhasusha-ahzalardyng-tirshilik-birligi/zhasushanyng-qurylymy-men-atqaratyn-qyzmeti/lesson/yadro-onyng-qurylysy-zhane-atqaratyn-qyzmeti
Слайд 8
слайд9

8 минут
03:00-03:30

03:30-03:40


03:30-03:40

03:40-04:40


04:40-04:50





Тәжірибе

1- тапсырма

Берілген асушалардың құрылыс ерекшелігін салыстырыңыз.


1 2 3 1 2



А В
А суреті ________1_________2________3_________4__________

B суреті ________1 ______ 2_____ 3_________4________5________6



Дескрипторлар:

А және В суреті жасушаларының құрылысы бойынша 1, 2, 3, 4 және 5,6 сандарын ажыратып жазады.


Дұрыс жауап


А эукариотты жасуша

В-прокариотты жасуша

1-ядро

2-ядрошық

3-митохондрия

4-рибосома



1-нуклеоид

2-капсула

3-талшық

4-рибосома

5-жасуша мембранасы

4-жасуша қабырғасы


2- тапсырма.


Прокариот және эукариот жасушаларын салыстырыңыз.

прокариот эукариот


Дұрыс жауаптар:
























Ұқсастығы : рибосома, жасушалық мембрана, хромосома

Айырмашылығы : эукариоттарда -талшық,

капсула, шашыраңқы ДНҚ болмайды.

Прокариоттарда қалыптасқан ядро, ЭПТ, лизосома, митохондрия, пластид болмайдыЖаңа тақырыпты тәжірибе арқылы меңгеру

Дескрипторлар:

-Прокариоттық және эукариоттық жасушаларды ажыратады


Дескрипторлар:

Прокариоттық және эукариоттық жасушаларды

құрылысын салыстырады
Дескриптор

-прокариоттық, эукариоттық жасушаларының айырмашылықтарын түсіндіреді

Слайд 10

Слайд 11

Слайд 12

Слайд 13


Слайд 14 05:20-05:40
05:40-05:50

05:50-06:00Бекіту Бинго ойыны




1.Прокариот

4.Жасуша

7.Митохондрия

2. Эукариот

5.Хитин

8.Талшық

3. Пластид

6.Лизосома

9.Крахмал

1.Тіршіліктің негізгі құрылымдық және қызметтік бірлігін атаңыз.

2.Құрамында ядросы бар ағзалар.

3. Өсімдіктерде қорға жиналатын зат.

4. Саңырауқұлақтардың жасуша қабырғасын атаңыз.

5. Зиянды немесе қоректік заттарды ыдыратады.

6. Жасушаның энергетикалық станциясы.

7. Тек өсімдік жасушасының органоидтері.

8. Ядросы қалыптаспаған ағзаны атаңыз.

9. Бактерияның қозғалу мүшесі.


Слайд 15

Слайд 16


2-тапсырма. Липидтердің атаулары мен қызметтері арасындағы сәйкестікті орнатыңыз.
жүктеу 1,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау