Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

Технологиялық мағлұмат.

Мектеп ауласы және сабақ барысын өткізуге таңдап алынған сынып жанындағы үлескіде мұғалім оқушыларды күзгі табиғат ерекшеліктерімен таныстырып, күзгі бояу, «алтын күз» деп неге аталғаны жайлы әңгімелеп береді. Бұл сабақ оқушылар үшін әрі табиғатқа саяхат, әрі табиғаттың күз мезгіліндегі көріністерімен, күзгі еңбек түрлерімен, еңбек құралдарын пайдалану жолдарымен таныстыру болып табылады. Табиғи материалдар туралы толық мағлұматтар беріледі. Соған орай мұғалім оқушылардың табиғатқа деген қызығушылығн жаңа танымдық хабарламаларымен кеңейеді. Мысалы, табиғаттағы әрбір тіршілік көзі көктемнен бастау алып, өсімдіктер күзде жемісін береді, адамдар оны жинайды. Күздегі қайнаған тіршілік, өсімдіктер де, жан жануарлар да, жәндіктер де шама шарқына қарай қыс мезгіліне дайындала бастайтындығы туралы айтылады. Ағаш жапырақтары неге сарғаяды? Жапырақ сарғайғаннан кейін неге жерге түседі? Қарағай, шырша ағаштарының жапырақтары жыл бойы неге жасыл түсте болады? осы сұрақтар төңірегінде оқушылармен әңгіме жүргізу. Сөйтіп, табиғат аясындағы сабақ мазмұндық жағынан оқушылар танымдылығын арттыратындай жағдайда өткізіледі.

Сарамандық жұмыс.

Оқушыларды мектеп ауласындағы күзгі еңбек түрлерімен таныстыру. Ол еңбек түрлері:

1. 
   Үлескіде өсірілетін өсімдіктердің жапырағын, сабақтарын тырмамен жинастыру.
   
2. 
   Биік болып өсетін біржылдық гүлдердің сабақтарын шауып, жинастырып, сыртқа шығару.
   
3. 
   Көктемде тамырынан қайта көктейтін (көпжылдық) гүлдердің сабағын алып, тамырын топырақпен жауып, оны қыс мезгіліне дайындау.
   
4. 
   Үлескіге баратын жолды тәртіпке келтіру және ағашты әкпен ағарту жұмыстарымен және оны орындайтын құрал түрлерімен таныстыру.
   
5. 
   Оқушының әлі келетін жеңіл жұмыстар ғана төңірегінде сарамандық жұмыстар жүргізіледі.
   
6. 
   Күзгі еңбекпен танысу кезінде оқушылар табиғи материал түрлерінен толық мағлұматтар алады. Оқушылар табиғи материалдар жинау арқылы да күзгі табиғат ерекшеліктеріне байланысты танымдық білімдерін кеңейте түседі.
   

Ауыл шаруашылығы еңбекке баулу. Оқу-тәжірибе үлескісінде атқарылатын жұмыстың барысымен таныстыру. Жас ерекшеліктеріне қарай атқарылатын жұмыстарды саралау. Пәнаралық байланысқа көңіл болу. Мысалы: дүниетану, ана тілі, математика т. б. Үлескіде өткізілетін сабаққа қойылатын жалпы талаптар мен олардың өзіндік ерекшеліктеріне көңіл аударылады.

Техникалық еңбекке баулу. Мұнда қағаз және қатырма қағазбеністелінетін жұмыстар мен құрастыру жұмыстары қамтылған. бағдарламада қағаз бен қатырма қағазбен жұмыс істеуге баулу. Әр түрлі бұйымдар, құралдар, үйге қажетті жабдықтар, тұрмыстық заттар жасауға үйретіледі.

Матамен оқупшларға матаның түрлерін үйрету.

Балаларды өзіне-өзі қызмет етуге баулу бірінші сыныптан басталады. Оқушылар алғашқы күннен бастап сыныпты таза, ретті ұстауға, сынып бөлмесінің, айналасының тазалығын қадағалауға, тазалық сақтау үшін қажетті еңбек тәсілдерін дұрыс қолдануға үйренеді.

Сыныптағы, сынып айналасындағы тәртіптің сақталуына бақылау жасау сыныптың барлық оқушыларына ортақ іс болуға тиіс. Сынып бөлмелерін күтуде ересек балалар кіші балаларға көмектеседі, оларды сынып мүлкін дұрыс күтуге үйретеді. Кішкентайлар үлкен балалармен бірлесіп жұмыс істеуге дағдыланады.

Сыныпта тәрбиеленгеп іскерлік пен дағды үй жағдайында да нығайып, дами түсуге тиіс. Үй ішіндегі үлкен кісілердің бірінің басшылығымен балалар үй тұрмысы жұмысының белгілі бір түрін орындауға міндетті.

Сынып пен отбасының бірлесіп жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін балалардың ата-аналарымен байланыс жасау керек, сөйтіп оқушыларға сол үйдің тұрмысына қарай, үй жұмысына қатысу міндеттерін көрсетіп, күнделікті жұмыс кестесінің үлгісін жасап берген жөн.

Мұғалім еңбектің бұл түріп еңбек сабағымен ұштастырады. Өткізілетін тақырып күні бұрын белгіленіп, сабаққа қолданылатын көрнекті құрал дайындалады. Әрбір балаға өзінің шамасы келетін жұмыс тапсырылады.

ҮІ. Қорытынды бөлім.

Сабақты қорытындылау, үйге тапсырма беру, оны түсіндіру.

ҮІІ. Бағалау.

Оқушылардың еңбегін мадақтау.

Сабақтың тақырыбы: Сәндік өсімдіктердің тұқымын жинау

Білімділік мақсаты: оқушыларды күзгі табиғат және еңбек түрлерімен таныстыру

Дамытушылық мақсаты: мектеп ауласы, табиғат көріністері

Тәрбиелік мақсаты: күзгі еңбек құралдары

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен амандасу, кезекшімен сұхбат. Құрал-жабдықтарын тексеріп шығу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІІ. Жаңа тақырыпты енгізу.

Технологиялық мағлұмат.

Адамдар ауланы, сондай ақ саябақтар, гүлзарлар мен гүл алаңын безендіру үшін өсіретін өсімдіктерді сәндік өсімдіктер деп атайды.

Сәндік өсімдіктердің тіршілік ету ұзақтығы әртүрлі. Олар біржылдық, екіжылдық, көпжылдық болып үш топқа бөлінеді.
Көпжылдық гүлді өсімдіктер.

Нарғызгүл. Баршынгүл. Нәркес. Таушымылдық.

Гүлдер тұқымы арқылы көбейеді. Гүлдердің тұқымын күзде жинап алып, көктемге дейін сақтап қояды. Тұқым дұрыс сақталмаса, көктемде еккеннен кейін, өнбей қалады. Сондықтан гүлдердің тұқымын дұрыс жинауды және сақтауды білуіміз керек.

• 
  Гүлдің басын қағаз пакеттің ішіне ұстап тұрып, тұқымын түсір.
  
• 
  Тұқымды кептіру үшін пакеттен қағазға төгіп қой. Оларды сұрыптап, ірілерін ал, артық қоқыстардан тазарт.
  
• 
  Үрлеу арқылы сұрыптауға да болады. үрлеген кезде жеңіл, жетілмеген тұқымдар ұшып кетеді.
  
• 
  Тұқымдарды сақтайтын пакеттер дайында. Пакеттердің сыртына тұқымы салынатын гүлдің суретін сал.
  
• 
  Тұқым салынған пакеттерді қорапқа салып, құрғақ жерге қой.
  

Адамдар гүлдерді не үшін отырғызады?

Сен қандай гүлдерді білесің?

Табиғатта өз бетінше өсетін гүлдер қандай жолдармен көбейеді?

Сәндік гүлдерді тағы қандай тәсілмен көбейтуге болады?

ҮІ. Қорытынды бөлім.

Сабақты қорытындылау, үйге тапсырма беру, оны түсіндіру.

ҮІІ. Бағалау.

Оқушылардың еңбегін мадақтау.

Сабақтың тақырыбы: Бөлме өсімдіктерін көбейту

Білімділік мақсаты: оқушыларды бөлме өсімдіктерін көбейту және еңбек түрлерімен таныстыру

Дамытушылық мақсаты: мектеп ауласы, табиғат көріністері

Тәрбиелік мақсаты: күзгі еңбек құралдары

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен амандасу, кезекшімен сұхбат. Құрал-жабдықтарын тексеріп шығу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІІ. Жаңа тақырыпты енгізу.

Технологиялық мағлұмат.

Бөлме өсімдіктері тұрғын үй және қызмет орындарына сән беру үшін өсіріледі. Күзде олардың жапырақтары сарғаймайды. Олар қыс бойы жап жасыл қалпында қалады, ал кейбіреулері гүлдейді.

Сен өсімдіктерді тұқымы арқылы көбейтуге болатынын білесің. Ал сен бөлмеде өсетін шегіргүл жапырағының бір бөлігін кесіп алып, суға салып қойса, оның тамырланатынын білесің бе? Жаңа өсімдік өсірудің мұндай тәсілін қалемшелер арқылы көбейту деп атайды.

Қалемше бұл өркеннің (жапырақ, сабақ) бөлігі немесе өсімдіктің тамыры.

Өсімдіктерді сабағынан (бальзамин), жапырағынан (шегіргүл), тамырынан (қырықжапырақ) көбейтуге болады.

ІV. Сарамандық жұмыс.

Бөлме өсімдіктерін әртүрлі тәсілдермен көбейте аламыз. Өзіңе ұнаған өсімдікті көбейту тәсілдері арқылы басқа ыдысқа өсіруіңе болады.

Жапырақ немесе жапырақ бөліктерін, сабақтарды бірден топыраққа отырғызуға болады. суғарғаннан кейін, көлеңкеге қою керек.

Сыныпта қандай бөлме өсімдіктері бар?

Бөлме өсімтерін қалай күтесің?

Бөлме өсімдіктері не үшін өсіріледі?

Табиғаттың тамаша бір бөлігі адам. Адам ерте кезден ақ табиғат ортасында өмір сүрді, әрі оған тәуелді болды. Себебі қоршаған ортада өмір сүру үшін адам киім мен жамылғы, тамақ, еібек құралдары, аң және балық аулау құралдарын дайындады. Түрлі аңдар мен жануарлар сүйектерінен қорғануға қажетті құрал саймандар әзірледі. Өмір сүруге қажетті нәрселерді қоршаған ортадағы табиғат материалдарынан алып, оларды өңдеп, қажетіне жұмсады.

Табиғат өзінің тамаша көріністерімен адамды толғандырып, қуантып, өмір сүруге үйретті.

Табиға материалдар көп: жапырақтар, дәндер, өсімдік сабақтары, ағаштары бұтағы, тамыры, безі, қабығы және басқа.

Ағаштан алынатын материалдар қатты болады. өсімдіктен алынатын материалдар жұмсақ болып келеді.

ІV. Сарамандық жұмыс.

Өткір құралдардың жүзін саусағыңмен сппама!

Құралдың ұшын аузыңа салма!

Құралдармен ойнама!

Құрал саймандарды мұғалімнің рұқсатымен ғана ал!

Сұрақтар:

• 
  Саған жоғарыда көрсетілген құралдардың қайсысы таныс?
  
• 
  Ол құралдар қандай қызмет атқарады?
  
• 
  Онымен қандай материалдарды өңдейді?
  

Ағаш материалдары сияқтары емес, шөптекті өсімдіктер жұмсақ болады. сондықтан оларды еппен жинау керек. Гүл сияқты нәзік өсімдіктерді қағазға арасына салып кептіреді.

Ал кейбір өсімдіктерден алынған материалдарды топтап, жинақтап буады. Буылған материалдарды жылы жерге қояды. Сол кезде материалдар тез кебеді.

Өсімдіктің жапырақтары мен гүлдерін кептіру:

• 
  Біз бірінші сыныпта жапырақты ауыр затпен бастыру арқылы кептіру тәсілімен таныстық. Енді ыстық үтікпен кептіру тәсілін үйренейік.
  

Ол үшін жарыпақ немесе басқа да өсімдіктерді қағаздың арасына салып, оның үстінен екі жағынан да қыздырылған үтікпен екі\үш минут басады.

Осындай тәсілмен гүлдердің күлтелері мен жапырақтарын, қайың ағашының жапырақтарын кептіруге болады. кептіру барысында кейбір өсімдіктердің, әсіресе, ақ, көк гүлдер мен жапырақтардың түстері өзгеріп кетеді. Қызғалдақ, нарғызгүл, қырмызыгүл, қалампыр, жауқазын, раушангүлдерді мақтаға орап, кітаптың ішіне салып қояды. Бірнеше сағатта оралған мақтаны ауыстырып отыру керек.

ІV. Сарамандық жұмыс.

Флористика өсімдік жапырақтары мен гүлдерден жасалған жапсырмалау. Өсімдіктерден түрлі композициялар құрастыруға болады.

Өз қалауыңша өсімдіктерден композиция құрастыр.

Композиция дегеніміз не?

Шебер немесе суретші бұйымды әшекейлеу үшін, оның элементтерін қалай орналастыруды, яғни композиция туралы ойластырады. Композицияны таңдау шебердің талғамына қарай әртүрлі болуы мүмкін.

Композиция бұл пішіні, түсі бойынша әртүрлі бөліктерді үйлесімді орналастыру.