Сабақтың тақырыбы мен мазмұны Сағат саны Өтілетін мерзімі

жүктеу 1,48 Mb. бет 3/10 Дата 21.11.2018 өлшемі 1,48 Mb. #23387 түрі Сабақ

III. ()й-толганыс "Дыбыстар сөйлейді" стратегиясы А— айлалы Л~ лапылдаған П— патриот А - арлы М~—махаббатқа берік Ы~ ынталы С— саналы Міне, осы сөздерден-ақ Алпамыстың кандай батыр екендігі көрініп тұр, бейнесі ашылып түр. Олай болса, батырлыкқа тэн осы қасиеттер біздің, яғни Казақстан үрпақтарының бойынан табыла берсе екен деген тілек туады. Еліміз тәуелсіздік алғалы бері жылдан-жылға гүлденіп келеді. Осы бейбітшілік өмірді бізге эперген еліміздің алып батырлары емес пе? Кэне, сол батырларды атап жіберейікші. ІҮ. Сабақтың қорытындысы: Ақсұңкар ұшар жем үшін, Тоқтай алмай барамын, Туады ерлер ел үшін. Ағайын-туған ел үшін, - демекші, елімізді, жерімізді қорғаған батырлар эрқашан өз Отаны үшін кандай қиыншылық болса да жауға карсы түра алады. Біз де сол батырлар сиякты өз Отанымызды қорғайық, гүлдендірейік! Ү. Үйге тапсырма "Туады ерлер ел үшін" тақырыбына ой-толғау жазу. ҮІ. Оқушылар білімін бағалау. Тексердім: 8. Сабақтың өтілетін мерзімі: Сабақтың тақырыбы: Әдебиет теориясы. Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға «Алпамыс батыр» жыры, оның композициялық құрылысы, ондағы кейіпкерлер жайлы толық мәлімет бере отырып олардың ой-пікірін қалыптастыру. ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабақ. Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жұмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер7 Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, үй тапсрмасын сұрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіті, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) Үйымдастыру кезеңі. Сэлемдесу. Кезекші мэлімдемесі. З.Журнал бойынша түгелдеу. 4.Жаңа сабаққа дайындық. ә) Үй тапсырмасын сұрау. 1. «Алпамыс батыр» жырының мазмүны жайлы сүраймын. 2.Қосымша сүрақтар қойып, өткен тақырыпты қорытындылаймын 3. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын. б) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға «Әдебиет теориясы» жайлы түсіндіремін Әсірелеу (гипербола) - суреттелетін затты немесе қүбылысты шамадан тыс асырып айту арқылы тілдің бейнелігін, эсерлігін арттыратын көркемдік тэсілдің бір түрі. Ол фольклорлық шығармаларда, эсіресе, батырлар жырында жиі кездеседі. Сонда Буырыл гуледі, Табаны жерге тимеді, Көлденең жатқан көк тасты Тіктеп тиген түяғы Саз балшықтай иледі... ...Ұмтылғанда қысылып, Бес жүз күлаш жазылды. («Қобыланды батыр») Сонымен катар әсірелеу ақындар мен жыраулардың шығармаларында да жиі қолданылған. Балығы тайдай тулаған, Бақасы қойдай шулаған... (Қазтузан жырау) Аққан жасы сел болған, Етегі толып, көл болған... (Дулат) Шендестіру (антитеза) - кереғар екі затты немесе қүбылысты қатар қоя отырып, келесі бір заттың, үғымның, күбылыстың сипатын аңғартатын айшықтаудың бір түрі. ...Қара жерге қар жауар, Қарды көр де етім көр, Қар үстіне қан тамар, Қанды көр де бетім көр. («Ер Таргын») Сабақтың қорытындысы: І.Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытындылаймын. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын. Үйге тапсырма: Әсірелеу мен шендестіру әдеби теориясына мысал жазып келу. Тексердім: 9. Сабақтың өтілетін мерзімі: Сабақтың тақырыбы: «Күлтегін» жыры Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға ежелгі дэуір эдебиеті жайлы, олардың қүрылысы, көркемдік ерекшелігі жайлы жэне "Күлтегін жыры жайлы толық түрде түсінік беру.. ә) дамытушылық: ой - өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігі, тіл мэдениетін дамыту, шығармашылыққа баулу. б) тәрбиелік: оқушыларды елін, жерін, Отанын қадірлей білуге, адамгершілікке, еңбексүйгіштікке, тэрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабақ Сабақтын әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, эңгімелеу, сүрақ-жауап, бекіту, сөздікпен жұмыс, бағалау, корытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бүктемелер, рефераттар, бейнелі суреттер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: кіріспе, ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіту, қорытындылау. Сабақтың барысы: 1) ¥йымдастыру кезеңі. а) Оқушылармен сэлемдесу. э) Кезекші мэлімдемесі. б) Журнал бойынша түгелдеу. 2) Үй тапсырмасын сұрау. а) Өткен сабақта өтілген "Алпамыс батыр" жырын сұраймын. э) Сүрақ қою арқылы өткен тақырыпты бекітемін. б) Оқушылардың білімін бағалаймын. 3) Жаңа сабақты түсіндіру. Әлемдік өркениет тарихынан ойып орын алатын, адамзат мэдениетінің аса қүнды мұраларының бірі - көне түркі . жазба ескерткіштері. Бүгінде эркайсысы өз алдына іргелі ел болып, дүние жүзіндегі адамзаттық кауымдастықтың қомақты аумағын қү-рап, өркен жайып отырған түркі тектес халықтардың (түрік, эзірбайжан, түрікмен, өзбек, қырғыз, татар, сібір түркілері — алтайлыктар, саха, хақас, т. б.) ортақ мүрасы болып табылатын бүл үлы жэдігерліктер - біздің дэстүрі үзілмеген мың жарым жылдық жазба мәдениетіміздің айнымас куэсі, тарихымыздың терең тамырлары. Кезінде тасқа қашалып, теріге бедерленіп, киізге өрнектелген бүл ескерткіштерде ата-бабаларымыздың ертедегі білім-білігінің, ежелгі дүниетанымының, қилы кезеңдердегі ел үшін, жер үшін, еркіндік пен тэуелсіздік үшін жүргізген күресінің ерлік шежіресі сақталған. Тасқа қашалған көне жэдігерліктердің ішінде бізге жеткендерінің ең ірілері - Білге қаһанға, Күлтегінге, Тоныкөкке қойылған қүлпытастардағы жазулар. Біз солардың ішінен қазіргі Монғолия жеріндегі Орхон өзенінің бойында тұрған Күлтегін құлпытасындағы жыр-дастаннан үзіндіні өтеміз. Бүл ескерткіштің айна-қатесіз көшірмесі Астанадагы Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия университетіне 2001 жылы әкелініп қойылған. Әрине, арамызды мыңдаган жылдар бөліп тұрған бүл көне мүраны бүгінгі жыр-дастан үғымында кабылдау қиын. Бірақ түркітанушы ғалымдар оларды көне түркі жырының үлгісі деп таниды. Тасқа қашалған жазуда жеті жасында жетім қалып, он алты жасында ат жалын тартып мініп, туркі елінің бақыты үшін бар-жоғы 47 жасында опат болган Күлтегін батырдың ерлігі мен еліне сіңірген еңбегі тарихи накты, шынайы суреттелген. Жоқтау-жырды батырдың ағасы Білге қаһан Иолығ тегін жырауға шығартып, батырдың басына қойылған қүлпытасқа қашатқан. Тарихи шығарманы бүгінгі нұсқада жырлаған - қазақтың белгілі ақыны Қадыр Мырза Әли. Міне, осылайша жырдың жазылу тарихы жайлы түсінік беріп болған соң "Күлтегін" жырының мазмұнымен таныстырамын. Сабақтың қорытындысы. а) Сабақ соңында сұрақ қою арқылы қорытындылаймын. ә) Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын. б) Үйге тапсырма: "Күлтегін" жырын оқып келу. Тексердім: 10. Сабақтың өтілетін мерзімі: Сабақтың такырыбы: Тіл ұстарту. Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға батырлар жыры жайлы толык түрде мэлімет бере отырып, шығармашылығын қалыптастыру, шығарма жаза білуге дағдыландыру. ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабактьщ түрі: кайталау, білім бекіту сабағы. Сабактың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жүмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұжымымен жұмыс жүргізу. Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, жаңа сабақты түсіндіру, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) ¥йымдастыру кезеңі. Сэлемдесу. Кезекші мэлімдемесі. Журнал бойынша түгелдеу. Жаңа сабаққа дайындық. э) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға «Алпамыс—досқа - берік, жауға—қатал» тақырыбында шығарма жазуын тапсырамын. Сабақтың қорытындысы: 1 .Сабақ соңында сүрақ қою арқылы тақырыпты қорытындылаймын. Оқушылардың дэптерлерін жинап аламын Үйге тапсырма: «Алпамыс батыр» жыры жайлы оқып келіңдер (оқулықтан тыс). Тексердім: 11. Сабақтың өтілетін мерзімі: Сабақтың тақырыбы: Дулат Бабатайұлы «О,Ақтан жас, Ақтан жас...» Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға Дулат Бабатайүлының өмірі, «О, Ақтан жас, Ақтан жас» өлеңі жайлы толық түрде мэлімет бере отырып олардың ой-пікірін қалыптастыру. э) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу. б) тэрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабақ. Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жүмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жұмыс жүргізу. Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсрмасын сұрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіті, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі. Сэлемдесу. Кезекші мэлімдемесі. Журнал бойынша түгелдеу. Жаңа сабақка дайындық. ә) Үй тапсырмасын сұрау. «Күлтегін» жырының мазмұны жайлы сұраймын. Қосымша сұрақтар қойып, өткен тақырыпты қорытындылаймын Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын. б) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Дулат Бабатайлының өмірі, шығармашылығы «О, Актан жас, Ақтан жас...» өлеңі жайлы түсіндіремін. Қазақ эдебиеті тарихындағы көрнекті түлғалардың бірі Дулат Бабатайүлы 1802 жылы қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Аягөз ауданында туады. Ауыл молдасынан оқып, мүсылманша сауат ашады. Алайда, ақындық өнерді ерекше қастерлеген аймақта өмір сүрген, көне ақын, жыраулар мүрасынан, ескі тарихи аңыздар мен эпикалық жырлардан нэр алып өскен Дулат оз заманындағы аса зерделі адамдардың бірі болды. Өнер жолына ерте түскен Дулат XIX ғасырдың орта шенінде Сарыаркадағы ең атакты ақындардың санатына қосылды. Өмірінің соңғы күндеріне дейін үлкен қүрметке, даңққа бөленіп өткен ақын 1874 жылы өз елінде қайтыс болады. Бүқар мен Ақтамберді жырауларды үстаз түтқан, көне түркі поэзиясынан тағылым алған, өлеңді суырып салып та, жазып та шығарған Дулат казақ поэзиясын мазмұн, тақырып жағынан барынша байыта түсті, түр, көркемдік тэсілдер тұрғысынан жаңа сатыға көтерді. Ақынның терең мағыналы өлеңдері үлы Абайға да эсер етті. О, Ақтан жас, Ақтан жас... О, Ақтан жас, Ақтан жас, Сен де жетер ме екенсің? Жетімдіктің белінен Асып өтер ме екенсің? Жарық сэуле көре алмай, Ел шаңына ере алмай, Сол бойы кетер ме екенсің? Жапанға біткен жапырақ Жамылсаң тоңар ма екенсің? Жазғы шыққан бүлдірген Сұғынсаң тояр ма екенсің? Күрек тісін қасқайтып Сүлу сүйер ме екенсің? Бадана көз, тоғыз тор Сауыт киер ме екенсің?.. Сабақтың қорытындысы: 1 .Сабақ соңында сүрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытынды-лаймын. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын. Үйге тапсырма: Дулат Бабатайулының «О, Ақтан жас, Ақтан жас» өлеңін мэнерлеп оқып келу. Тексердім: 12 Сабақтың өтілетін мерзімі: Сабақтың тақырыбы: Сүйінбай Аронұлы «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері» Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға Сүйінбай Аронұлының өмірі, шығармашылығы, «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері» өлеңі жайлы толық түрде түсінік беру. ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашы-лық ізденіске баулу. б) тэрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тэрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабак. Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сүрақ-жауап, сөздікпен жүмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, үй тапсрмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіті, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) Үйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу. Кезекші мэлімдемесі. З.Журнал бойынша түгелдеу. 4.Жаңа сабаққа дайындық. ә) Үй тапсырмасын сұрау. Дулат Бабатайүлының өмірі, шығармашылығы жайлы сұраймын. «О,Ақтан жас, Ақтан жас...» өлеңін мэнерлеп оқытамын. Қосымша сұрақтар қойып, өткен тақырыпты қорытындылаймын Окушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын. б) Жаңа сабақты түсіндіру. Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға Сүйінбай Аронүлының өмірі, шығармашылығы, «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері» өлеңі жайлы толық түрде түсінік беру. Сүйінбай Аронүлы 1815 жылы қазіргі Алматы облысы Жамбыл ауданының Қарақыстақ деген жерінде дүниеге келген. Ол он төрт-он бес жасынан бастап ақындық өнерін машық ете бастаған. Алғашқы бетте ел аузынан естіген аңыз-ертегілерді, қисса-жырларды жаттап алып, жиын-тойларда айтып жүрген. Кейінірек өзінің замандас ақындары ішінен озық ойы, өткір тілімен қазақ пен қырғыз елдеріне аты тарап, әйгілі болған. Сүйінбай - ең алдымен айтыстың асқан шебері, ешкімге жүлде бермеген ерен ақын. Сонымен бірге ол халық мүңын мүңдап, кейбір ел билеушілерінің эділетсіздігін бетіне басып, эшкерелеп отырған батыл да эділ сыншы. Сондықтан да Мүхтар Әуезов Сүйінбайға баға бергеңде оны «Он тоғызыншы ғасырдағы Жетісу ақындарының алтын діңгегі» деп атаған. ¥лы Жамбыл Сүйінбайды үстаз түтып, әруағына сиына сөйлеген. Сүйінбай өлеңдерінің негізгі діңі - адамгершілік асыл қасиеттер. Жақсы мен жаман адамның қасиеттері Жақсы жігіт ел-жүртының қаласындай, Жақсы эйел эмме жұрттың анасындай. Жақсыға ешкімнің де жаттығы жоқ, Көреді бэрін де өз баласындай. Жақсы жігіт сөзіне сақ түрады, Қыранның қырдан байкар баласындай. Жаман парқы жақсымен бірдей емес, Жақсы жігіт елінің ағасындай. Жақсының сөзін эркім пайдаланар, Миуалы алма, оріктің ағашындай... Сабақтың қорытындысы: 1 .Сабақ соңында сұрақ қою арқылы жаңа тақырыпты қорытынды-лаймын. 2. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын. 3. Үйге тапсырма: Сүйінбай Аронүлының өмірі, шығармашылығы, «Жақсы мен жаман адамнын қасиеттері» өленін жаттап келу. Тексердім: 12. Сабактың өтілетін мерзімі: Сабақтың тақырыбы: Абай Қүнанбайүлы «Шоқпардай кекілі қамыс қүлақ» Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушыларға Абай Қүнанбайүлының өмірі, шығармашылығы, «Шоқпардай кекілі қамыс қүлақ» өлеңі жайлы толык түрде түсінік беру. э) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, шығармашылық ізденіске баулу. б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: қалыпты сабақ. Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жүмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау. Сабақтың көрнекілігі: көркем эдебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бүктемелер. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу. Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, үй тапсрмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, бекіті, бағалау, қорытындылау, Сабақтың барысы: а) Үйымдастыру кезеңі. жүктеу 1,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз