Сабақтың тақырыбы: Кіріспе. Әдебиет өнердің бір саласы Сабақтың мақсаты: Білімділік

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

2.Сабақ мақсатын түсіндіру

V. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

Жазушының өмірі туралы мәлімет.

• 
  Жұбан Молағалиев 1920 жылы Батыс Қазақстан облысы Сайқұдық деген жерде туған.
  
• 
  Орал ауыл шаруашылық техникумында оқыған.
  
• 
  1940 – 1947 дейін әскер қатарында болған.
  
• 
  «Мен қазақпын деп аталатын поэмасымен қазақ әдебиетінің ірі тұлғасына айналған.
  

• 
  Өлеңді мәнерлеп оқу.
  
• 
  Өлеңді компазициясына орай:
  

• 
  Өлеңді тұтас оқып , өз сөздеріңмен әңгімелеп беріңдер.
  
• 
  Ақын осы өлең арқылы не айтқысы келді?
  

Салыстыру арқылы дәлелдеу.

1. Ж. Молдағалиев «Ар- ұят туралы» өлеңді жаттау

1. 
   Ж. Молдағалиев «Ар – ұят туралы» .
   

«Сабалақ» өлеңінің әр шумағын мәнерлеп, әр шумақтың мазмұнын түсіне оқыту.

1. 
   Өлеңнің тақырыбын ажырат.
   

2. 
   Соғыс болып жатқан жерді ата. (аңырақай даласы)
   
3. 
   Ақын соғысты қай шумақта, қалай сипаттаған?
   

1. 
   Әбілмәмбет қандай күй кешті? Қандай шешімге келді?
   
2. 
   Көмекке келген жас жігітке сипаттама бер.
   

• 
  Жеңіл шидем шапан киген.
  
• 
  Қабағы түйілген.
  
• 
  Қолында қаруы бар.
  
• 
  Астында құстай ұшқан тұлпар.
  
• 
  Қара мұртты.
  
• 
  Соңында ерген қол.
  
• 
  Аққан жұлдыз сияқты.
  
• 
  «Абылайлап!»ұрандаған.
  

1. 
   Сүңгі – қару түрі 2.Байрақ – ту
   

1. 
   Құзғын – өлікті аңдыған құстар
   
2. 
   Ойрат – қалмақтар
   

1. 
   «Қанды соғыс»
   
2. 
   «Келген күш»
   
3. 
   «Алғашқы танысу»
   
4. 
   «Арман»
   

1. 
   Бағалау:
   
2. 
   Үй тапсырмасын беру.
   

1. 
   Сөз өнері дегеніміз не?
   
2. 
   Әдебиеттегі тип пен түр деп нені айтамыз?
   
3. 
   Лирика, лирикалық өлең туралы не білеміз?
   
4. 
   Осы уақытқа дейінгі шығармалардан кейіптеу туралы не айтуға болады?
   
5. 
   Пейзаж дегеніміз не?
   
6. 
   Мұқағалидің табиғат туралы өлеңдерін кім атай алады?
   
7. 
   Қандай жыр – жинақтарын білесіңдер?
   

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

2.Сабақ мақсатын түсіндіру

V. Жаңа тақырыпты түсіндіру:
1. Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдеби білім беру.

(1931-1976)

ХХ ғасырдың екінші жартысында қазақ поэзиясының дамуына үлкен үлес қосқан ақиық ақын Мұқағали Мақатаев Алматы облысы, Райымбек ауданына қарасты Қарасаз аулында 1931 жылы 9 ақпанда дүниеге келген. Балалық шағы сұрапыл соғыс жылдарына тұстас келді.

Мұқағали – жыр еліне ауыз әдебиетінің мөлдірінен сусындап, ұлы Абайдың тереңіне бойлап, өзіне дейінгі ақындарды пір тұтып, орыс пен еуропа, шығыс әдебиеттерінен тәлім алып келген ақын.

Оқырман ақынның кез келген өлеңін бейтарап, салқын оқи алмайды. М.Мақатаев өзінің естелігінде былай деп жазыпты: «Егер бір кездерде менің өмірім, шығармашылығым әлдекімнің көңілін аударса, оларға былай дер едім:

• 
  Менің қымбатты достарым! Егер сіздер шынымен менің өмірбаянымды, шығармашылығымды зерттемек болсаңдар, онда мен не жазсам, соның бәрін түгел оқып шығуды ұмытпағайсыздар. Мені өз өлеңдерімнен бөліп қарамауларыңызды өтінемін. Естеріңізде болсын, менің өлеңім жеке тұрғанда түк те емес. Біріктіріп қарағанда ол поэма іспетті. Басы және аяғы бар. Ол кейде күлімдеген, кейде түңілген жанымның құдды дауысындай... Жанымның мұңы мен қуанышы, бәрі сонда. Солар басқа жүректерге өз сәулесін түсіруге тиіс деп ойлаймын. 14 ақпан, 1976 ж».
  

2. Ой шақыру стратегиясы бойынша ақын өмірі жайлы әңгімелесу.

Ақын 1931-1976

Поэма, жинақ

«Барлығы да Сүлеймен,

сендердікі» Нағиман.

«Мен таулықпын» Мақатай, Тиін.

«Қайырлы түн»

1. 
   «Фантазия» өлеңін мәнерлеп оқу.
   
2. 
   Сөздікпен жұмыс:
   

Ақын ертегідегі қиял мен бүгінгі шындықты қалай байланыстырған?

Өздерің бұрын оқыған қиял – ғажайып ертегілерді естеріңе түсіріңдер.

VІІ. Жаңа сабақты бекіту:

Салыстыру арқылы дәлелдеу.

1. М. Мақатаев « Фантазия » өлеңін жаттау.

8. 
   Сөз өнері дегеніміз не?
   
9. 
   Әдебиеттегі тип пен түр деп нені айтамыз?
   
10. 
    Лирика, лирикалық өлең туралы не білеміз?
    
11. 
    Осы уақытқа дейінгі шығармалардан кейіптеу туралы не айтуға болады?
    
12. 
    Пейзаж дегеніміз не?
    
13. 
    Мұқағалидің табиғат туралы өлеңдерін кім атай алады?
    
14. 
    Қандай жыр – жинақтарын білесіңдер?
    

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

2.Сабақ мақсатын түсіндіру

V. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

1. «Барлығы да сендердікі»

Үлестірмені тарату.

• 
  Өлеңді мәнерлеп оқу.
  
• 
  Мәтінен түсініксіз қиын сөздерді тауып, талдау жасау.
  

• 
  Өлең мәтінінен не түсіндік?
  
• 
  Хантәңірі қалай суреттеледі?
  

3. 
   «Мен таулықпын» өлеңі туралы мәлімет.
   

4. 
   Өлең мәтінін мәнерлеп оқып беру.
   
5. 
   Бір – екі оқушыға мәтінді оқыту.
   
6. 
   Түсініксіз сөздерге талдау жасау.
   
7. 
   Өлеңдегі бейнелі сөздерді дәптерге жазу.
   

• 
  Бірінші өлеңнен не ұқтық? (таратылған үлестірмелер арқылы жауап беру.
  
• 
  «Ата ұрпақтар тағдыры», «Барлығын табыстаймыз», «Болашақты жалғайтын – болашағымыз. Сөздерінің мағынасын сұрау.
  
• 
  Екінші өлеңде тау ұлында болуға тиісті қандай қасиеттерді аңғаруға болады?
  
• 
  Ақын осы өлең арқылы не айтқысы келді?
  

1. 
   «Тау баласы» деген тақырыпқа суретті пайдалана отырып, шағын шығарма жазу.
   

1. М.Мақатаев «Мен таулықпын» өлеңін жаттау.

1. М.Мақатаев «Мен таулықпын» өлеңін жаттау.

1. 
   Ақан сері өмірі туралы не білеміз?
   
2. 
   Неге Ақанды сері деп атған?
   
3. 
   Сал, сері деген не?
   
4. 
   Ақан серіден басқа қандай серілік құрған ақын -жырауларды білесіңдер?